Stosunki etniczne na Śląsku w połowie XVIII wieku

[arnold]

Nie wiem czy to właściwy dział ale byc może kogoś zainteresuje jak wyglądały stosunki etniczne na Śląsku w połowie XVII wieku. Wyraźnie widać, że spora część również Dolnego Śląska była jeszcze wówczas polskojęzyczna.

http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/84867481f7fb0ac6.html

[Bruno Wątpliwy]

Szybciutko zerknąłem do "Chronologii dziejów Dolnego Śląska" (aut. R. M. Łuczyński, Wrocław 2006) i kilka pierwszych z brzegu dat:

1710 - "w kościele klasztornym w Trzebnicy wygłaszano kazania także w języku polskim". (s. 430)

1768 - w Brzegu wydano polskojęzyczną biblię. (s. 437)

1825 - po wystąpieniu chłopów z Ratowic przywrócono tam nabożeństwa w języku polskim. (s. 441)

1843 - "w kościele św. Krzysztofa we Wrocławiu zaprzestano wygłaszania polskich nabożeństw (wprowadzonych w 1. poł. XVI w.)". (s. 443)

1847 - według oficjalnej informacji kościelnej, w regionie Sycowa panuje wyłącznie język polski. (s. 444)

1914 - zaprzestano polskich kazań w kaplicy św. Jadwigi w kościele klasztornym w Trzebnicy. (s. 452)

[ak_2107]

1847 - według oficjalnej informacji kościelnej, w regionie Sycowa panuje wyłącznie język polski.

Sycow i polozony dalej na pd. zachod Rychtal sa o tyle ciekawe, ze ten (jedyny) kawalek Dolnego Slaska

zostal Polsce - bez plebiscytu - przyznany po I WS.

Jezyk polski utrzymal sie tam do I WS .Wiaze sie to z posiadlosciami rodziny Biron w tym regionie i sporym udzialem ludnosci katolickiej.

Edytowane 5 Czerwiec 2009 przez ak_2107

[Bruno Wątpliwy]

BTW - Wańkowicz opisywał w "Na tropach Smętka" losy J. Lanca, który "nawracał na polskość" ludność Szklarki Śląskiej (po przejęciu tego fragmentu Dolnego Śląska przez Polskę). Tam z sukcesem.

Z tym, że samego Sycowa do Polski nie przyłączono.

[arnold]

Panowie ale błąd z mojej strony

Mapa przedstawia oczywiście stosunki etniczne na Śląsku w połowqie XVII wieku a nie XVIII wieku jak napisałem w tytule wątku.

[arnold]

Na przełomie XVIII i XIX wieku wyglądało to tak

http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/1f0f5fc6e3327519.html

Edytowane 5 Czerwiec 2009 przez arnold

[Bruno Wątpliwy]

Interesujące są te wyspy czeskie poza rejonem Hulczyna (zapewne emigranci religijni, ale jeszcze z czasów po wojnie trzydziestoletniej?).

[arnold]

Podaję źródła z których pochodzą te mapy.

Pierwsza mapa ukazująca stosunki etniczne na Śląsku w połowie XVII wieku pochodzi z "Historii Śląska" pod redakcją Karola Maleczyńskiego, Wrocław 1966 Nie jestem pewien w 100% ale najprawdopodobniej z tomu II części I

Druga mapa ukazująca stosunki etniczne na przełomie XVIII i XIX wieku znajduje sie w "Atlasie historycznym Polski. Śląsk w końcu XVIII wieku, Wrocław 1976" pod redakcją Juliana Janczaka i Tadeusza Ładogórskiego

[harry]

Na mapie przełom XVIII/XIX wiek zginęła polskojęzyczna enklawa na zachód od Wrocławia (Lutynia - Gałów), a to ciekawe, bo brytyjski podróżnik Robert Semple w 1813 roku przy okazji Lutyni pisze, że "miejscowa ludność mówi słowiańskim dialektem, przez co doskonale dogaduje się z Kozakami, a ci nie robią im żadnej krzywdy". Cytuje z pamięci, więc może coś pokręciłem, ale sens z pewnością był taki.

[arnold]

Interesujące są te wyspy czeskie poza rejonem Hulczyna (zapewne emigranci religijni, ale jeszcze z czasów po wojnie trzydziestoletniej?).

Tak to czescy protenstanci, uchodźcy religijni. W późniejszym okresie w okolicach Strzelec Opolskich powstała jeszcze jedna czeska kolonia Piotrówka (Petersgraetz).

[arnold]

Na mapie przełom XVIII/XIX wiek zginęła polskojęzyczna enklawa na zachód od Wrocławia (Lutynia - Gałów), a to ciekawe, bo brytyjski podróżnik Robert Semple w 1813 roku przy okazji Lutyni pisze, że "miejscowa ludność mówi słowiańskim dialektem, przez co doskonale dogaduje się z Kozakami, a ci nie robią im żadnej krzywdy". Cytuje z pamięci, więc może coś pokręciłem, ale sens z pewnością był taki.

Janczak i Ładogórski opierali sie przede wszystkim na źródłach niemieckich takich jak choćby wizytacje kościelne w parafiach katolickich i ewangelickich w trakcie których pastorzy czy proboszczowie podawali w jakim języku mówi miejscowa ludnośc, w jakim języku sa kazania itp. wiadomości. Problem w tym, że niektórzy proboszczowie wypełniali swoje ankiety bardziej a inni mniej starannie a niektórze nawet kompletnie zmyślali co Janczak i Ładogórski pottafili wykazać. Zresztą to nie jedyne źródło z którego korzystali. Wspomniane raporty z wizytacji kościelnych weryfikowali oni innymi dokumentami np. wspomnieniami Samuela Bandtkego. Być może nie dotarli do pamiętników Roberta Semple? Nie wiem trudno mi powiedzieć.

[arnold]

Skoro wspomnieliście o Sycowie to warto przeczytać wspomnienia Jana Lissowskiego z przedwojennej wycieczki po byłych powiatch sycowskim i namysłowskim.

http://www.kocinski.pl/news.php?modul=historia&id=102

I jeszcze pewna ciekawostka. Otóż najstarszy Polak żyjący w Wielkiej Brytanii pan Franciszek Nitzke urodził się w Bralinie obecnie powiat kępiński, województwo Wielkopolskie. Kiedy pan Nitzke sie urodzil była to jednak Provinz Niederschlesien, Regierungsbezirk Breslau, Kreis Gross Wartenberg

http://www.mojawyspa.co.uk/artykuly/15880/...wszystkim-praca

Edytowane 5 Czerwiec 2009 przez arnold

[ak_2107]

Sam Sycow - Wartenberg zostal przy Niemczech, do Polski przylaczono czesc powiatu sycowskiego

(382 km2).

Sycow - Wartenberg zostal w 1610 r. przemianowany na "Polnisch Wartenberg" ( w odroznieniu od

"Deutsch Wartenberg" - Otyn k. Zielonej Gory. ) W 1888 roku nazwe miasta ponownie zmieniono

na "Groß Wartenberg"

[Bruno Wątpliwy]

Znacie może jakieś relacje, jak tam (na "Sycowszczyźnie") wyglądały sprawy w okresie II RP? To znaczy - czy powtórzyło się to, co w rejonie Działdowa z Mazurami, czy raczej mieszkańcy zintegrowali się jakoś z resztą Polaków?

Sądząc po relacji Wańkowicza o Lancu i Szklarce Śląskiej, oraz po tym, że podobnież nadal tam występują relikty gwary dolnośląskiej - po początkowych trudnościach powinno być tam dużo lepiej niż w na polskim kawałku Mazur.

No i ten pan, wskazany przez Arnolda, który obchodzi 101. urodziny i służył w wojsku polskim. Jego życiorys też by wskazywał, że tym razem udało nam się nie zrazić do polskości lokalnych mieszkańców.

[ak_2107]

Nie wiem czy to właściwy dział ale byc może kogoś zainteresuje jak wyglądały stosunki etniczne na Śląsku w połowie XVII wieku. Wyraźnie widać, że spora część również Dolnego Śląska była jeszcze wówczas polskojęzyczna.

Kluczem sa tu raczej wydarzenia z okresu wczesnego sredniowiecza, kiedy mialo miejsce

zasiedlenie tych ziem. Dolny Slask stanowi swego rodzaju "dziure" miedzy osadnictewm czeskim, serbsko - luzyckim i polskim. Jakie procesy i przyczyny na ten stan rzeczy wplynely - ???.

Nie udalo mi sie na ten temat niczego konkretnego znalezc.