Bałtyk skuty lodem w XVII wieku

[Kadrinazi]

Zabawa google'ami (niestety bez podania źródła) wskazuje, że wyprawy saniami do Szwecji i żydowska karczma na Bałtyku dotyczyła zimy 1564 roku.

Nieco o legendarnych zimach, o których napisał już Harry, tutaj:

http://books.google.co.uk/books?id=331MAAA...564&f=false

[secesjonista]

A możesz podać wyniki tej zabawy i żydowskiej karczmy?

[Kadrinazi]

Kombinowałem tak po angielsku jak i po polsku, generalnie wyrzuca albo blogi albo listy dyskusyjne

http://poland.indymedia.org/pl/2008/10/39068.shtml

http://fakty.interia.pl/polska/news/baltyk...b-morza,1422775

http://groups.google.com/group/pl.sci.hist...5ca0dee33994de3

http://7dni.wordpress.com/2007/05/

Problem jest taki, że nikt nie podaje tam źródła owej informacji o karczmie.

[secesjonista]

Dziękuję za próby... quiz elekcyjny czeka na Pana - tym razem, zero ordynku wojskowego i Szwedów

[Kadrinazi]

Próby niestety nieudane, wszak nie udało się znaleźć źródła... A co do quizu - tak w poprzednim jak i tym pytaniu pojęcia nie mam

[secesjonista]

Obyczajowość, zwyczaje, prawa, nakazy przy posłowaniu

[Capricornus]

Z całym szacunkiem, ale nawet przy obecnych mrozach, bez ubezpieczenia dodatkowego, nie chciałbym Kolegi przwozić saniami do Szwecji.

Z całym szacunkiem ale dzisiejsze czasy trudno porównywać z wiekiem XVII czy XVIII. Inny ruch na Bałtyku, inne zanieczyszczenie to w dużym stopniu uniemożliwia zamarzanie akwenu a jednak w zimie 1986/87 prawie cały był zamarznięty, to chyba o czymś świadczy.

W zasadzie, by takie podróże były możliwe nie musi zamarzać cały Bałtyk. Wystarczy spojrzeć na mapę. Jeśli zamarznie zachodnia część, można po lodzie przedostać się do Szwecji idąc w kierunku wyspy Bornholm, jeżeli północna część to z dzisiejszej Estonii do Sztokholmu też można byłoby się przedostać. Nie twierdzę, że było to bezpieczne ale wydaje się możliwe. Zatoki Botnicka i Fińska i w naszych czasach zamarzają.

Natomiast jest kwestia, czy faktycznie cały Bałtyk był pod lodem?

Podejrzewam, że nikt tego nie sprawdzał, trzeba by przejechać dosyć dokładnie cały teren a wtedy chyba nikomu nie chciało się bawić w takie wycieczki badawcze. Przy odpowiednim mrozie jeżeli lodem będą pokryte zatoki bałtyckie i zachodnia część akwenu to i dookoła będzie dosyć szeroko rozciągająca się opaska z lodu, kto pójdzie sprawdzić na środek można czy można tam popływać?

Jeżeli przemieszczano się po lodzie to raczej, w miarę, przy brzegu.

a na marginesie, znów chyba Panu wisi odpowiedź w jakimś konkursie

Ot skleroza, nikt się nie kwapi odpowiedzieć, to i się zapomina.

[Tomasz N]

Viki napisała:

Rankiem 9 lutego 1658 armia szwedzka złożona z około 9000 jazdy i 3000 piechoty stanęła do wymarszu przez zamarznięty Mały Bełt w kierunku wyspy Fionii. Przeprawa była ryzykowna – lód uginał się pod ciężarem maszerującego wojska tak, że niekiedy woda sięgała do kolan żołnierzy.

Czyli lód był cienki na tyle, że siła wyporu nie wystarczała.

Jakoś wszyscy piszą o mrozach u Paska, a u niego w opisie roku 1686:

„Zimy tego roku nie było nic, ani śniegu, ani mrozów, żadna rzeka nie stawała; in Februario role sprawiano na jarzynę, kwiatki i trawy były, żyta jare siano, bydlę trawy się najadło; zaraz w Post wstąpiwszy jęczmiony i owsy siano, lubo by je był mógł siać i dawniej. Przed Wielkanocą [14.04] wszystko pozasiewano i już nie było zimy, i urodzaje były dość dobre.”

Czyli uwzględniając co pisałem wcześniej o Danii, Pasek jako źródło jest dowodem na coś wprost przeciwnego, niż mu się przypisuje. (Choć dodaje dalej, że to było niezwyczajne w Polszcze i to supra usum.)

Edytowane 27 Styczeń 2010 przez Tomasz N

[harry]

Wydaje się, że Capricornus ma rację. W XVII, XVIII wieku zdanie, że zamarzł cały Bałtyk należy rozumieć tak, że zamarzły całe wody przybrzeżne, co uniemożliwiało żeglugę z każdego portu.

Udało mi się jednak dotrzeć do bezpośredniej relacji człowieka, który chodził po lodzie z Danii do Szwecji i z powrotem. Dla uspokojenia dodam że chodził w najwęższej części Sundu. Był nim niejaki pan Henshaw, który był tak miły i sporządził odpowiednią notatkę dla Royal Society w roku 1674.

Czytamy tam między innymi, że:

"Ostatni mróz, był uważany za najostrzejszy jaki tylko ludzie pamiętają i zaczął się 14 stycznia, a 18 stycznia Bałtyk był już całkiem zamarznięty, i mnóstwo ludzi zaczęło przechodzić ze strony na stronę ze słomą, zbożem i bydłem; jednak Sund, gdzie zazwyczaj płynie silny prąd, pomiędzy dwoma zamkami, nie był całkiem zamarznięty do 8 lutego, gdyż mrozom towarzyszył zazwyczaj silny wiatr, co było powodem że Wielki Bełt, pomiędzy Zelandią i Fionią, również nie był całkiem zamarznięty w ciągu całej tej zimy, a jednak ludzie uważali, że mróz był silniejszy, niż kiedy poprzedni król Szwecji przeszedł ten Bełt z armią konnych, pieszych, armatami i bagażami. Ostatecznie 19 lutego przeszedłem pieszo pomiędzy Elsynorem a Elsenburgiem, przy dużym zadowoleniu mojego towarzystwa, i spotkałem nie tylko ludzi przechodzących szeroko jak na targ, z bydłem i wyładowanymi wozami, widziałem również wielu żołnierzy, ciągnących ogromne kamienie, o wadze prawie tony każdy. Były one powszechnie składowane o tej porze roku, u stóp wałów zamku Kronenburg, aby wspomagać przełamywać siłę fal, które przy sztormowych wiatrach, z wściekłością uderzały o nie. W wielu miejscach przy drodze którą szliśmy, miejscowi robili okrągłe dziury w lodzie, o średnicy ok. 4 stóp, i mając postawiony parawan z trzcin, aby powstrzymać północny wiatr, tak spędzali cały dzień łowiąc przy swoich dziurach, z linami biegnącymi do nich w dół, haczykiem i przynętą na końcu. Kupiłem kilka dobrych soli od nich przy jednej z dziur, ale to co mnie głównie skłoniło do zboczenia z drogi do nich była grubość lodu, która była wyrąbana, a która mnie zaciekawiła. Kiedy ją widziałem miała prawie 6 cali grubości i to wytrzymywało takie wielkie masy jakie przechodziły po niej."

Edytowane 1 Luty 2010 przez harry

[Tomasz N]

Bałtyk jest morzem małosłonym. Jedyne zasilanie w sól to właśnie prądy w cieśninach duńskich. Poza tym prądy utrudniają tworzenie powłoki lodowej.

W tym momencie zamarzanie całego Bałtyku jest bardziej prawdopodobne od zamarznięcia cieśnin duńskich. Sprzyja temu też fakt, iż woda jest najcięższa przy + 4 st C. Wychładzanie "od góry" przy braku mieszania od prądów sprzyja zatem zamarzaniu i tworzeniu powłoki lodowej, jako lżejszej od wody.

Edytowane 5 Luty 2010 przez Tomasz N

[secesjonista]

Viki napisała:

Rankiem 9 lutego 1658 armia szwedzka złożona z około 9000 jazdy i 3000 piechoty stanęła do wymarszu przez zamarznięty Mały Bełt w kierunku wyspy Fionii. Przeprawa była ryzykowna – lód uginał się pod ciężarem maszerującego wojska tak, że niekiedy woda sięgała do kolan żołnierzy.

Czyli lód był cienki na tyle, że siła wyporu nie wystarczała.

(...)

O wyprawie przez Mały Bełt pisał naoczny świadek, jak relacjonował duńscy obrońcy:

"zrobili ogromne nacięcia w lodzie, które szybko z powrotem zamarzały"

/P. Meadows "A Narrative of the Principal Actions Occuring in the Wars betwixt Sueden and Denmark Before and After the Rotschild Treaty", London 1677, s. 33-35/