Wojna o sukcesję polską

[w4w]

Jak myślicie czy istaniała szansa zwycięstwa Stanisława Leszczyńskiego? Czy byłby dobrym władcą, zdolnym przeprowadzić reformy?

[Forrest]

Stanisław I podczas pierwszej elekcji zasłynął jako pierwszy król narzucony przez obce państwo. Jednak zupełnie inaczej przedstawiała sie sytuacja we wrześniu 1733 roku, kiedy to większość szlachty wybrała na tron Leszczyńskiego (około 12 tyś. szlachty, podczas gdy Augusta III wybierał 1 tyś.). Z królem "Piastem" wiązano w Polsce ogromne nadzieje, liczono że, uda mu sę wyprowadzić kraj z anarchii i umocnić pozycję międzynarodową. Czy by mu to sę udało? Trudno powiedzieć, ale znając skłonności szlachty do prywaty i ogromne wpływy państw sąsiednich, sprawa na pewno nie byłaby łatwa. Zresztą społeczeństwo polskie dopiero w drugiej połowie XVIII wieku dojrzało do reform.

Jednak podstawowym problemem było utrzymanie sie na tronie Stanisława I, a praktycznie większych szans na to nie było. Przede wszystkim dlatego, że wciąż spora była w Polsce grupa zwolenników Sasów. Jako sojusznik nie sprawdziła sie Francja, która martwiła sie tylko o swoje własne interesy na zachodzie. Także Turcja nie była zainteresowana walką przeciwko Rosji. Szwecja za pomoc żądała ogromnych korzyści. Niemrawa okazała sie też polska dyplomacja. Obrońcy Stanisława I mieli przeciwko sobie silne oddziały rosyjskie i saskie, wiec szans na zwycięstwo nie było.

Niestety w wyniku narzucenia przez Rosję, Austrię i Saksonie Augusta III, spora grupa szlachty uważała go za uzurpatora. Między królem a narodem wytworzyła sie głęboka nieufność, która utrudniała pracę nad reformą państwa.

[Tofik]

Jak myślicie czy istaniała szansa zwycięstwa Stanisława Leszczyńskiego

Obsadzenie Leszczyńskiego na tronie równało się pokonaniu Rosji, Austrii i Saksonii - to było po prostu niemożliwe przy siłach jakimi dysponował Leszczyński.

Czy byłby dobrym władcą, zdolnym przeprowadzić reformy?

Jeśli mam fantazjować, to zapewne w wyniku klęski Rosja utraciłaby protekcję nad RON, co bardzo ułatwiłoby Stanisławowi zadanie. Jednak musiałby przeprowadzić jakiś zamach stanu, aby znieść liberum veto itd.

[Amilkar]

Jednak musiałby przeprowadzić jakiś zamach stanu, aby znieść liberum veto itd.

A szlachta zrobila by kolejny zamach stanu a jego skróciła o głowę.

W tamtych okolicznościach był bez szans na wygraną chyba żeby miał go wspomóc jakiś sojusznik , ale kto to mógłby być nie wiem. Był on popychadłem w rękach Szwecji , dlatego nie wiadomo czy poradziłby sobie z reformami i sprzeciwem szlachty.

[Pancerny]

Czy byłby dobrym władcą, zdolnym przeprowadzić reformy?

Nigdy się o tym nie przekonamy, bo Stanisław Leszczyński nie miał możliwości rządzić samodzielnie. Nawet w Lotaryngii był tylko tytularnym władcą, a zarządcą był przysłany z Paryża, kanclerz Lotaryngii.

[Tofik]

Nie wiem gdzie to wsadzić, ale w końcu znalazłem jakieś poważne opracowania (bo Wikipedia to zbyt mało), w których można znaleźć informację o planach podziału RON - zaakceptowanych przez Leszczyńskiego. Nie wspomina o tym, ani biografia Leszczyńskiego autorstwa Muratori - Philip, ani biografia Marii Leszczyńskiej autorstwa Levrona. Ale - pierwsza książka zajmuje się głównie latami Stanisława we Francji (zresztą, wygląda na to, że autorka dość lubi Leszczyńskiego, nie godzi się pisać o tym, że w jakikolwiek sposób działał na rzecz ojczyzny, dla której wszystko chciał robić dobrze :roll: ), a druga nie ma obowiązku szczególnie opowiadać dziejów króla polskiego. Przechodząc do sedna, zacytuję Tazbira (Polacy na Kremlu i inne historyje, str. 168): [...] Stanisław Leszczyński, który za pomoc w objęciu tronu godził się (w 1704 r.) na odstąpienie królowi pruskiemu, Fryderykowi, części należących do Polski Prus Królewskich. Inne ziemie Rzeczypospolitej miały przypaść Austrii, Rosji oraz Szwecji. Sam Leszczyński gotów był zaś poprzestać skromnie na księstwie, obejmującym tylko Wielkopolskę oraz część Małopolski - pod warunkiem wszakże, iż zachowa tytuł królewski. Sprawa ta pozostała jednak w tajemnicy [...]. A teraz Karol XII Anusika (str. 321 - 322; w zasadzie Tazbir pisze o roku 1704, a Anusik o roku 1713, ale to jest w tej chwili nieistotne): Według jego [Karola XII] propozycji, w zamian za przywrócenie tronu Leszczyńskiemu, powstrzymanie ofensywy Duńczyków i wyparcie Rosjan z Rzeszy, Hohenzollern dostałby Warmię, ewentualnie z dodatkiem Elbląga i pasa ziemi między Nową Marchią a Prusami Wschodnimi, a ponadto połowę przyszłej kontrybucji rosyjskiej. Straty terytorialne Rzeczypospolitej gotów był król szwedzki zrekompensować jej zwrotem odebranego Rosjanom Smoleńska. [...] Sam Leszczyński, poinformowany przez Karola o propozycjach przedstawionych dworowi berlińskiemu, godził się w zasadzie na pomysł pozyskania sojusznika za cenę naruszenia integralności terytorialnej Rzeczypospolitej. Z tych dwu cytatów wypływa jedno - i znów zacytuję Anusika (str. 117): Wśród tylu kandydatów [podczas elekcji w 1704 r.] przedstawiał jednak jedną, nieocenioną ze szwedzkiego punktu widzenia zaletę - całkowitą uległość. Nigdy nie sprzeciwił się Karolowi, a uległość, moim zdaniem, to nie jest cecha dobrego władcy. Jak wynika z cytatu Tazbira, Leszczyński był gotów posunąć się w tym aspekcie na wyżyny, wg Anusika nie był skłonny do odmowy (strata Warmii w porównaniu ze zdobyciem Smoleńska to nie jest aż tak duża strata, inna rzecz, że obietnice Karola w tym względzie, to były fantazje najczystszej wody). Co sz. Państwo o tym sądzą?

[ Dodano: 2008-09-28, 10:58 ]

Z kolei Jadwiga Lechicka pisze, że do kwestii oddawania polskich terytoriów doszło w czasie wojny o sukcesję polską, gdy Stanisław był oblężony w Gdańsku. Król miał proponować Prusakom oddanie pasa ziemi pomorskiej, który ustanowiłby lądowe połączenie między Brandenburgią a Prusami. Lechicka pisze jednak, że był to zwykły miraż (na którym król pruski się poznał), mający na celu przeciągnięcie Prus na stronę Francji i Stanisława.

[artifakt]

Nigdy się o tym nie przekonamy, bo Stanisław Leszczyński nie miał możliwości rządzić samodzielnie. Nawet w Lotaryngii był tylko tytularnym władcą, a zarządcą był przysłany z Paryża, kanclerz Lotaryngii.

Podobnie w Polsce, namaszczony był przez gen Horna...

[Tofik]

Podobnie w Polsce, namaszczony był przez gen Horna...

Dokładnie, choć trzeba przyznać, że trzeba próbował temu przeciwdziałać (np. próba izolacji Sapiehów, przywileje dla Gdańska, czy próba wynegocjowania mniejszych kontrybucji dla Lwowa o czym wspomina nawet Anusik).

Jak dla mnie Leszczyński świetnie spełniłby swoją rolę, jako magnat zarządzający swymi dobrami - ale by Wielkopolska miała ośrodek edukacji i nowoczesności!

[artifakt]

Odnośnie wojny o sukcesję. Dopadłem artykuł T. Ciesielskiego "W obronie Gdańska-działalność wojsk polskich na Pomorzu i Kujawach 1733-1734". Postaram się trochę wydobyć z niego danych (nie mylić z data-minigiem :mrgreen: ) i podzielić się w tym temacie.