Akcje zmiany nazwisk w Finlandii, Estonii i na Łotwie.

[suomeksi]

1. Imiona i nazwiska Łotyszy.

Łotysze, podobnie jak Litwini, należą do ludów bałtyckich, ich język należy do bałtyckiej grupy językowej i spokrewniony jest jedynie z litewskim i nieistniejącymi już językami- jak np. pruski. Język ten nie ma nic wspólnego np. z językiem estońskim, język estoński to język fińskiej grupy językowej i krewny fińskiego. Czy jednak Łotysze to tak naprawdę Bałtowie? Nie! W 12 wieku 70% mieszkańców Łotwy mówiło w językach fińskiej grupy językowej, jednak ludzie ci przyjęli kulturę Bałtów, tak więc Łotysze to tak naprawdę: Bałtowie plus "zbałtowione" Ludy Fińskie.

Na początku XX wieku prawie wszyscy Łotysze (podobnie jak Estończycy) mieli imiona i nazwiska niemieckie lub szwedzkie, w wyniku setek lat niemieckiego i szwedzkiego panowania na terenie Łotwy. Później, gdy powstała Łotwa w 1918r., ludzie zmieniali na etniczne (tak samo było w Estonii i Finlandii). Jednak oczywiście nie wszyscy zmienili.

Najpopularniejsze łotewskie imiona to np. Jānis, Edgars, Māris, Girts lub Aivars. Wiele popularnych imion to np. imiona germańskie z dodanym "s" np. popularne wśród Łotyszy imię Valters.

Tylko około połowa Łotyszy (tj. ludzi o łotewskim pochodzeniu) ma nazwiska łotewskiego pochodzenia. Łotewskie nazwiska to np. Krasts, Bērziņš, Ozoliņš, Šķēle. Najpopularniejsze, po łotewskich, nazwiskach są wśród Łotyszy nazwiska niemieckie, są bardzo popularne, prawie tak jak łotewskie, i są to nazwiska tych Łotyszy, których przodkowie nie zmienili nazwisk na etniczne. Łotysze jednak dodają do nich literę "s", np. Zatlers, Stelmahers, Freibergs. Obecny premier Łotwy nazywa się "Valdis Zatlers", a porzpednia pani premier "Vaira Vike-Freibergs". Łotysze dodają też do niemieckich nazwisk swoje znaki diaktryczne (np. ptaszek nad "s") np. zdobywca pierwszego w historii i na razie jedynego złotego medalu olimpijskiego w konkurencji BMX (wcześniej nie było tej dyscypliny na olimpiadzie) to Māris Štrombergs:

Łotysze dodają też do nazwisk inne znaki diaktryczne np. "i", "u" czy "a" z kreską, co czyta się dłużej- np. "aa". Łotewski duet z Eurowizji: Valters Frīdenbergs i Kārlis Būmeisters:

Drugie najpopularniejsze, po łotewskich i niemieckich nazwiskach, wśród Łotyszy, to nazwiska szwedzkie. Tu również Łotysze dodają "s", np. Jansons to 4 najpopularniejsze nazwisko na Łotwie, a Petersons jedenaste.

Ēriks Pētersons to łotewski hokeista z czasów międzywojennych:

Na następnych miejscach są nazwiska słowiańskie, oczywiście z dodanym "s", najpopularniejsze wśród nazwisk słowiańskich wśród Łotyszy, są nazwiska polskie, np. obecny premier Łotwy nazywa się "Dombrovskis".

Powyższe dotyczy imion i nazwisk Łotyszy. Jeśli chodzi o Estończyków to ich imiona i nazwiska są całkiem inne, podobne do fińskich. Jednak również Estończycy mają bardzo często, właściwie połowa z nich tak ma, imiona i nazwiska niemieckie, bardzo popularne są też nazwiska szwedzkie. Estończycy nie zmieniają brzmienia nazwisk obcych, więc np. popularne nazwisko w Estonii to Peterson, a nie np. Petersons jak na Łotwie.

2. Imiona i nazwiska innych mieszkańców Łotwy.

W związku z polityką ZSRR i okupacją sowiecką Łotwy, przesiedlono w tym czasie, na teren Łotwy, ogromne ilości Rosjan, Ukrainców i innych Słowian. Zamieszkali oni głównie w domach po uciekających Niemcach i Łotyszach wywiezionych na Syberię, zdarzało się, że tymi samymi pociągami przywożono Rosjan, którymi wywożono Łotyszy. Dziś na Łotwie, aż ponad 30% ludności, to ludzie przesiedleni tam w czasie ZSRR- głównie Rosjanie. Stanowią duży problem dla Łotwy, są bardzo nielubiani przez Łotyszy. Podobna sytuacja jest w Estonii. Po zakończeniu okupacji sowieckiej w 1991r. rządy Łotwy, Litwy i Estonii podjęły tą samą decyzję- obywatelstwo przyznano tylko tym, którzy lub których przodkowie urodzili się przed 1940r. w tych krajach, czyli gdy istniały te kraje. Natomiast wszyscy przesiedleni w czasach ZSRR, oraz ich potomkowie, nawet urodzeni już w tych krajach, nie otrzymali obywatelstwa, muszą się o nie ubiegać jak obcokrajowcy. Wymaga to zdania egzaminu z języka. Język łotewski jest ciężki do nauczenia się, więc wielu Rosjan nie zdaje tego egzaminu. Jednak sporo Rosjan otrzymało łotewskie obywatelstwo. Na Łotwie panuje zasada, że nawet obcokrajowcom zmienia się brzmienie nazwisk i imion, trochę jak u nas przy niektórych nazwiskach i imionach np. Jerzy Waszyngton. Tak więc Rosjanom mieszkającym na Łotwie też zmienia się brzmienie nazwisk np. Ivan Smirnov to na Łotwie Ivans Smirnovs. Bardzo wielu piłkarzy czy innych sportowców z Łotwy to Rosjanie, przesiedleni tam w czasie ZSRR, co widać od razu po imionach i nazwiskach.

Edytowane 20 Luty 2011 przez suomeksi

[secesjonista]

kolega suomeksi napisał:

Czy jednak Łotysze to tak naprawdę Bałtowie? Nie! (...) tak więc Łotysze to tak naprawdę: Bałtowie plus...

To wreszcie Bałtowie, czy nie?

W 12 wieku 70% mieszkańców Łotwy mówiło w językach fińskiej grupy językowej

Dobre.

Kto z taką precyzją to wyliczył?

[suomeksi]

Oficjalnie to Bałtowie, ale naprawdę to Bałtowie oraz Ludy Fińskie, które przejęły kulturę bałtycką.

Wiadomo, że chodzi o około 70%, szacunkowo.

[secesjonista]

A oficjalną linię to wyznacza kto?

A nieoficjalną?

I ja domniemywam, że są to tylko szacunki, zadałem jednak pytanie: czyje?

[suomeksi]

Finlandia, Estonia oraz Łotwa, aż do I wojny światowej pozostawały pod panowaniem obcych państw. Finlandia pod panowaniem szwedzkim (najdłużej), a potem pod rosyjskim. Łotwa pod panowaniem niemieckim (najdłużej), a także częściowo pod panowaniem: szwedzkim, polsko-litewskim i rosyjskim. Estonia pod panowaniem niemieckim (najdłużej), a także pod panowaniem szwedzkim (również długo), a także rosyjskim i częściowo też pod: duńskim i polsko-litewskim. Po pierwszej wojnie światowej, te trzy kraje- Finlandia, Estonia oraz Łotwa, pierwszy raz w historii powstały jako niepodległe. Te wszystkie zdarzenia miały wpływ na ukształtowanie się nazwisk i imion Finów, Estończyków i Łotyszy.

W Finlandii wyższą klasę i klasę rządzącą stanowili przez setki lat Szwedzi, którzy nadali Finom szwedzkie imiona i nazwiska. W Estonii i na Łotwie dominującą klasą byli Niemcy, którzy nadali Łotyszom i Estończykom niemieckie nazwiska i imiona. Jednakże także Szwedzi mieli udział w nadawaniu Łotyszom i Estończykom nazwisk i nadano im też, w wielu wypadkach, nazwiska szwedzkie. Tak więc do I wojny światowej, a nawet dłużej Finowie, Estończycy i Łotysze posiadali, w zdecydowanej większości, obce nazwiska, Finowie- szwedzkie, a Estończycy i Łotysze- niemieckie i szwedzkie. Tak więc gdy czytamy o postaciach historycznych z tych krajów to często nie mają one imion i nazwisk etnicznych, ale obce, co jednak, zwykle, nie zaprzecza przynależności do tych narodów np. głównym wieszczem narodowym Estonii jest etniczny Estończyk- Fredrich Reinhold Kreutzwald, aczkolwiek jeden z ważnych ludzi w historii Estonii Ernst von Bear już nie jest Estończykiem lecz Niemcem Bałtyckim, więc poprostu nie można po nazwisku czy imieniu rozpoznać przynależności narodowej na Łotwie, Estonii i Finlandii wśród osób historycznych z tych krajów.

Gdy budziły się ruchy narodowe w tych krajach bardzo wielu ludzi zaczęło zmieniać obce nazwiska na etniczne, prowadzono wiele akcji państwowych zachęcających do tego. Jednakże nie wszyscy je zmieniali i wciaż wśród Finów spotykane są szwedzkie nazwiska, a wśród Estończyków i Łotyszy niemieckie i szwedzkie. Spośród tych narodów najszerzej zmieniali nazwiska Finowie. Estończycy zmieniali rzadziej, stąd wielu z nich posiada wciąż niemieckie i szwedzkie nazwiska i imiona (np. Jurgen i Helmut to całkiem popularne imiona w Estonii np. tenisista Jurgen Zopp czy też historyk Helmut Piirimäe). Jeśli chodzi o Łotyszy to sprawa wygląda nieco odmiennie. Na Łotwie jest i było tak, że, zgodnie z zasadami języka łotewskiego tłumaczy się każde nazwisko obce, więc automatycznie zostały one zmienione przez dodanie końcówek "s", "is", u kobiet "a" oraz w inny sposób. Nawet wśród osób nie mających nic wspólnego z Łotwą, tłumaczy się np. w gazetach nazwiska i imiona np. Bill Clinton to na Łotwie Bils Klintons, Lech Kaczyński to Lehs Kačiņskis, a Donald Tusk to Donalds Tusks.

Przykłady zmiany nazwisk lub imion ze szwedzkich na fińskie wśród znanych ludzi w Finlandii:

Johannes Brofeldt → Juhani Aho

Aleksander Filander → Santeri Alkio

Georg Zacharias Forsman → Yrjö Sakari Yrjö-Koskinen

Axel Waldemar Gallén → Akseli Gallen-Kallela

Johan Gustaf Hellstén → Juho Kusti Paasikivi

Armas Einar Leopold Lönnbohm → Eino Leino

Renqvist → Reenpää

Rydman → Ritavuori

Alexis Stenvall → Aleksis Kivi

Carl Johan Ståhlberg → Kaarlo Juho Ståhlberg

Przykłady zmiany nazwisk lub imion z niemieckich lub szwedzkich na estońskie wśród znanych ludzi w Estonii:

Paul Mathiesen → Paul Maitla

Harald Reibach → Harald Riipalu

Paul Berg → Paul Ariste

Aleksander Klumberg → Aleksander Kolmpere

Harald Ferdinad Ruhs → Hando Ruus

Ervin Martson → Ain-Ervin Mere

Karl August Einbund → Kaarel Eenpalu

Hans Laipman → Ants Laikmaa

Kristjan Trossmann → Kristjan Palusalu

Na Łotwie latwianizacja nazwisk postępowała na dwa sposoby. Albo dobrowolną zamianę niemieckich i szwedzkich nazwisk na zupełnie inne- łotewskie, niepodobne do pierwotnych niemieckich, od łotewskich słów- np. Krasts, Ozols itd. lub, co było znacznie częstsze- na dodanie odpowiednich końcówek i inne przekształcenia na imionach i nazwiskach w celu przybliżenia ich do łotewskiego brzmienia.

Oto przykłady nazwisk znanych Łotyszy i podanie od jakiego niemieckiego lub szwedzkiego nazwiska pochodzi"

Valdis Zatlers od Zatler

Vaira Vike-Freiberga od Freiberg

Raimonds Bergmanis od Raimond Bergman

Māris Štrombergs od Stromberg

Eriks Petersons od Erik Peterson

Haralds Šlēgelmilhs od Harald Schlegelmilch

Kārlis Ulmanis od Ulman

Valdis Valters od Walter

Jānis Kaufmanis od Kaufmann

Uvis Helmanis od Helmann

Raitis Grafs od Graff

Roberts Štelmahers od Robert Stelmaher

Valters Frīdenbergs od Walter Fridenberg

Karlis Bumeisters od Bumeister

Arvids Jurgens od Jurgen

[Bruno Wątpliwy]

Tło, założenia i przebieg akcji zmiany nazwisk interesująco opisuje (w odniesieniu do Estonii, Łotwy i Litwy) P. Łossowski, Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury (1918-1934), Ossolineum 1972, s. 266-269.

[amon]

Identyczny tekst znajduje się w komentarzach na Onecie:

http://wiadomosci.onet.pl/forum/ewakuacja-nastepcy-norweskiego-tronu-z-samolotu,2,594274,-79059697,czytaj-najnowsze.htm

Użytkownik EE jest jego autorem. Typowe spamowanie po forach.