Kiedy pojawia się Polska i Polacy?

[Furiusz]

Wspomniany ibn Jakub pisał jedynie o kraju Mieszka z kolei Widukind, Res gestae Saxonicae III.66 zna (...) Mieszka, którego władzy podlegali Słowianie zwani Licikaviki. W zapisie editio princeps - Misacam regem, cuius potestatis erant Sclavi qui dicuntur Licicaviki. Informatorem ibn Jakuba wedle G. Labudy, op.cit. s.82-83 ma być jeśli nie sam Otton to toś z jego otoczenia dworskiego. Gdyby przyjąć jego rozumowanie to należałoby uznać, że była to mniej lub bardziej oficjalna nazwa państwa mieszkowego.

H. Łowmiański, Początki polski gdzieś koło stron 470-500 wywodził tą nazwę od Lestka a więc władza Mieszka rozciągałaby się na ludzi lestkowych i byłaby zatem tym samym co określenie kraj Mieszka ibn Jakuba - nazwą urobioną od władcy panującego nad określonym ludem/terytorium. Łowmiańskiego niestety przy sobie nie mam więc będę miał problem by zacytować odpowiednie passusy ale zgrywa się ta teoria (co oczywiście niczego nie potwierdza) z tezami Urbańczyka - nie było jednej określonej nazwy a nazwę władztwa wczesnopiastowskiego urabiano by od nazwy aktualnych przywódców a to Lestkowice a to Mieszkowice. Wejście na arenę dziejową, z pewnym od razu dodajmy, przytupem - wymusiło nadanie jakiegoś bardziej stałego miana państwowości wczesnopiastowskiej i stąd Polonia.

Nie tłumaczy to jednak nadal tego czemu akurat Polonia a nie jakaś inna nazwa.

Swoją drogą G. Labuda op.cit. s. 126 - uznaje, że owi Licicaviki to nikt inny jak Liubusiki czyli Lubuszanie. Zabawa polega na tym, że nie odnotowujemy takiej nazwy - mamy u Adama z Bremy Leubuzzi, jest jeszcze jeden problem - czemu Widukind tak określił władztwo Mieszka? Labuda tłumaczy, że było to plemię pograniczne i dlatego ale to słaby argument.

[secesjonista]

W dniu 27.10.2015 o 11:50 AM, Furiusz napisał:

Najstarsza forma poświadczona źródłowo to Palaniorum - Jan Canaparius, Vita I.25 i jest to rok 999.

 

Raczej: "Bolizlav Polanorum duce".

"Pierwsze ze źródeł wymieniających etnonim Poloni, czyli Vita s. Adalberti, tzw. Żywot I Kanapariusza, jest datowane na ok. 998-999 rok, a dotyczy wydarzeń z lat 995–997, wiadomości w nim zawarte pochodzą więc bezsprzecznie sprzed zjazdu gnieźnieńskiego. Znajdujemy w nim wzmiankę: Bolizlav Polanorum duce ‘Bolesław książę Polan’. Wyraz w formie zależnej Polanorum to formacja ewidentnie deetnonimiczna: Polaniorum = Poloniorum, od Poloni z łac. sufiksem -orum, dosł. ‘polański’. Jego odpowiednikiem ppol. był najpewniej etnonimu Polanie > psł. *Poljaninъ sg, *Poljanĕ pl. ‘mieszkańcy pól (...)

Po drugie kontrowersyjne wydają się zabiegi chronologizacyjne autora trudnych początków Polski. Jak już wspomniano wyżej, przyjmowana najczęściej data powstania Żywotu Kanapariusza, zawierającego derywat od łac. **Poloni (ściśle **Polani, z typową dla grafii łacińskiej oscylacją samogłoskową o ↔ a) to okres przed rokiem 1000. Nie ma więc potrzeby prostowania tego nieporozumienia po raz kolejny (...)

W dotychczasowych studiach nad pochodzeniem choronimu Polska zbyt mało uwagi zwracano na jeszcze jeden zabytek. Według Vita sanctorum Andreae seu Zoera(r)di confessoris et Benedicti martyris eremitarum, spisanego przez bł. Maurusa ok. 1064 roku św. świerad przybył na Węgry „de terra Poloniensium”, tzn. z ziemi polskiej, co potwierdza tzw. „Legenda maior s. Stephani” (Legenda św. Stefana, z ok. 1083 roku), która notuje: „de terra Poliensi”".

/M. Łuczyński "Jeszcze o prapolskim etnonimie Polanie", "Slavia Occidentalis", nr 73/1, 2016, s. 105, s. 107 i s. 110/

[secesjonista]

W dniu 27.10.2015 o 8:06 PM, jancet napisał:

Furiuszu, czy znasz rok, kiedy po raz pierwszy pojawia się w dokumencie, kronice czy innym tekście nazwa "Polonia" czy "Poloni"? A kiedy pojawia się nazwa "Polska" czy "Polak", choćby w zlatynizowanej formie.

W jakim języku pisał Ibrahim ibn Jakub?

 

Jeśli chodzi o słowo: "Polska" to bodajże jego najstarszym znanym nam przykładem są brakteaty Mieszka III Starego. Na niektórych z nich widniał napis; w którym literami hebrajskimi zapisano słowa polskie: "MSZKA KROL POLSKI".

 

Szerzej o tych monetach:

K. Stronczyński "Dawne monety polskie dynastii Piastów i Jagiellonów"

Z. Zakrzewski "O brakteatach z napisami hebrajskimi", "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", T. 1, 1909

tegoż "Język polski na naszych monetach średniowiecznych", tamże, nr 1-12, 1925

J. Piniński "Brakteaty gnieźnieńskie z lat 1177—1202", "Biuletyn Numizmatyczny", nr 23, 1967, nr 23

D. Gorlińska "Ikonografia monet Mieszka III Starego", Cz. 1 "Wizerunki reprezentacyjne", "Wiadomości Numizmatyczne", T. 45, nr 1, 2001; Cz. 2 "Wizerunki narracyjne i symboliczne", tamże, T. 45, nr 2, 2001.