Edukacja w Europie...

[FSO]

Witam;

do próby dyskusji o tym problemie skłonił mnie post kol. Idy9 [pytanie o poziom polskiego szkolnictwa i jęk wyglądało] oraz podczas niedawnych porządków zdanie z Kozaczuka ["W kręgu Enigmy"] w którym jeden z tych którzy ją złamali komentuje: w Getyndze poziom jest wysoki, ale panuje marazm... Jaki poziom miało wyższe szkolnictwo europejskie, zwłaszcza w przedmiotach ścisłych? Co ciekawe emigracja i profesorów [ogólnie: kadry] i wyjazdy studentów z Niemiec powodowały osłabienie tamtejszych uniwersytetów, lecz patrząc nieco z przymrożeniem oka uczeni niemieccy po jednej stronie Atlantyku walczyli z uczonymi niemieckimi po drugiej... Jak na tym tle wypadała Polska?

Zapraszam do dyskusji

Pozdr

[secesjonista]

Odpływ naukowców z Niemiec nie był tak duży: około 1200 osób, za to był to odpływ osób o znaczącym potencjale intelektualnym.

/G. Stalling Bilanz des Zweiten Weltkiregs/

[MirMił]

Wtedy z Polską nie było aż tak źle. Fakt, że Niemcy dominowały pod względem naukowym, ale my nie byliśmy znowu tacy ostatni

[secesjonista]

Kusi się by zapytać: kto zdaniem MirMiła "był ostatnim"?

Proponowałbym by jednak bardziej rozwijać swe wypowiedzi.

[jancet]

FSO, pytasz się raczej o naukę, niż o edukację.

A ja chciałbym zasięgnąć paru informacji o edukacji, czy oświacie właśnie.

Kiedy i gdzie w Europie wprowadzono obowiązek edukacyjny? Gdzie najwcześniej, gdzie najpóźniej i gdzie w tym szeregu my się znajdujemy?

Jaki był wówczas społeczny oddźwięk wprowadzenia tego obowiązku? Jak często karano na niewywiązanie się z obowiązku szkolnego?

[secesjonista]

Jeśli mówić o próbach (które z różnych powodów nie były w pełni zrealizowane) to mamy regulacje: weimarskie (1618 r.), gotajskie (1642 r.), w księstwie Oleśnickim (1683 r.), pruskie (1698 r.), duńskie (1739 r.). W 1717 r. w Prusach ustanowiono nakaz uczęszczania do szkół elementarnych. Powszechnie przyjmuje się, że w pełni zrealizowany powszechny obowiązek został wdrożony w Prusach w 1819 r.

Co do naszych ziem, to na 1808 r. datuje się zalecenie Izby Edukacji Polskiej, które w zasadzie pozostało jednak li tylko na papierze. Najwcześniej wprowadzono pod zaborem niemieckim w 1825 r. na Pomorzu i Wielkopolsce, a w Galicji w 1873 r.

/za: D. Dziewulak "Obowiązek w Unii Europejskiej", "Analizy" BAS, nr 9 (24), 2010/

Jeśli chodzi o Polskę to nie ma co rozpatrywać, jako że w większości krajów wprowadzano obowiązek, my mieliśmy pewien problem z niepodległością. A jeśli już to z dekretem z 1919 r. (ustawa z 1922 r.), plasujemy się za USA (pamiętając, że tam decydowały samodzielnie poszczególne stany; od 1848 do 1918 r.), a przed ZSRR (1930 r.).

[jancet]

Powszechnie przyjmuje się, że w pełni zrealizowany powszechny obowiązek został wdrożony w Prusach w 1819 r.[...]

Co do naszych ziem, to [...]najwcześniej wprowadzono pod zaborem niemieckim w 1825 r. na Pomorzu i Wielkopolsce.

Bardzo dziękuję za informacje, rzecz jasna, że 1825 roku istniał jedynie zabór pruski, a nie niemiecki, ale to jest drobne przejęzyczenie.

Nieco bardziej intryguje mnie to Pomorze. O ile łatwo mi przychodzi wyobrazić sobie przyczyny, dlaczego w Wielkim Księstwie Poznańskim obowiązek szkolny powstał 6 lat później, niż w innych prowincjach Prus - bo to jednak pewna autonomia i polityczna niepewność co do losów tego terenu, to jednak większość Pomorza "Pommern" należało do Prus (a precyzyjniej - do Brandenburgii) już od 1648 roku. Nawet, jeśli chodzi o Pomorze Wschodnie, czyli "Westpreußen", to - choć włączone dopiero w 1772 roku - w 47 lat później stanowiły integralną część państwa pruskiego. Czemu tam obowiązek szkolny miałby być wprowadzony z sześcioletnim opóźnieniem?

Natomiast najbardziej interesował mnie społeczny oddźwięk wprowadzania obowiązku szkolnego. Czy był on powszechnie akceptowany, czy też wręcz przeciwnie. Tutaj - przyznaję się bez bicia - do zadania tego pytania skłoniła mnie tocząca się, dość silnie upolityczniona dyskusja na temat rozszerzenia obowiązku szkolnego na 6-latków, a raczej na temat referendum, które miałoby się odbyć na ten temat.

Ja jestem zdecydowanie za możliwością posyłania do szkoły 6-latków - sam jestem niegdysiejszym 6-latkiem, który poszedł do szkoły i dość przykro wspominam spotkanie z jakąś panią, która usiłowała udowodnić, że nie umiem czytać. Sam fakt, że to zdarzenie pamiętam, świadczy, że ten pierwszy w życiu egzamin był dla mnie potężnym stresem i wolałbym, żeby "maluchy" tego stresu nie doświadczały. Czy jestem za obowiązkiem szkolnym dla sześciolatków - musiałbym się srogo zastanowić.

Nie tu jest miejsce - w moim skromnym przekonaniu - na wszczynanie dyskusji na temat samego obowiązku, bardziej mnie zainteresowała sprawa rozstrzygalności tej kwestii w drodze referendum.

Szczerze powiedziawszy, gdybym miał doradzać PO w tej kwestii, to powiedziałbym "Niech będzie to referendum. Po pierwsze - stawiam 10 do 1, że będzie nieważne. Po drugie - a niech wam opozycja uwali tę reformę, no cóż - powiecie nec Hercules contra plures, chcieliśmy zrobić coś dobrego, uniemożliwiono nam to, walczcie z tymi, którzy to zrobili". Siak czy owak, PO - nie dopuszczając do referendum - znów strzeli sobie w kolano. Jeśli naprawdę to zrobią, to chyba są najbardziej ideową i programową partią rządzącą w Polsce w ostatnim ćwierćwieczu, a skrajny oportunizm powinien być przypisany opozycji.

Ale w tym wątku chciałbym dowiedzieć się jednego:

Czy, gdyby w każdym kraju, wprowadzenie obowiązku szkolnego zostałoby uwarunkowane pozytywnym wynikiem referendum, to gdziekolwiek by go wprowadzono? Gdzie i kiedy wprowadzenie tego obowiązku było powszechnie akceptowane? Czy gdzieś został ten obowiązek wprowadzony w wyniku masowej społecznej inicjatywy?

Nie interesowałem się tym wcześniej, tak raczej mam wrażenie, że nie, ale może ktoś z uczestników wie więcej na ten temat i się tą wiedzą podzieli. Najlepiej odrywając się od poglądów politycznych, bo temat oświaty jest tak ważny, że te pytania będą powracać, bez względu na to, kto będzie wygrywać kolejne wybory.

Edytowane 24 Październik 2013 przez jancet

[secesjonista]

Tyle, że tu rozważamy raczej kwestie dziejące się w okresie międzywojennym.

Zatem o swych radach względem PO trzeba by pisać w innym miejscu, podobnież co do tego, czy w XIX wieku, kiedy w niektórych państwach wprowadzano obowiązek szkolny, działo się to w wyniku masowej inicjatywy społecznej.

[secesjonista]

W ramach Oczyszczania służby państwowej zwolniono 1200 nauczycieli akademickich i pracowników naukowych, w tej grupie było przeszło 250 fizyków, technologów i chemików, którzy stanowili około 18% ogółu przyrodników, 20% matematyków i 26% fizyków.

Jeśli chodzi o sztuki piękne, poczynania nazistów skomentował swego czasu trafnie dyrektor Instytutu Sztuk Pięknych uniwersytetu nowojorskiego:

"Hitler to mój najlepszy przyjaciel. On potrząsa drzewem, a ja zbieram jabłka".

/L. Fermi "Illustrious Immigrants", Chicago 1971, s. 78/

Szerzej:

A. Beyerchen "Scientists Under Hitler"