Mikołaj Potocki

[Tofik]

Taki szacowny hetman, a nie ma o nim tematu Uczestnik wojen o ujście Wisły, podkomendny Koniecpolskiego, hetman polny koronny, zwycięzca spod Kumejek, szeroko uznany za winnego klęski w 1648 r. Co o nim sądzicie?

Ze swej strony mogę powiedzieć, iż niegdyś trochę zbyt ostro go oceniałem. W pewnym sensie podobny do Żółkiewskiego:

- obaj byli zdolnymi oficerami w latach młodości (Żółkiewski pod Lubieszowem - choć tam nie wiem czy był oficerem - i pod Byczyną; Potocki w wojnie 1626 - 1629),

- obaj mieli swego "mistrza" (Żółkiewski Zamoyskiego, Potocki Koniecpolskiego, który swoją drogą był "uczniem" Żółkiewskiego ),

- obaj opromienieni sławą wielkiego zwycięstwa (Żółkiewski - Kłuszyn, Potocki - Kumejki),

- obaj pod koniec życia w dość złym zdrowiu psychologiczno - fizycznym (Żółkiewski z powodu szlacheckich obelg, ws. psychologii, i zwyczajnej starości ws. fizyczności, Potocki raczej z powodu kielicha, a w 1648 r. też z powodu utraty syna),

- obaj z wielkimi klęskami pod koniec życia (Żółkiewski - przede wszystkim Cecora, mógłby być też Orynin z Buszą; Potocki - kampania 1648).

Niemniej, nie wiem czy Potockiego można uznać za najgorszego hetmana XVII - wiecznego, choćby za jego zasługi do 1648 r. W każdym razie, o ile jego da się jakoś usprawiedliwić, to nie wiem czy z takim Kalinowskim na przykład da się zrobić podobnie.

[ciekawy]

Taki szacowny hetman, a nie ma o nim tematu

Bo szkoda miejsca i czasu na niego - nieudolny dowódca, i alkoholik, posłał swego syna Stefana na zatracenie ...

[Tofik]

Co nieco o zatracaniu pisano tutaj -> https://forum.historia.org.pl/index.php?showtopic=5447 A z nieudolnością się nie zgodzę, raczej chyba zbytnio zadufany w sobie. Określając go nieudolnym, patrzy się przez pryzmat roku 1648, a to tak jakby oceniać Żółkiewskiego przez pryzmat Cecory (lub lat 1617 - 1620).

[Kadrinazi]

Zbyt pewny siebie, to na pewno. Sukces spod Kumejek w 1637 roku chyba trochę uderzył mu do głowy - w końcu wojskom pod jego komendą udało się to z czym mieli problem o wiele lepsi hetmani, czyli rozerwać tabor kozacki i zakończyć powstanie jedną bitwą. Już rok poźniej w 1638 roku było gorzej, kampania w 1648 roku to z kolei od początku katastrofa - hetman zupełnie się pogubił...

[Tofik]

Zapomniana nieco jest jego postawa po wyjściu z niewoli. Wtedy ponoć też sławy sobie nie przysporzył, oceniając jego postawę pod Beresteczkiem, Andrzej Trzebicki nazwał jego głowę niedołężną.

[Kadrinazi]

Pytanie co w nim tak naprawdę zobaczył Koniecpolski, że tak promował? Trochę to zagadkowe...

[Tofik]

Może na Stanisława podziałał fakt, że Potocki z Kozakami radził sobie co najmniej dobrze - z kolei on w starciach z nimi nie odnosił na tyle dużego sukcesu, by nazwać się całkowitym zwycięzcą. Może chodziło o wzajemne uzupełnianie się. A pamiętajmy, że do 1646 r. Mikołaj nigdzie się nie skrewił, a wręcz przeciwnie...

[Kadrinazi]

Tyle tylko że Koniecpolski promował go już od wojny pruskiej, a tam Mikołaj (jak i reszta rodu Potockich...) 'szału nie robiła'

[Tofik]

Co do klanu Potockich - nie równajmy Rewery z Mikołajem

Faworyzowanie i wspieranie Potockiego przez Koniecpolskiego wydaje mi się dość uzasadnione, tym bardziej, że Potocki był żołnierzem już od 1609 r. (oblężenie Smoleńska), walczył pod Cecorą, a nagrodzenia go w uznaniu za postawę pod Hammerstein żądało nawet wojsko. W późniejszym czasie uczestniczył też w walkach przeciwko Fedorowiczowi i Abazie. Trudno znaleźć bardziej doświadczonego oficera (i pupila większego autorytetu wojskowego w RON).

[Kadrinazi]

W sumie w 1637 roku można było sądzić, że Koniecpolskie postawił na właściwego 'konia' - Kumejki to faktycznie zwycięstwo którego nie powstydziliby się inni hetmani Pytanie tylko, czy Potocki nie cierpiał na 'syndrom generała Skrzyneckiego' - był solidnym dowódca mniejszego zgrupowania, ale zupełnie gubił się w obliczu kompleksowego dowodzenia główna armią polowa kraju (vide 'popis' w 1648 roku).