Hellenizm źródło antysemityzmu

[lancaster]

Mnie przekonuje bardziej Amica, czy gdyby Persowie żyli pośród Greków, zachowując daleko idącą odrębność kulturową, nie spotkałoby ich coś podobnego? Przy założeniu, że wyznają wiarę monoteistyczną.

Nie przeczę Amice , co więcej podzielam jej punkt widzenia , religijna wyzszosc monoteizmu i brak wyrozumiałości co do pogaństwa , były jednym z istotnych źródeł antysemityzmu helleńskiego , wystarczy przeczytać Księgi Machabejskie .

Innymi słowy: ile hellenizmu w Cesarstwie Rzymskim?

IMHO całkiem sporo , czyż wielokrotnie wspominana Aleksandria i kultura jej mieszkancow greckiego pochodzenia nie była w prostej lini spadkobierczynią hellenizmu ?

[secesjonista]

Aleksandria - powstała, chyba przed Cesarstwem - popraw mnie lancasterze: jeśli się mylę, i przed Cesarstwem pojawili się tam Grecy.

Co z Macedonią, by wrócić do mego pytania?

Ja akurat nie zakładam wyższości monoteizmu, raczej jego - dziwność, zwłaszcza w tych czasach.

[lancaster]

Aleksandria - powstała, chyba przed Cesarstwem - popraw mnie lancasterze: jeśli się mylę, i przed Cesarstwem pojawili się tam Grecy.

Tak Aleksandria powstała przed IR , podobnie i przed ustanowieniem rzymskich rządów pojawili się tam Grecy , tyle ze czy w jaki sposób to przeczy moim założeniom ?

Co z Macedonią, by wrócić do mego pytania?

Proszę , o rozwiniecie tego pytania .

Ja akurat nie zakładam wyższości monoteizmu, raczej jego - dziwność

Masz prawo do własnych opinii , podobnie jak ja .

[Amica]

W Aleksandrii miejscowi od zawsze nie lubili Żydów odkąd Aleksander, któremu Żydzi bardzo pomogli przeciw Egipcjanom, jako nagrodę za zbrojne wsparcie przyznał im prawo zamieszkiwania w mieście na prawach równych z Grekami (Jos. bell. iud. 2.18.7)

I tu wg Flawiusza dotykamy przyczyn niezgody pomiędzy Żydami a ich sąsiadami. Żydzi gdziekolwiek by się nie utworzyli swojej diaspory nigdy nie starali się zasymilować. Nigdy nie stawali się pełnoprawnymi obywatelami przyjmujący miejscowe prawa i obyczaje lecz stanowili uprzywilejowaną klasę. Tak też było w Aleksandrii. Cieszyli się licznymi przywilejami m.in. posiadali własny samorząd, sądownictwo itp. Ich liczebność była spora, 2 spośród 5 dzielnic mieli prawo właśnie oni zamieszkiwać. Trudno oszacować wielkość ich populacji. Sąsiedzi mogli widzieć w nich swoiste państwo w państwie. Trudnili się głównie w handlu, rolnictwie, żegludze. Pod względem majątkowym byli dość zróżnicowani. Nierzadko spotykano wielkie fortuny, jednak wielu z nich cierpiało biedę. Zresztą jak wszędzie. Władze widzieli w nich potencjał, który starali się wykorzystać. Ich rosnące wpływy stały się solą w oku tubylców. Mogli czuć się się zagrożeni, mogli obawiać się, że pewnego dnia Żydzi przejmą nad nimi władzę. Stanowili obcy czynnik na obcej ziemi, musieli czuć na sobie zazdrosne oko Egipcjan czy Greków.

Pierwszą i chyba nadrzędną przyczyną niechęci wobec nich był ich swoisty izolacjonizm, ich sposób życia, który był barierą w poznaniu ich prawdziwiej osobowości. Sąsiedzi mogli więc pomyśleć , że starają się coś ukryć. Zaś brak wiedzy jest już pierwszym krokiem, który pobudza wyobraźnię i jest źródłem ksenofobicznych uprzedzeń. Nic dziwnego, że zaczęły krążyć swoiste paszkwile na ich temat, oszczerstwa, bajki, które dość negatywnie wykreowały wizerunek Żydów. A wynikał on głównie z niewiedzy i zawiści. Te wszystkie bzdury wymyślał głównie niewykształcony motłoch. Zaś inni później, nie znając prawdy, powtarzali je dalej. Apion zanotował tylko to co od dawna w społeczeństwie krążyło na temat Żydów, chłonął to wszystko bezkrytycznie, nie miał najmniejszej ochoty dowiedzieć się czegokolwiek o Judejczykach.

Druga sprawa to ich nieustępliwość, konserwatyzm, ścisłe przywiązanie do zasad, mogło razić ówczesnych. W politeistycznym świecie tak radykalny monoteizm musiał się liczyć z atakami. Kiedy inne nacje bez większych problemów poddały się hellenizacji, Żydzi starali się obronić jej jak mogli, stojąc uparcie przy własnej kulturze, na tyle na ile mogli. Stąd niejednokrotnie przyszło im walczyć przy użyciu siły. To musiało drażnić i zniechęcać. To nie znaczy, że pozostali bez jej wpływu. Chcąc nie chcąc musieli nauczyć się greckiego. Przetłumaczenie później na grecki Starego Testamentu jest też skutkiem hellenizacji.

Kto tak de facto odnosił się tolerancyjnie wobec Żydów? Tylko wykształcone elity, które były wstanie i chciały zrozumieć naturę kultury żydowskiej i jej charakteru, znaleźć podobieństwa pomiędzy religią i filozofią obu światów. W tej sprawie odsyłam do książki Tadeusza Zielińskiego Religie świata antycznego tom IV. Hellenizm a Judaizm dostępnej w zielonogórskiej bibliotece cyfrowej.

Wiedząc jeszcze co sądzono o samych Egipcjanach (vide odnośnik w moim poście wyżej): ich arogancja, megalomania, pycha, przekonanie o własnej wyjątkowości - nie dziwmy się więc, że co rusz musiało między nimi dochodzić do konfliktów. Tak na dobrą sprawę obie strony były sobie winne. Wina leżała gdzieś po środku.

Aleksandria wydawała się być tym miejscem skąd później ta ksenofobia promieniowała na inne regiony Europy. Europa bowiem nie była wyspą odgrodzoną od reszty świata. A Aleksandria była wtedy jednym z większych centrów pogańskiego świata.

[lancaster]

Piękny i nadzwyczaj merytoryczny post Szanownej userki Amica . w pełni się pod jej wnioskami podpisuje

[secesjonista]

Dnia 7.04.2013 o 23:23, Amica napisał:

Kto tak de facto odnosił się tolerancyjnie wobec Żydów? Tylko wykształcone elity, które były wstanie i chciały zrozumieć naturę kultury żydowskiej i jej charakteru, znaleźć podobieństwa pomiędzy religią i filozofią obu światów.

 

Podobnie zauważył Louis Harry Feldman, wedle niego antysemityzm państwowy był bardzo rzadki, antysemityzm ludowy miał być powszechny w imperium rzymskim, a elity intelektualne w dużej mierze były przychylne Żydom. 

 

Dnia 3.04.2013 o 20:20, lancaster napisał:

Apion zwany przez swych rodaków Plejstikonēs był jednym z pierwszych co oskarżali Judejczyków o Mordy Rytualne , oddawanie czci Oślej Głowie , bezbożność , chęć szkodzenia nie Hebrajczykom - ot taki starożytny ojciec antysemityzmu

 

Jak słusznie zauważyła Amica: "Apion zanotował tylko to co od dawna w społeczeństwie krążyło na temat Żydów, chłonął to wszystko bezkrytycznie", Apion w wątku o "oślej głowie" posiłkował się opowieściami Manaseasa z Patras. Jaki był stan "wiedzy" Apiona o Hebrajczykach, świadczy fakt, że termin: "szabas" wiązał on etymologicznie z językiem egipskim (mbbatosis) i miał oznaczać: "ból w pachwinie". Nie dziw więc, że Tyberiusz uraczył go mianem "Cymbalum mundi".

Francois De Fontette w swej "Historii Antysemityzmu" stwierdza:

"Literatura.

Wyobrażenie starożytnych o Żydach jest mało zabarwione sympatią...".

/Lublin 2010, s. 11/

 

To jednak nie jest tak jednoznaczne, podstawą do wizerunku Żydów w starożytności jest tzw. korpus Sterna tyczący się literatury klasycznej, chodzi o dwutomowe wydanie Menahema Sterna "Greek and Latin Authors on Jews and Judaism". Na jego podstawie, przywołany już Feldman starał się oszacować jak wyglądał rozkład opinii o tej nacji. W dwu różnych pracach podał dość zbliżone wielkości. W jednej z nich, za mające charakter neutralny uznał 61% wzmianek, przychylny - 17% a wrogi - 22%, w drugiej podał odpowiednio: 59%, 18% i 23%.

/w: "Studies in Hellenistic Judaism" i "Anti-Semitism in the Ancient World", w: "History and Hate: The Dimensiona of Anti-Semitism", ed. D. Berger/