Broń palna XIX wiek

[widiowy7]

Chodzi o karabiny piechoty.

Sprawę armii USA wyjaśnił Razorblade 1987 W tym temacie

Teraz chodzi mi o europejskie kraje. Czyli Rosja, Francja, Prusy, Anglia, Austria.

O broni angielskiej nie wiem nic

W armii rosyjskiej kojarzy mi się Berdan.

Francuzi mieli Chassepoty a później?

Prusacy po Draysem a Mauserem 98 to czego używali?

Austriacy Werndle?

[Razorblade1967]

Chodzi o karabiny piechoty.

[...]

Teraz chodzi mi o europejskie kraje. Czyli Rosja, Francja, Prusy, Anglia, Austria.

O broni angielskiej nie wiem nic

Spory zakres, a więc zacznijmy od broni brytyjskiej.

Okres broni skałkowej od 1722 był to karabin zwany popularnie Brown Bess:

1/ Land Pattern Musket 1722 - gładkolufowy, odprzodowy, skałkowy, kaliber .75

2/ Short Land Pattern Musket 1768 - gładkolufowy, odprzodowy, skałkowy, kaliber .75

3/ India Pattern Musket 1797 - gładkolufowy, odprzodowy, skałkowy, kaliber .75

4/ New Land Pattern Musket 1802 - gładkolufowy, odprzodowy, skałkowy, kaliber .75

5/ New Light Infantry Land Pattern 1811 - gładkolufowy, odprzodowy, skałkowy, kaliber .75

Do tego dochodzi jeszcze karabinek i karabin marynarki tego systemu.

W 1839 wprowadzono Patern 1839 czyli broń konwertowaną do zamka kapiszonowego oraz Pattern 1842 nowa produkcja w wersji kapiszonowej, ale dalej gładkolufową o tym samym kalibrze.

Ponadto armia brytyjska dość szeroko wykorzystywała karabiny skałkowe gwintowane, a najpopularniejszym był karabin Bakera w kalibrze .625 (choć początkowo .68) wprowadzony w 1800 - przy czym dość nietypowo był to karabin z gwintem o dużym skoku, co choć powodowało mocno przeciętną celność (w klasie broni gwintowanej) to pozwalało na stosunkowo szybkie ładowanie broni, znacznie szybsze niż karabinów z gwintami o małym skoku. Broń pozwalała też na oddanie szybkiego strzału przy załadowaniu podobnym jak karabinu gładkolufowego (kula nie uszczelniona w gwincie). Karabiny Bakera w formacjach strzelców zostały zastąpione przez kapiszonowe karabiny Brunszwik w kalibrze .70. Używano też później takich ciekawostek jak dwulufowego, kapiszonowego karabinu Jacoba z pociskami ukształtowanymi do gwintu w lufie.

W 1853 wprowadzono kapiszonowy, gwintowany (pociski systemu Minie) karabin Enfield Pattern 1853 - wytwarzaną w kilku odmianach i zmodernizowanych wersjach:

1/ Enfield Rifle Pattern 1853 - karabin odprzodowy, kapiszonowy, gwintowany, kaliber .58

2/ Enfield Short Rifle Pattern 1856 - karabin odprzodowy, kapiszonowy, gwintowany, kaliber .58

3/ Enfield Short Rifle Pattern 1858 - karabin odprzodowy, kapiszonowy, gwintowany, kaliber .58

Ponadto karabinki oraz karabiny marynarki czy przeznaczone dla armii indyjskiej (inny kaliber).

Na broń odtylcową Armia Brytyjska przeszła w 1866 - wprowadzając konwersję karabinu odprzodowego Enfield, w postaci karabinu Snider, zasilanego amunicją .577 Snider (14,7mm x 48R) w tekturowych łuskach. Broń powstawała w różnych wariantach Mk I, Mk II i Mk III zarówno jako long rifle, jak i short rifle.

Zamek Snidera był odchylany w prawo (była to konwersja, a więc zamek wstawiano w wycięty element z tyłu lufy), broń miała kurek zewnętrzny jak kapiszonowe Enfieldy - tyle, że tera uderzał nie w kapiszon, a wystającą z zamka iglicę.

Snider był rozwiązaniem tymczasowym (decyzja o przygotowaniu konwersji zapadła w 1864), praktycznie równocześnie zaczęto opracowywać bron odtylcową, skonstruowaną od podstaw i pierwszy prototyp karabinu Martini-Henry powstał w 1866. Był to karabin z zamkiem ślizgowym, otwierany dźwignią będącą przedłużeniem osłony spustu i ładowany pojedynczymi nabojami .450 Martini-Henry (11,43mm x 59R) w metalowej łusce. A przy okazji Henry to ten sam od amerykańskiego karabinka lever-action Henry 1860, późniejszego Winchestera - gdy rozstał się z Winchesterem zajął się m.in. tworzeniem luf.

Główne odmiany karabinu Martini-Henry to:

1/ Karabin Mk I - 1871

2/ Karabin Mk II - 1877

3/ Karabin Mk III - 1881

4/ Karabin Mk IV - 1888

Ponadto - karabinki kawaleryjskie (Mk I - 1877) i artyleryjskie (Mk I - 1888, Mk II - 1893)

W latach 80-tych zaczęto próby ze zmniejszaniem kalibru broni i w efekcie powstał karabin Martini-Metford (zasada działania jak Martini-Henry, ale na amunicję .303, choć próbowano też .410) oraz pojawił się karabin powtarzalny Lee-Metford (zamek Lee, lufa Metforda) - armia przeszła na amunicję małokalibrową, w kalibrze .303 (7,7mm x 56R) ale początkowo jeszcze eleborowaną prochem czarnym.

Lee-Metford był już karabinek powtarzalnym, zasilanym z wymiennego magazynka o pojemności 8 naboi (co z tego skoro wojskowy beton kazał go mocować łańcuszkiem do broni ... aby się nie zgubił, a magazynki ładować pojedynczo, dając żołnierzowi jeden zapasowy). Zamek ślizgowo-obrotowy, podobny do późniejszego, znanego z Lee-Enfielda. Podstawowe odmiany:

1/ Karabin Mk I - 1888

2/ Karabin Mk II - 1891

3/ Karabinek Mk I - 1892 (karabinek miał magazynek na 6 nabojów)

Z chwilą wprowadzenia amunicji .303 przebudowano część starych karabinów Martini-Henry, na jednostrzałowe karabiny Martini-Enfield zasilane tą amunicją dla służb pomocniczych i artylerii:

1/ Karabin Mk I - 1895

2/ Karabin Mk II - 1886

3/ Karabiny Mk I* i Mk II* - modyfikacja w 1903

4/ Karabinek kawaleryjski Mk I - 1896

5/ Karabinek artylerii Mk I - 1895

W 1895 wprowadzono karabin Lee-Enfield (MLE - Magazine, Lee-Enfield), a w 1896 karabinek tego systemu (LEC - Lee-Enfield, Carbine). Karabin miał wymienny magazynek na 10 nabojów, karabinek na 6 nabojów .303 British czyli 7,7mm x 56R. Wyprodukowano nieco ponad 300 tys. karabinów oraz 40 tys. karabinków (w tym 26 tys. Mk I* z 1899), a następnie armia podjęła decyzję o przejściu na jeden uniwersalny krótki karabin i w 1902 wprowadzono SMLE (Short, Magazine, Lee-Enfield), ale to już XX wiek ...

To tak z grubsza, pomijając mniej typowe konstrukcje ...

Edytowane 30 Czerwiec 2013 przez Razorblade1967

[gregski]

No to ja mam zagadkę dla naszego eksperta.

Co to jest?

Jest eksponowane w muzeum w Kongsberg a tabliczka opisuje ten karabin w następujący sposób:

Mnie osobiście zaintrygował ten beczułkowaty magazynek na naboje (o ile to jest magazynek na naboje).

[Razorblade1967]

Żadna zagadka - to jest dokładnie to co jest napisane na tabliczce czyli duński karabin Krag-Jorgensen m/89

Mnie osobiście zaintrygował ten beczułkowaty magazynek na naboje (o ile to jest magazynek na naboje).

Tak to jest magazynek na 10 nabojów - co świadczy, że broń w muzeum to bardzo wczesna odmiana z pierwotnym magazynkiem. Do służby weszły karabiny z magazynkiem krótszym na 5 nabojów (prostszym i lżejszym) - i takie karabiny tego wzoru są powszechnie znane. Taki z magazynkiem na 10 nabojów to rzadkość i muzealny "rarytas".

[gregski]

Magazynek jest zamknięty i taki, jakby to powiedzieć, zwarty. Dla takiego laika jak ja wygląda na poręczny. No i 10 naboi to zapas nie do pogardzenia.

Czy jakaś armia używała tej broni na większą skalę?

Mam jeszcze parę innych rzeczy z tego samego muzeum, które wydają mi się osobliwe. Mam nadzieje, że nie pogniewacie się jeśli je tu wkleję.

Na początek coś takiego:

Kaliber jak na słonie (no w tym przypadku jak na białe niedźwiedzie). Zamek zaś stanowi dla mnie niezgłębioną zagadkę...

[Tomasz N]

Na moje oko to wkładało się do tego wiszącego wiaderka kulę, na to sypało proch, następnie ustawiało do poziomu, w jednej linii z tym sąsiednim cylindrem. Następnie przekręcało się korbkę do góry i całość wchodziła w linię lufy.

[Razorblade1967]

Magazynek jest zamknięty i taki, jakby to powiedzieć, zwarty. Dla takiego laika jak ja wygląda na poręczny. No i 10 naboi to zapas nie do pogardzenia.

10 naboi w magazynku jest do pogardzenia gdy taki magazynek nadmiernie komplikuje broń i utrudnia ładowanie. Lepiej jest wtedy mieć 5 naboi, które można szybciej załadować, a sam magazynek jest konstrukcyjnie prostszy.

Pamiętaj, że przy ocenie szybkostrzelności liczy się bardziej szybkość ładowania niż pojemność magazynka (jeśli chodzi o karabiny powtarzalne). Co z tego, że masz 10 nabojowy magazynek, jeśli załadowanie 10 nabojów trawa dłużej niż załadowanie 2 x 5 nabojów. W przypadku konieczności wystrzelenia kilkudziesięciu nabojów to ten prostszy i łatwiejszy w ładowaniu magazynek 5-nabojowy da większą szybkostrzelność.

Czy jakaś armia używała tej broni na większą skalę?

Ogólnie karabinów Krag-Jorgensen czy tych z 10-nabojowym magazynkiem? Tych z 10-nabojowym magazynkiem nie, bo w ogóle to była tylko wstępna seria broni, zatwierdzono do służby z magazynkiem na 5 nabojów.

Natomiast ogólnie karabinów tego systemu używała oczywiście armia Danii, w kilku odmianach - praktycznie do zajęcia przez Niemcy w 1940. Z armii zagranicznych to przede wszystkim Norwegia od 1894 (w tym roku przyjęto broń do uzbrojenia, produkcja ruszyła w 1895) oraz USA gdzie przyjęto ten karabin do uzbrojenia w 1892, a zaczęto produkować w Springfield w 1894.

Duńskie karabiny tego systemu miały kaliber 8mm x 58R, norweskie 6,5mm x 55, a amerykańskie 30-40 (7,62mm x 59R).

Kaliber jak na słonie (no w tym przypadku jak na białe niedźwiedzie).

Ależ skąd - zauważ z jakiego okresu pochodzi ta broń. Taki kaliber wcale nie był wówczas jakiś specjalnie duży - to odpowiednik kalibru .68 czyli bardzo typowy dla broni z gładką lufą (większe bywały nawet w broni wojskowej - choćby .75), przy lufach gwintowanych duży (bo typowe to były .52-.60), ale wcale nie specjalnie wielki. Ale to coś ma chyba gładką lufę, bo przed tym nawiasem z kalibrem jest coś co wygląda na "kaliber wagomiarowy" 16 (i faktycznie strzelba 16-tka ma te 17,2mm) czyli typowe określenie dla broni gładkolufowej, śrutowej.

Edytowane 1 Lipiec 2013 przez Razorblade1967

[gregski]

wkładało się do tego wiszącego wiaderka kulę, na to sypało proch, następnie ustawiało do poziomu,

Toż wtedy proch się wysypie...

[Tomasz N]

Toż wtedy proch się wysypie...

A bo to taka przenośnia. Wiadomo że naważka prochu jest w tym czasie zapakowywana w papierek. Ale w takiej paczce można ją też wepchnąć do tego drugiego cylinderka.

Jak teraz jeszcze raz na to patrzę, to zauważyłem na końcu wiaderka taki wypust, który wchodził w lufę. Więc musiał być na końcu jeszcze przesuw wiaderka (i cylinderka). Dochodzę do wniosku, że wciśnięcie ich w linię lufy mogło odbywać się ręką, a korbka nie obracała nimi tylko miała krzywkę, która przesuwała oba elementy do przodu do lufy, uszczelniając połączenie.

[gregski]

Tak dla "poddierżania razgawora" wklejam następny okaz z teg samego muzeum.

Kaliber dla mnie ciekawy a i to co stoi przed kalibrem też ciekawe (przynajmniej dla mnie).

Ma ktoś coś do dodania?

[Tomasz N]

Też ma korbkę. No i ten dzwonek na kluczyk. Czyżby to był jakiś zamek kołowy ?

[gregski]

Nieee!

To taki wihajster na którym ta giwera wisi! Te pionowo wiszące tak były mocowane w gablotach.

[Tomasz N]

No to już wiem czemu to jest tak chamsko urżnięte przy pierwszym modelu. A wiadomo co osłania ten pałąk przez który go przewleczono ?

[gregski]

Takie jedno pytanie przeszło mi przez głowę: Dlaczego zamki obrotowo ślizgowe wyparły zamki ślizgowe?

Przecież dla każdego oglądacza westernów jest jasne, że "zarepetowanie" winchestera było szybsze i mniej kłopotliwe nić zmaganie się z oporną wajchą w mauzerze czy mosinie (no w każdym razie John Wayne robił to błyskawicznie).

Jednak pod koniec XIX wieku zamek obrotowo ślizgowy zwyciężył. Czyżby to spowodowała jakaś wyższość użytkowa, konstrukcyjna czy technologiczna?

[Tomasz N]

Jak było z repetowaniem Winchestera na leżąco ?