Wynagrodzenie Hetmanów w RON

[maxgall]

Witam,

Czy posiada ktoś może informacje na temat wynagrodzenia pobieranego przez Hetmanów w pierwszej połowie XVII w. ze skarbu państwowego? (najlepiej ze skarbu koronnego w 1607r. )

K. Górski podaje informacje o wynagrodzeniu Hetmanów koronnych ze skarbu kwarcianego w 1607r. (Hetman Wielki Koronny- 1800 zł, Hetman Polny Koronny - 800 zł), dodając jednak że powinni być oni opłacani ze "skarbu ogólnego". I właśnie te sumy ze skarbu ogólnego mnie najbardziej interesują.

pozdr

[Vissegerd]

Znów za Zygmuntem Glogerem, Encyklopedia Staropolska:

"Hetmanowie otrzymywali płacę z żup bocheńskich, miewali liczne starostwa, pobierali hyberny, kwarty, donatywy wojskowe i t. d., że jednak były to dochody niepewne, więc w r. 1717 oznaczono pensję stałą hetmana wielkiego na 120.000 złp., polnego na 80.000, zarówno dla koronnych jak litewskich, i oddzielnie dla hetmana wiel. kor. drugie 120,000 złp. rocznie na wydatki jego urzędu, na pisarza polnego, oficyalistów, nagrody, wsparcia i t. d. Sumy te wybierano w Koronie z hybern, w Litwie z czopowego, szelężnego i główszczyzny żydowskiej."

Pozdrawiam.

[Kadrinazi]

Jan Wimmer, 'Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku':

Uposażenie hetmanow było początkowo niewielkie: do r. 1654 otrzymywali oni tylko tzw. jurgielt w wysokości 1800 zł dla hetmana wielkiego i 800 zł dla hetmana polnego, płatny ze skarbu koronnego. Faktycznym wynagrodzeniem za spełniane przez nich funkcje były jednak zyskowne starostwa, nadawane przez krola. Po wybuchu powstania na Ukrainie, gdy odpadły znajdujące się tam duże krolewszczyzny, w samej Koronie dał się odczuwać brak wolnych majątkow państwowych, ktore można by nadawać zasłużonym dowodcom. W 1654 r. sejm uchwalił więc oprocz jurgieltu pensje w rocznej wysokości 12000 dla hetmana wielkiego i 8000 dla hetmana polnego. Pensje te były płacone rownież z podatkow wpływających do skarbu centralnego.

Niezależnie od nich sejm 1677 r. uchwalił dodatkową sumę 100 000 zł 'na buławy' (60 000 na wielką i 40 000 na mniejszą) ktore były odtąd płacone, podobnie jak na Litwie, ale z funduszow hiberny.

[maxgall]

W podanym przez Ciebie cytacie (dla stanu do 1654r.) Wimmer opierał się zapewne na ... Górskim

Myślę że można śmiało przyjąć że wysokość jurgieltu była zmienna w czasie i zwiększała się wraz z inflacją.

W rozliczeniach ze skarbu nadwornego litewskiego z lat 1640-43 stawki były następujące: Hetman Wielki – 4000 złotych, Hetman Polny – 2000 złotych.

Jednak nadal pozostaje dla mnie niejasna sprawa z którego skarbu te „pensje” powinny być wypłacane: z Kwarcianego (jak podaje Górski dla 1605 roku), z Koronnego (zakładam że chodzi o skarb publiczny) jak chce Wimmer, czy też z Nadwornego, jak wynika z rozliczeń skarbowych przeanalizowanych przez A. Filipczak-Kocur.

pozdr

Edytowane 25 Sierpień 2009 przez maxgall

[Kadrinazi]

A może po prostu z biegiem czasu źródło owej 'pensji' ulegało zmianie? Początkowo było ze skarbu kwarcianego, a potem skarbu publicznego?

[maxgall]

Problem z wynagrodzeniem dla Hetmanów ze skarbu publicznego polega na tym, że w okresie pokoju mogli oni w ogóle nie dostawać wynagrodzenia - wszak w zasadzie w tym okresie do skarbu publicznego nie docierały zadne wpływy

Edytowane 26 Sierpień 2009 przez maxgall

[secesjonista]

Wedle zestawienia włączonego do rachunków sejmowych z 1668 r. "Pensje i jurgielty z Skarbu Rzplitej Kor. co rok płacić powinne":

buława wielka - 12 000 pensji i jurgieltu 1800 zł

buława polna - 8000 zł pensji i jurgieltu 800 zł

A czerpano z różnych skarbów zależnie od zasobności danego.