Zdobycie Rygi w 1917 r.

[redbaron]

Pierwsze plany przeprowadzenia tej operacji zaczęto opracowywać już w grudniu 1916 r. Ostatecznie jednak realizacji doczekał się plan opracowywany przez generała piechoty Hutiera i jego szefa sztabu generała majora von Sauberzweiga. Zakładano przeprawienie się w jednym punkcie przez Dźwinę, a następnie poszerzenie powodzenia. W nocy z 31 VIII na 1 IX 1917 r. rozpoczęło się przygotowanie artyleryjskie, a następnie do ranka 2 września przeprawiono 6 dywizji

Straty rosyjskie miały wynieść 25 000 ludzi (w tym 9000 jeńców) oraz 262 działa. Niemcy przyznają się do straty 4200 ludzi w tej operacji.

Jakie Waszym zdaniem było znaczenie tej operacji? Dlaczego jest tak duża dysproporcja w stratach? Zapraszam do dyskusji!

[Bruno Wątpliwy]

T. Paluszyński, "Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921", Warszawa 1999, s. 68, postrzega chyba operację jako swoisty taktyczny sukces Rosjan (przy ogólnym niepowodzeniu): "Rozpaczliwa obrona Rosjan miała na celu danie czasu na ewakuację oskrzydlonych przez Niemców od północnego-wschodu przyczółka i Rygi. Cel ten udało się Rosjanom osiągnąć. Zamiast oskrzydlenia całej 12. Armii Niemcy wzięli do niewoli 'tylko' 9 tys. jeńców i 260 dział". I dalej na s. 70: "Mimo sukcesu, jakim było zajęcie Rygi przez wojska niemieckie, za dużą zasługę należy poczytać dowództwu 12. Armii rosyjskiej i rosyjskiego frontu północnego przeprowadzenie udanej ewakuacji oskrzydlanych, zdemoralizowanych propagandą bolszewicką wojsk z przyczółka ryskiego".

Myślę, że ta ostatnia wypowiedź tłumaczy także przyczyny sukcesu Niemców. Już w lipcu 1917 sztab 12. armii musiał ściągać do Rygi oddziały kozackie przeciwko zrewoltowanym strzelcom łotewskim (tamże, s. 61). A i "rdzennie rosyjskie" oddziały nie wyglądały lepiej. Taką armią trudno odnieść wygrywać bitwy, zatem T. Paluszyński słusznie - moim zdaniem - uważa, że był to także relatywny sukces rosyjski.

[Krzysztof M.]

Operacja ryska była zdecydowanym zwycięstwem Niemców, choć nie wykorzystanym z tej racji, że Ludendorff zażądał od Hoffmana przekazania dywizji na front zachodni. W tym samym czasie toczyła się bitwa we Flandrii, która pochłaniała ogromne siły Niemców. Sama operacja nie była jakąś zażartą bitwą - armia rosyjska była w stanie rozkładu i nie stawiała większego oporu, Niemcy zaś raczej postrzegają ją jako swoisty poligon na którym przetestowano nowe formuły natarcia.

[redbaron]

Też mi się wydaje, że operacja Ryska była zdecydowanym zwycięstwem Niemców. Może liczba 9000 jeńców, jak na warunki rosyjskie jest niewielka, ale zwróćcie uwagę na te 262 działa - to jest sporo - artyleria kilku dywizji. Bodaj więcej (albo przynajmniej ten sam rząd wielkości), niż zdobyto pod Tannenbergiem, gdzie do niewoli pomaszerowało 91 000 ludzi. Owszem, pewnie nasycenie artylerią wzrosło w trakcie wojny, ale i tak widać wyraźnie rozkład armii rosyjskiej i to, że po prostu piechurzy zostawiali działa bez obrony.

To, że udała się ewakuacja, to nie świadczy o sukcesie, ale co najwyżej o zmniejszeniu rozmiarów porażki.

[Krzysztof M.]

Duża liczba zdobytych dział to przede wszystkim wynik dwóch czynników:

- słabego morale rosyjskich artylerzystów

- metody zastosowanej przez Niemców.

Pod Rygą mamy do czynienia z klasycznym (jednym z z pierwszych na taką skalę) przykładem metody Bruchmullera, w której niezwykle ważną rolę odgrywał gaz. Pozycje baterii rosyjskiej zostały zalane iperytem i fosgenem, a ponieważ ochrona przeciwgazowa w armii rosyjskiej zawsze kulała - wywołało to panikę wśród artylerzystów, którzy po prostu uciekli zostawiając armaty na stanowiskach.

[Bruno Wątpliwy]

To, że udała się ewakuacja, to nie świadczy o sukcesie, ale co najwyżej o zmniejszeniu rozmiarów porażki.

Zgadzam się co do istoty rzeczy, dlatego użyłem terminu "relatywny sukces". O niczym innym już w tym okresie czasu armia rosyjska myśleć nie mogła.

[redbaron]

Pod Rygą mamy do czynienia z klasycznym (jednym z z pierwszych na taką skalę) przykładem metody Bruchmullera, w której niezwykle ważną rolę odgrywał gaz. Pozycje baterii rosyjskiej zostały zalane iperytem i fosgenem, a ponieważ ochrona przeciwgazowa w armii rosyjskiej zawsze kulała - wywołało to panikę wśród artylerzystów, którzy po prostu uciekli zostawiając armaty na stanowiskach.

Walenie gazami bojowymi - w tym fosgenem w pozycje artylerii stosowano już na pewno pod Verdun. Pomagało nawet na zachodzie, bo w masce pgaz żołnierz się szybciej męczył. Poza tym można było w ten sposób załatwić konie, a to uziemiało artylerię. Wracając do Rygi - nie tylko jednak artylerzyści musieli uciec, bo między rosyjskimi działami a Niemcami powinna być rosyjska piechota.

Zgadzam się co do istoty rzeczy, dlatego użyłem terminu "relatywny sukces". O niczym innym już w tym okresie czasu armia rosyjska myśleć nie mogła.

Widać termin był dla mnie zbyt skomplikowany No i mimo wszystko zawierał słówko "sukces", czego nie posiada "zmniejszenie rozmiarów porażki". Od razu sugeruje kto przegrał i to, że ten kto wygrał nie zrobił tego tak dobrze, jak mógł.

[Bruno Wątpliwy]

A to już spór wchodzimy w ciekawy terminologiczny. Np. Westerplatte (pomijam fascynujące zagadnienie kto dowodził, tudzież ile było ataków niemieckich itp.) można - moim zdaniem - traktować zarówno jako "relatywny sukces" obrońców, jak i "zmniejszenie rozmiarów porażki".

Już przepraszam za OT i idę do pracy .

[Krzysztof M.]

Metoda Bruchmullera polega na zaskakującym, gwałtownym i krótkim przygotowaniu artyleryjskim. stanowiska obronne bombardowane są amunicja konwencjonalną, amunicja gazowa wszelkiego rodzaju służy m.in. do paraliżu stanowisk artylerii i stworzenia barier uniemożliwiających dosłanie posiłków etc. etc. (w wielkim skrócie) Głównym celem tej metody jest obezwładnienie obrony przeciwnika - tak, aby własna piechota mogła błyskawicznie przeniknąć strefę obronną i dotrzeć do linii artylerii polowej. Podobnie było w Kaiserschlacht w marcu 1918 r. - dzięki taktyce infiltracji Niemcy szybko przeniknęli strefę obronną Brytyjczyków i dotarli do stanowisk artylerii polowej zagarniając prawie 400 dział. We wcześniejszych operacjach rzadko kiedy udawała się taka sztuka - tempo natarcia było zbyt wolne i zanim atakujący dotarł do linii artylerii przeciwnika - obrońca zdążył już działa ewakuować.

Oczywiście gazu używano juz wcześniej , ale nigdy w tak wyrafinowany i przemyślany sposób w jaki czynił to Bruchmuller.

Edytowane 13 Maj 2010 przez Krzysztof M.

[redbaron]

Dobra, teraz wszystko jasne. Jak udało się tak załatwić Brytyjczyków, to nic dziwnego, że i pod Rygą przyniosło to sukces. Zwłaszcza, że pod Rygą przeciwnik był już częściowo zdemoralizowany - w sam raz na przeprowadzanie na nim testów

[Krzysztof M.]

Wszystkie niemal elementy zastosowane pod Rygą pojawiły się już wcześniej - gaz, gwałtowny i krótki ostrzał (np. pod Tarnopolem), taktyka szturmowa (rozwijana juz praktycznie od 1914 r.) itd itp. Natomiast pod Rygą pierwszy raz "ubrano to" i zsynchronizowano w jedną złożoną operację. Metodę tą powtórzono pod Caporetto miesiąc później i pod Cambrai w końcu listopada. Za każdym razem metoda dawała sukces taktyczny. W Kaiserschlacht zebrano wszystkie doświadczenia i zastosowano taktykę w skali makro. Co ciekawe armiami niemieckimi w Kaiserschlacht dowodzili generałowie, którzy wypróbowali taktykę infiltracji wcześniej: Hutier (spod Rygi), Below (spod Caporetto) i Marwitz (spod Cambrai).

PS. Musimy też zauważyć, że ofensywa pod Rygą wiązała się z pokonaniem poważnej przeszkody wodnej - rzeki Dźwiny, była zatem dość trudnym przedsięwzięciem pod względem inżynieryjnym. W PWS nie było wiele tego typu operacji.

Edytowane 13 Maj 2010 przez Krzysztof M.

[Forteca]

ale zwróćcie uwagę na te 262 działa - to jest sporo - artyleria kilku dywizji.

Eh, niemiecka metoda liczenia dział "jak leci" - w tym znacznej ilości staroci ryskiego arsenału i podobnie wiekowych staroci ryskiej artylerii nadbrzeżnej (w większości w stanie nie nadającym się do użycia) - no ale na zdjęciach takie "potwory" wyglądały okazale"

[redbaron]

Eh, niemiecka metoda liczenia dział "jak leci" - w tym znacznej ilości staroci ryskiego arsenału i podobnie wiekowych staroci ryskiej artylerii nadbrzeżnej (w większości w stanie nie nadającym się do użycia) - no ale na zdjęciach takie "potwory" wyglądały okazale"

Hmm o tym nie pomyślałem! Będę na przyszłość ostrożniejszy... Teraz już wiem, czemu z tych 262 dwóch dział 1/3 była ciężka - to te starocie Nie mniej jednak pozostaje nadal ponad 100 dział polowych, prawda?

[Forteca]

Nie mniej jednak pozostaje nadal ponad 100 dział polowych, prawda?

Prawda Ostatnio widziałem zdjęcie "zdobycz spod Rygi" - masa granatników/moździerzy okopowych rosyjskich. W sumie i Francuzom w 1940 r. liczy się te I-wojenne wynalazki za "artylerię polową", więc dlaczego nie ?

Polecam przy okazji muzeum w Rydze - duży dział I wojenny, zrekonstruowana ziemianka rosyjska itp. A w okolicach "pulomiotnej gorki" skansen "okopowy" - naprawdę warto.