Totalitarna Architektura Trzeciej Rzeszy

[jakober]

W dniu 5.2.2020 o 6:31 AM, secesjonista napisał:

Za błąd uważam przenoszenie wszystkich wielkich przemysłowych central administracyjnych do Berlina (…) Führer przyznał mi rację, (…) tak w ogóle {mówił Führer} Berlin ma słabe grunty.

 

Cytowanemu Rosenbergowi Hitler może i przyznawał rację, ale praktykował najwyraźniej coś przeciwnego. Jego gigantomania odciskała piętno w wielu miastach.

 

Jednym z jego sczególnej planistycznej troski miast był Linz. Miasto od 1938 roku do roku 1945 rozrosło się z 120 tys. do 200 tys. mieszkańców. Jego plany Hitler kontynuował praktycznie do (swego) końca, trzymając makietę dzielnic miasta w swoim bunkrze w Berlinie. Do dziś w mieście stoją tzw. Hitlerbauten – duże osiedla mieszkaniowe stworzone na przestrzeni lat 1939 – 1945. Nie mają w swej architekturze tego, co rozumielibyśmy po pojęciem „monumentalny” czy „totalitarny”, ale zarówno monumentalne jak i totalitarne były plany całego miasta.

 

W przypadku planów Linzu charakterystycznym jest, jak dla wielu miast będących centrami siedzib partii i administracji nazistowskiej, plan Gauforum – planowane na rzucie kwadratu ogromne kwartały mieszczące w sobie monumentalne w swej architekturze budowle administracyjne, halę ludową (tzw. Gauhaus) oraz olbrzymi plac defiladowy. Dla przykładu planowany w Bayreuth Gauhaus mógł pomieścić 10000 ludzi, w Dreźnie Gauhaus miał plan kwadratu wielkości ok. 200 m x 200 m, hala saksońsaka jakieś 150 x 200 m, a plac defiladowy 75000 m2. Swoje Gauforum miał mieć też Poznań.

 

Innymi przykładami totalitarnego planowania przestrzennego były industrialne obiekty Reichsweke Hermann Göring – być może temat na zupełnie odrębny wątek.

 

Bezprecedensowym założeniem totalitarnym, zachowanym częściowo do dziś, jest Reichsparteitagsgelände (Teren zjazdów NSDAP) w Norymberdze. Do dziś istnieją zachowane obiekty, jak ówczesna Kongesshalle, w której mieści się m.in. muzeum Centrum Dokumentacji Terenów Zjazdów Partyjnych III Rzeszy oraz Norymberska Orkiestra Symfoniczna (co już samo w sobie daje wyobrażenie wielkości obiektu) lub Zeppelinfeld z zachowaną trybuną główną projetu Alberta Speera. Dla poczucia wielkości całego założenia: współczesne obiekty targów w Norymberdze oraz stadion FC Nürnberg zbudowane na terenie dawnych nazistowskich Reichparteitagsgelände zajmują w sumie może jakieś 10 % z całkowitej powierzchni norymberskiego terenu zjazdów partyjnych NSDAP.

 

Innym dającym się do dziś oglądać przykładem hiterowskiej architektury totalitarnej są budynki lotniska Tempelhof w Berlinie z budynkiem głównej hali na czele: 307 tys m2 powierzchni całkowitej pięter, długość 1,2 kilometra – największym budynkiem lotniska w owych czasach. O czym być może mało wiadomo, by zabudowania lotniska mogły powstać, musiał najpierw zostać zlikwidowany stojący na tym miejscu od 1934 roku nazistowski obóz koncentracyjny Columbia, zburzony ostatecznie w 1938 roku.

Edytowane 6 Luty 2020 przez jakober