Niewolnicy - jak w starożytnym Rzymie odróżniano kto jest niewolnikiem a kto osoba wolną

[Vika]

Chciałabym dowiedzieć się jak w starożytnym Rzymie odróżniano kto jest niewolnikiem a kto osoba wolną. czy nosili jakieś znaki z nunerami lub literami lub obroże? Interesuje mnie to bo nurtuje mnie jak zapobiegano, że niewolnik, którego pan wysłał żeby wykonał jakąś pracę nie uciekał. W jakis sposób straże miejskie musiały poznawać kto jest niewolnikiem.

[gregski]

Wiem, że niewolnicy nosili na szyi tabliczki z nazwiskiem pana.

Natomiast jakie szanse mieli gdy zdecydowali się na ucieczkę i jak ich szukano, nie wiem.

[Amica]

W czasach Republiki i Pryncypatu powszechne było tatuowanie niewolników w celu zapobiegania ich ucieczkom . Ale często był to też rodzaj kary. Najczęściej stygmazyzowano czoło wypalając literę F (fugitivus) lub inne oznaczenia właściciela takowego niewolnika.

Jednak wraz z rozwojem chrześcijaństwa zaprzestano tego typu praktyk. Tatuować można było ręce lub łydki. W jego miejscu pojawiły się, jak wspomniał gregski, obroże (collaria) lub naszyjnik (bullae) wraz z wygrawerowanym miejscem pobytu i nazwiskiem Pana. Jak brzmiały te inskrypcje? Wszytstkie miały podobną formułe np. Uciekłam. Ujmij mnie. Kiedy zwrócisz mnie panu memu, Zoninowi, nie poskąpi ci pieniędzy. Co ciekawe tak samo opisywano obroże dla psów http://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectid=463968&partid=1&searchText=tag&output=searchText%3Dtag%26ItemsPerPage%3D200&searchTerm=tag&currentPage=1&outputFormat=atom&itemsPerPage=200

A jak wyglądały? Tak jak poniżej

Na temat poszukiwania zbiegłego niewolnika odsyłam do ksiązki Policing the Roman Empire: Soldiers, Administration, and Public Order autor Christopher J. Fuhrmann

http://books.google.pl/books?id=3iFkUtPZhzYC&pg=PA30&dq=rome+slave+collar&hl=pl&sa=X&ei=74-iUJLqI4ftsgbCk4HoBw&ved=0CEMQ6AEwCA#v=onepage&q&f=false

Dość obszernie w niej opisano postępowanie w takim przypadku.

[Vika]

Ale czy niewolnicy którzy nie uciekali tak po prostu dla odróżnienia ich od ludzi wolnych czymś byli oznaczani?

[Amica]

Na pewno wyróżniali się strojem, mieli też ogoloną głowę, czasem skuwano ich w kajdany. Poza tym wspomniane wyżej obroże zakładano też w ramach prewencji nie tylko z powodu kary

[Vika]

O ile wiem nie różnili się ubraniami. To mogłoby doprowadzic do buntów. Były próby wprowadzenia tego ale sie nie powiodła.

[Vika]

Chodziło mi raczej o tzw niewolników domowych, bo jak bylo z tymi z posiadłościach ziemskich, kopalniach itd to wiadomo.

[Amica]

Rzymscy niewolnicy bardzo często pracowali nago,majć jedynie przepaskę na biodrach. Nawet ci domowi, w ten sposób łatwo było ich odróżnić od tych wolnych obywateli. Nic dziwnego: niewolnik był rzeczą, a dla jego pana załatwienie ubrania to był przecież koszt. Poza tym za każde przewinienie niewolnik był karany a nagiemu najłatwiej było wymierzać baty, razy, czy co tam tylko.

Właściwie to trudno było odróżnić niewolnika od wolnego. Wszystko zależało od jego pana i jego majętności oraz od charakteru prac jakimi się trudnił. Na pewno był skromniej ubrany niż domownicy, ale to nie znaczy, że niewolnice nie nosiły biżuterii. Wręcz przeciwnie. Bardzo często wręcz nie było żadnej róznicy między niewolnikiem a wolnym, w szczególnoąści jesli chodzi o kobiety

Edytowane 13 Listopad 2012 przez Amica

[Vika]

Teoretycznie każdy z nich mógł podawać się za osobę wolną skoro nie można było ich odróżnić. Mógł sobie wyjśc z domu na zakupy i nie wrócić... To czemu nie uciekali masowo?

[secesjonista]

A jak by się utrzymywali?

[Vika]

Może jako rzemieślnicy. Zresztą gdyby uciekli gdzies poza Rzym mieliby szanse na zarobkowanie w innej formie.

[secesjonista]

Wtedy musiałby spotkać się z pytaniami u kogo pracował do tej pory i co skłoniło go do przybycia w dany region.

[Amica]

Niewolnicy pracujący jako rzemieślnicy , nauczyciele lekarze itp, żyjący w domu pana mieli zupełnie inne położenie od tych pracujących w polu czy kopalni. Byli lepiej traktowani , nie mieli powodu uciekać. Wiedzieli, że wcześniej czy później ich złapią, a to miało później nieprzyjemne konstekwencje. Zaś za wzorowe zachowanie mogli liczyć w przyszłości na manumissio czyli wyzwolenie , odzyskanie wolności.

Z drugiej strony powiedzmy, że niewolnik ucieka i co dalej? nie ma nic: środków do życia, schronienia, niejednokrotnie nie zna języka, zjawia się w innej miejscowości gdzie na pewno wzbudza zainteresowanie i podejżenia , nie ma też tak de facto tożsamości ani obywatelstwa (na to każdy kto je posiadał miał "papiery"). Nie ma nic i jest skazany na śmierć . Zaś wiadomość o ucieczce takowego rozchodzi się lotem błyskawicy, angażuje się zawodowych "łapaczy" i innych urzęników do złapania takowego. W poszukiwaniach mogli brać udział wszyscy. Wcześniej czy później zostaje złapany. Perspektywa zdobycia nagrody poprzez wydanie na pewno zachęciła niejednego.

Czemu nie uciekali masowo? Bo było to trudne do zgrania. Zdawali sobie sprawę z konsekwencji jakie niesie taka masowa ucieczka. Znowu powstaje pytanie : ucieczka i co dalej? w starciu z wojskiem rzymskich nie mieli żadnych szans. Prześledź przykład Spartakusa i jego poczynań toże tak długo się utrzymymał to wina Rzymu który chyba sobie trochę zlekcewazył sprawę. Gdyb chiał to by się z nimi szybciej z nimi rozprawił. Po wojnach z niewolnikami zmieniła się postawa wzgledem niewolników: nie traktowano ich tak surowo, starano się nie zatrudniać zbyt dużo w jednym miejscu tak aby nie mieli ze soba kontaktu. No i znacznie bardziej ich pilnowano. Zaś przykład co się stało z niedobitkami Spartakusa, działał jednak na wyobraźnię, stąd decyzja o masowej ucieczce była rzadkością.

[gregski]

Ciekawe co robiono z takim tatuażem czy piętnem gdy delikwenta wyzwalano?

[Amica]

No to tez był zawsze problem dla takiego wyzwolonego, jak napisałam powyżej, niewolnik miał goloną głowę więc piętno na jego czole widoczne dla wszystkich. Po wyzwoleniu najczęściej zapuszcał grzywę aby je zasłonić. Ale nie łudźmy się, niewolnik który przeskrobał coś w swoim życiu raczej miał małe szanse na wyzwolenie