Oligarchia magnacka

[kspacja]

Pojęcie oligarchii magnackiej i o jej wpływ na państwo Polskie. Zapraszam do dyskusji.

[Jarpen Zigrin]

Jeśli chodzi o pojęcie to pewien etap w dziejach Polski kiedy dominację ustrojową osiągnęli maganaci, a właściwie kilka ich rodów. Zdecydowanie dominowali w życiu politycznym państwa.

[Pancerny]

Te rody magnackie to tak trochę jak państwa w państwie,jakoby księstwa udzielne z armią polityką.Każdy robił tak by było jak najlepiej dla danego magnata,a nie dla kraju.Przejawy patriotyzmu bywały ale rzadko.

[secesjonista]

Dnia 7.09.2007 o 13:27, Jarpen Zigrin napisał:

Zdecydowanie dominowali w życiu politycznym państwa.

 

Zdecydowanie nie wszyscy się z taką opinią zgadzają.

Już w 1965 r. Adam Kersten zaczął kwestionować obowiązujący model istnienia oligarchii (tegoż: "Problem władzy w Rzeczypospolitej czasów Wazów", w: "O naprawę Rzeczypospolitej XVII-XVIII w. Prace ofiarowane Władysławowi Czaplińskiemu w 60. rocznicę urodzin"), co więcej: Andrzej Sulima Kamiński konsekwentnie głosi, że oligarchii magnackiej nie było (por. tegoż: "The Szlachta of the Polish-Lithuanian Commonwealth and Their Government" z 1983 r. czy: "Historia Rzeczypospolitej wielu Narodów. Obywatele, ich państwa, społeczeństwo, kultura" z 2000 r.). Antoni Mączak początkowo twierdzący, że część magnaterii przerodziła się w oligarchię (tegoż: "The structure of power in the Commonwealth of the sixteenth and seventeenth centuries" z 1982 r.), ostatecznie po pogłębieniu swych badań nad klientyzmem doszedł do wniosku, że badane przezeń zależności nie dadzą się pogodzić z istnieniem oligarchii magnackiej (w: "Ungleiche Freundschaft. Klientelbeziehungen von der Antike bis zur Gegenwart" z 2005 r.). Edward Opaliński "przekornie" odwrócił tradycyjny model postrzegania stosunków w okresie RON, wedle niego to szlachta uczyniła z magnaterii narzędzie swej władzy, co w sumie stanowi zaprzeczenie istnienia oligarchii magnackiej (tegoż "Die Machteliten in Polen und Deutschland im 16. und in der ersten Hälfte des 17. Jahrhunderts" w: "Vierteljahresschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte" Hgg. M. Biskup, K. Zernack).

Nie tylko polscy badacze zaczęli kwestionować to pojęcie, Robert Frost zaprzeczał istnieniu oligarchii wskazując, że magnateria polska nigdy nie stworzyła jednolitej grupy (por. tegoż: "The Nobility of Poland-Lithuania", w: "The European Nobilities in the Seventeenth and Eighteenth Centuries")

I może jeszcze nieco kontrowersyjny głos Wojciecha Kriegseisena:

"Ciągle jeszcze pokutują w podręcznikach pseudomarksistowskie teorie formacji z bezrefleksyjnie powtarzaną tezą o 'rządach oligarchii magnackiej'".

/tegoż, "Zmierzch staropolskiej polityki, czyli o niektórych cechach szczególnej polskiej kultury politycznej przełomu XVII i XVIII wieku", w: "Zmierzch kultury staropolskiej. Ciągłość a kryzysy (wiek XVII-XIX" red. U. Augustyniak, A. Karpiński, Warszawa 1997, s. 16/

 

To istniała czy jednak - nie?

A jeśli istniała to na jaki okres przypadał jej początek?