Przemyt i handel za granicą w PRL

[secesjonista]

Raczej nie ma takiego filmu, w sieci często tą piosenką zwiastowano film Piotra Mularuka, ale tego akcja toczy się trzy lata po upadku PRL-u.

[Albert175]

Zastanawia mnie kiedy ten ruch tak naprawdę się rozpoczął i jak ludzie radzili sobie z przwozem tych rzeczy? Wiem, że związek z tym miały pociągi przyjaźni ale w jakim stopniu. No i na czym polegały wyjazdy na zaproszenie? Kiedy uruchomiono bezpośrednie połączenia kolejowe z krajami do których jaździło się najczęściej, czyli Węgry, Czechosłowacja, tereny Litwy, czy Ukrainy? No i sprawa najważniejsza co przemycano i jak to się miało do sytuacji w kraju?

Edytowane 21 Listopad 2012 przez Albert175

[secesjonista]

Co do zaproszeń:

Wyjazdy zagraniczne w PRL

[Albert175]

Czytałem ten temat już wielokrotnie, ale jak to się miało w szczególności do wymiany towarów za granicą??? Jadąc na zaproszenie jak długo można było pozostać za granicą?

Edytowane 21 Listopad 2012 przez Albert175

[secesjonista]

Tak długo na jak długo opiewała ważność paszportu czy wkładki paszportowej, a to zależało już od decyzji urzędu.

Taka wkładka na przykład miała maksymalną ważność trzy miesiące w 1959 r., ale już w 1967 r. - sześć miesięcy.

[secesjonista]

Jesli chodzi o przemyt można zajrzeć do książek przedstawionych tu:

Ceny czarnorynkowe

A poniżej artyukuł Stanisława Milewskiego "Specjalność PRL-u: przemyt" z "Palestry" (nr 11-12, 2008), pokazujący niektóre z hitów takich wypraw. Zresztą materiałów wspomnieniowych co i gdzie sprzedawano, a co i skąd przywożono jest pełno w internecie.

http://www.palestra.pl/index.php?go=artykul&id=2879

Edytowane 21 Listopad 2012 przez secesjonista

[Albert175]

Właściwie to w internecie nie ma tak dużo tych nazwijmy to "wspomnień". Nie chodzi mi tu dokładnie o historie ludzi, którzy tym się zajmowali ale sytuacje, które wpłynęły na coś takiego czym był wtedy przemyt. Interesuje mnie bardziej tło historyczne w którym można wyjaśnić dlaczego doszło do takich wyjazdów, i jak radzono sobie z podróżą do danego kraju itp.

[secesjonista]

A cóż tu jest do głębszego zrozumienia co do celów takich wyjazdów?

Szmugiel czy to w demoludach czy gdzie indziej ma zawsze jeden powód - merkantylny. Wyjazd zatem miał przynieść zysk: czy to w postaci posiadania dobra rzadkiego dla niego samego, czy też wynikający z jego sprzedaży. Do tego dochodził zysk z zakupu walut co przynosiło korzyść wynikającą z różnic kursowych. Jeśli chodzi o tło historyczne to nic nie zastąpi sięgnięcia po odpowiednią literaturę, a ta została już podana.

[gregski]

Osobnym rozdziałem był przemyt jakim parali się marynarze (tak zwany "biznes").

Obejmował całe spektrum możliwości. Od pończoch, krępliny, przez wódkę, papierosy po rzeczy od których ginęli ludzie.

Z tego powody linie dzieliły się na "biznesowe" i "turystyczne".

[Smardz]

Zastanawia mnie kiedy ten ruch tak naprawdę się rozpoczął i jak ludzie radzili sobie z przwozem tych rzeczy? Wiem, że związek z tym miały pociągi przyjaźni ale w jakim stopniu. No i na czym polegały wyjazdy na zaproszenie? Kiedy uruchomiono bezpośrednie połączenia kolejowe z krajami do których jaździło się najczęściej, czyli Węgry, Czechosłowacja, tereny Litwy, czy Ukrainy? No i sprawa najważniejsza co przemycano i jak to się miało do sytuacji w kraju?

Nie wiem jak się miał przemyt koleją, wątpię by można było coś ukryć przed kontrolą będąc pasażerem.

Wiem z tradycji rodzinnej, że samochód był niezbędnym instrumentem w przemycie - odkręcana karoseria. Gorzej, gdy jednemu z kompanów mych rodziców strzeliła w trakcie jazdy butelka spirytusu. Nie dało się tego nie czuć.

Jeansowe kamizelki również miały nieocenioną wartość w "transporcie" wierteł do Jugosławii. Szyło się tzw. kolczugi - pod kamizelką wiele szeregów doszytych od wewnątrz kieszonek mieściło pokaźne ilości wierteł. Do tego stopnia pokaźne i ciężkie, że należało kolczugę zakładać dopiero tuż przed granicą, z pomocą towarzyszy.

[Albert175]

Co do zaproszeń:

Wyjazdy zagraniczne w PRL

Czy w podane w tamtym temacie dane co do liczby wyjazdów da się jakoś potwierdzić? Chodzi mi o pewność, że są oficjalne.

Edytowane 21 Listopad 2012 przez Albert175

[Albert175]

Nie wiem jak się miał przemyt koleją, wątpię by można było coś ukryć przed kontrolą będąc pasażerem.

Z opowiadań wiem, że się dało.

[secesjonista]

Czy w podane w tamtym temacie dane co do liczby wyjazdów da się jakoś potwierdzić? Chodzi mi o pewność, że są oficjalne.

Dane co do ucieczek: masz podany zasób archiwalny i pozycję w której je przedstawiono.

Dane co wyjazdów czasowych: były opublikowane, choćby w Dariusza Stoli: "Kraj bez wyjścia?" (Warszawa 2012, s. 486 i n.). Tak jak zaznaczono są to sprawozdania roczne Biura Paszportowego i MZIS - "Migracje zewnętrzne. Informacja statystyczna", czyli doroczne zestawienie BP.

Dane pionu paszportowego MBP i MSW, wojewódzkich i powiatowych (dzielnicowych) placówek paszportowych są dostępne w IPN - zatem można samemu sobie je sprawdzić. Akta te - to raptem kilkadziesiąt kilometrów, sam Stola do swej książki objął kwerendą około 1,5 teczek, mikrofisz czy mikrofilmów.

Edytowane 21 Listopad 2012 przez secesjonista

[Albert175]

Właśnie o to mi chodziło, ponieważ szukałem właśnie czegoś takiego, tylko gdy to przeczytałem nie miałem pewności co do autentyczności zamieszczonych informacji. Dziękuje za wytłumaczenie, bardzo mi się to przyda.

[secesjonista]

Mogę wrzucić nieco więcej informacji tyczących się samego handlu nielegalnego.

Co do przewozu pociągami, a ściślej pociągami przyjaźni.

Pisarz, Marek Nowakowski wspominał:

"na początku podróżni z pociągów przyjaźni stosowali metodę handlu wymiennego, przywożąc z Polski towary trudno dostępne w Kraju Rad. Szczególnie dobrą cenę miały dżinsy i amerykańskie papierosy. Później handel się udoskonalił i pociągami przyjaźni podróżowali już nie tylko detaliści, ale i hurtownicy działający na dużą skalę. Odprawy celne nie były zbyt dokuczliwe. Naszym i tamtym celnikom nie wypadało poddawać rewizji osobistej i wybebeszać bagaży pasażerów pociągu ozdobionego czerwonymi chorągiewkami z sierpem i młotem oraz transparentami z hasłem o wieczystej przyjaźni".

/tegoż: "Mój słownik PRL-u" Warszawa 2002, s. 124/

Jeśli o chodzi o wyjazdy grupowe to trzeba pamiętać, że podlegały one uproszczonej odprawie. Powszechną praktyką było wpisywanie w deklarację celną sąsiada; który niewiele miał do zgłoszenia; części swojego towaru.

Skala zjawiska była bardzo duża, jeden z dziennikarzy "Życia Warszawy" - W. Dmitrów ukuł pod koniec lat sześćdziesiątych bardzo trafne pojęcie: "merkanturysta" i "merkanturyzm". O skali świadczy fakt, że sprawy związane z przemytem przeniesiono z Milicji Obywatelskiej do Służby Bezpieczeństwa, dopiero po aferze "Zalew" kompetencje powróciły do KG MO. Na poziomie jednostkowym opisał to choćby Paweł Sowiński. Jak podaje w 1974 r. 92-sosobowa wycieczka do Egiptu wywiozła m.in.:

68 kryształów

38 żelazek

21 zegarków Ruhla

17 wentylatorów

o łącznej wartości 53 tys. zł

przywiozła zaś towary o wartości 500 tys. zł

/tenże: "Wakacje w Polsce Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny (1945-1989)" Warszawa 2005, s. 248/

Edytowane 21 Listopad 2012 przez secesjonista