Starcie pod Listenhoff (12/10/1625)

[Kadrinazi]

Jeden z niewielu litewskich sukcesow podczas walk ze Szwedami w Inflantach w okresie 1625-29. Niestety informacje mam nader skąpe (w oparciu o list Horna), ale wrzucam - może kogoś zainteresują i dorzuci coś z litewskiego punktu widzenia

Szwedzka grupa dowodzona przez Gustava Horna, w składzie 10 kompanii rajtarii fińskiej i oddziału 180 muszkieterow (razem 1270 żołnierzy na początku operacji) działała pod Listenhoff, nad rzeką Ewiksztą. Szwedzi zostali zaatakowani przez grupę Aleksandra Gosiewskiego, referendarza litewskiego - Horn podaje liczebność Litwinow na 1000 żołnierzy (zapewne sama jazda). Zaskoczenia Szwedzi ponieśli spore straty (sam Horn został ranny) ale udało im się odrzucić atakujących Litwinow. Zgrupowanie szwedzkie wycofało się po starciu do sił głownych - jako przyczynę tego Horn podaje problemy z zaopatrzeniem i brak prochu, zapewne jednak i rana robiła swoje. Musimy jednak pamiętać, że relacja jest oparta o list Horna - niekoniecznie musiał być w nim do końca szczery

Duże straty w rownoległym starciu poniosła też kompania dragonii Francuza de la Chapell'a, ktora działała w pobliżu zgrupowania Horna. Dragoni zostali zaskoczeni przez 3 chorągwie jazdy kozackiej, pobici na głowę ratowali się pośpieszną ucieczką.

[bavarsky]

Musimy jednak pamiętać, że relacja jest oparta o list Horna - niekoniecznie musiał być w nim do końca szczery

A to ciekawe Michale. A ten list Horn, napisał jak długo po bitwie? Bo jeżeli minęło już jakiś czas to źródło takie ma bardzo zaniżoną wartość dla badacza [choć w tym miejscu należy indywidualnie na to patrzeć]. A wspominam o tym, bowiem przypomniała mi się sprawa Insurekcji Warszawskiej [którą to rocznice niedawno obchodziliśmy],a konkretniej chodzi o dyspozycję garnizonu rosyjskiego w Warszawie podczas owego powstania. Mianowicie chodzi o relację generała Pistora zawartą w memoriale napisanym do swojej obrony; 17 stycznia 1796 roku [czyli prawie cztery lata po wydarzeniach] Jak pamiętam Wacław Tokarz, wypunktował jego błędy, które popełnił zarówno umyślnie jak i nie umyślnie [ błędy wynikające z odległości czasu od omawianych przez niego zdarzeń].

Pozdr.

[Kadrinazi]

Horn pisal list zaraz po bitwie - niemniej jednak, jako ze przegral starcie, zostal zaskoczony przez slabszego przeciwnika i generalnie sie nie popisal, mogl nie do konca byc szczerzy w tym pisaniu

[Kadrinazi]

Szukałem informacji o tym starciu w 'Wojnie inflanckiej 1625-1629' Henryka Wisnera, niestety nie ma informacji poza notką o podjeździe Gosiewskiego (który faktycznie mógł liczyć od 1000 do 2000 ludzi, zapewne samej jazdy).

[Kadrinazi]

Udało się znaleźć informacje ze strony litewskiej Wiellkie podziękowania dla Tofika za udostępnienie! Materiały pochodzą z Compendium Diariussu Expeditiej Jego Mci Pana Hetmana Wielkiego Litewskiego do Inflant w roku 1625

Siły Gosiewskiego są opisane jako: ze dwiema sty husarza, z kilką set Kozaków, ze stem piechoty. Chorągiew husarska to oddział samego Gosiewskiego. Brak informacji o innych oddziałach.

Straty litewskie w starciu: Z naszych zginął Pan Płatomirski, towarzysz spod chorągwi JM. Pana referendarza. Pana Wolfa, pod którym koń szwankował, żywcem wzięto, kozaków i piechoty kilka zabito. Zabity był towarzyszem w chorągwi Gosiewskiego.

Siły szwedzkie Litwini oceniali na blisko 1500 ludzi, z ktorych miał zginąć do 200. Wiedziano także, że pułkownik Horn jest ranny.

Mam także dodatkowe dane o walce z podjazdem de la Chappele'a. Francuz (w rękopisie jako Adam Rykard de Lassapele) miał prowadzić dwie kompanie 'Francuzów i innych cudzoziemców' (francuska była zapewne jego kompania dragońska), razem ok. 300 ludzi. W starciu z Litwinami oddział został rozproszony, tracąc 40 wziętych do niewoli (wraz z de la Chappele'm) i dwa sztandary.

Podjazd litewski to Pan Cieliński porucznik Pana Mesczerynów i Abraham Bohdanowicz rotmistrz tatarski. Chorągiew Bohdanowicza (tatarska, ale zaliczana do jazdy kozackiej) to 57 koni, Cieliński musiał być porucznikiem Jana Meszczerynowicza, ktory miał najsilniejszą chorągiew kozacką w armii Sapiehy, a licząca 300 koni.

[marioxb]

Witam

Po krótkim zapoznaniu się z opisem tej bitwy, nasuwa mi się analogia z innymi bitwami. Nie wiem, czy się ze mną zgodzicie? Według mnie Listenhoff przypomina Kropimojzę (1621) i Trzciano (1629). We wszystkich trzech przypadkach były to starcia głównie kawalerii, które były zwycięskie dla strony polsko-litewskiej.

[Roman Różyński]

Chorągiew Bohdanowicza (tatarska, ale zaliczana do jazdy kozackiej) to 57 koni, Cieliński musiał być porucznikiem Jana Meszczerynowicza, ktory miał najsilniejszą chorągiew kozacką w armii Sapiehy, a licząca 300 koni.

Tak liczna rota-300 konii działała pewnie w 2 hufcach więc relacja o 3 chorągwiach wcale nie musi być sprzeczna z tą informacją.

[Kadrinazi]

Witam

Po krótkim zapoznaniu się z opisem tej bitwy, nasuwa mi się analogia z innymi bitwami. Nie wiem, czy się ze mną zgodzicie? Według mnie Listenhoff przypomina Kropimojzę (1621) i Trzciano (1629). We wszystkich trzech przypadkach były to starcia głównie kawalerii, które były zwycięskie dla strony polsko-litewskiej.

Typowe starcia dla wojny 1621-22 i 1625-1629 czyli walki walki podjazdów/czat, gdzie główną rolę odgrywała właśnie kawaleria - taka specyfika działań, gdyż w dużej mierze była to 'mała wojna'. Dosyć paradoksalnie, jeżeli w takiej potyczce brała udział piechota/dragonia to jej rola często była bardzo ważna - np. Langfelde w 1627 roku czy Ostróda w 1628 roku.