Polacy w państwie tureckim

[secesjonista]

Że głowy to przesada, zważywszy, że wiadomo kto za ten proceder zabrał się pierwszy: Mehmed II Zdobywca.

To oczywiście legenda, choć patrząc do którego dziedzińca zagalopował się (i to dosłownie) Zbaraski zatrzymując

się dopiero przed Bab-i Seadet, i jak przed wejściem do meczetu Sulejmana Wspaniałego prowokacyjnie ograniczył się

jedynie do: "otrząśnięcia prochu z papuci" to kto wie?

[secesjonista]

Ciekawy materiał to wspomnienia Pilsztynowej, która w państwie osmańskim pracowała jako lekarka (w 20. i 30. latach XVIII wieku). Ciekawy, bo zwracała uwagę na szereg szczegółów z życia tamtejszych kobiet, na co nie zawsze mieli możliwość i chęć mężczyźni.

S. Pilsztynowa "Proceder podróży i życia mojego awantur", wyd. R. Pollak, Kraków 1957.

[secesjonista]

Z niewiadomych przyczyn na janczarską służbę zdecydował się domniemany nieślubny syn "sławnego patrona trybunalskiego", starosty wareckiego - Józefa Pułaskiego, zwany - Seyd Omer Bayraktar.

[secesjonista]

"Pierwszym reprezentantem Wysokiej Porty polskiego pochodzenia był Zygmunt Laskowski herbu Trzaska, który jako czausz (goniec) przewoził w 1511 roku list od sułtana Bajazyda II do króla Zygmunta I. Zdecydowanie większą karierę zrobił Jan Kierdej, syn starosty trembowelskiego Zygmunta Kierdeja. W 1498 roku, gdy miał osiem lat, został pojmany przez Turków podczas oblężenia jego rodzinnego zamku w Pomorzanach na Rusi Czerwonej. Wychowany w korpusie paziów przeszedł na islam, przyjmując imię Said. Pracował w kancelarii Wysokiej Porty, gdzie został zauważony przez jednego z wezyrów – Ibrahima paszę (1523-1536) – i ze względu na znajomość języka wyznaczony do misji dyplomatycznych w Polsce. Po raz pierwszy pojawił się w swojej dawnej ojczyźnie w 1531 roku, a posłował do niej jeszcze kilka razy. Mimo że był faktycznie Turkiem, w Polsce uważany był nadal za Polaka, cieszył się sympatią dworu i elity senatorskiej. On sam aż do śmierci w 1557 roku służył pomocą wszystkim posłom Rzeczypospolitej przybywającym do Stambułu. Od sułtana uzyskał za swoją wierną służbę tytuł bega, majątek i status społeczny sipaha".

/P. Kroll "Polscy poturczeńcy na służbie sułtana"; dostępne na: www.wilanow-palac.pl/

 

 

Z literatury:

J. Reychman "Życie polskie w Stambule w XVIII wieku".