Inflanty 1617-1618

[Kadrinazi]

Mało znany konflikt inflancki, pierwsza proba Gustaw II Adolfa Brakowało tam słynnych starć w walnych bitwach, jakie znajdujemy podczas walk 1600-1610, 1621-1622 czy 1625+, niemniej jednak wrzucę to co mam, może kogoś zainteresuje. Oczywiście jeżeli ktoś ma jakieś dokładniejsze dane - proszę nie zwlekać, tylko skorygować. Każda informacja się przyda

I. Litwini (informacje zdobyte dzięki wielkiej pomocy Tofika, pozwalam sobie zacytować in extenso):

H. Wisner podaje, że w tym okresie [1617 rok - K.] Krzysztof Radziwiłl miał husarię (200), kozaków (100) i piechotę (120), do tego 30 – osobowy poczet petyhorski Adama Talwosza.

Kandydaci na rotmistrzów w roku 1618 wymieniani przez Krzysztofa Radziwiłła:

1. Husaria:

a) kuzyni: Albrycht Władysław Radziwiłł i Zygmunt Karol Radziwiłł,

b) powinowaci: Krzysztof Kiszka, Gedeon Rajecki,

c) zaprzyjaźnieni: Zygmunt Niszczycki, Filon Drucki Sokoliński, Janusz Skumin Tyszkiewicz,

d) ponadto: Kasper Piotrowicz, Olencki, Przesławski, Wojciech Sośnicki, Michał Tarnowski.

2. Rajtaria: Golejowski, Mikołaj Korff, Wahl.

3. Piechota: Bujwid, Chudzyński, Janicki, Oborski, Marcin Olszewski, Radoszewski, Sadowski, Andrzej Skrobowicz, Szułkowski, Stanisław Świrski, Jan Ukolski.

II. Szwedzi (dane za Sveriges Krig II, str. 41-42 - coś mogło umknąć w potrojnym tłumacznie na linii szwedzko-angielsko-polskiej)

A. Jesień i zima 1617 roku:

Dokładna liczebność jednostek nie znana, armia wciąż miała organizację z czasow Karola IX - rota piechoty 'na papierze' liczyła 300 ludzi, rota jazdy 125.

Rewal

Kompanie piechoty:

-z prowincji Sodermanland

- Daniela Hanssona

- Mattsa Larssona

- Fänika (podwojna kompania) z kompanii Hansa Anderssona (d-ca) i Petera Dalkarla

Parnawa

Kompanie piechoty:

- Kristofera Asserssona

- Johana Henrikssona

- drabanci (kompania gwardii pieszej)

“Livfana” (kompania gwardii konnej)

Paide (Weissenstein)

- kompania piesza Erika Brännaresa

“Landsatarna” (estońskie pospolite ruszenie szlacheckie)

Siły ruchome

- regiment pieszy Stiernskiölda (niepełny)

- kompania piechoty Clodta

- fińska kompania rajtarii Grothusena

B. Zima 1618 roku

Rewal

Kompanie piechoty:

-z prowincji Sodermanland

- 1/2 kompanii Daniela Hanssona

Parnawa

Kompanie piechoty:

- Kristofera Asserssona

- Johana Henrikssona

Paide (Weissenstein)

- kompania piesza Erika Brännaresa

- 1/2 kompanii Daniela Hanssona

- duża częśc kompanii pieszej Simona Larssona

- Fänika (podwojna kompania) z kompanii Hansa Anderssona (d-ca) i Petera Dalkarla

- duża część “Landsatarna” (estońskie pospolite ruszenie szlacheckie)

- 60 żołnierzy z fińskiej kompanii rajtarii Grothusena

Hapsal

- część kompanii pieszych Simona Larssona i Petera Dalkarla

- 40 ludzi z “Landsatar”

(garnizon został prawdopodobnie wzmocniony poźniej kompanią najemnej piechoty i kompanią jazdy Wachtmeistera

Lode

- część kompanii pieszej Simona Larssona

- kompania jazdy Mavdela

(garnizon został prawdopodobnie wzmocniony poźniej kompanią najemnej piechoty)

Padis i Tolsburg

- część kompanii Petera Dalkarla

Siły ruchome - razem 700 ludzi

- regiment pieszy Stiernskiölda (niepełny)

- kompania piechoty Clodta

- część fińska kompania rajtarii Grothusena

- kompania drabantow

- 'Livfana'

- kompania jazdy Wachtmeistera (potem jako garnizon Hapsal)

[Tofik]

(informacje zdobyte dzięki wielkiej pomocy Tofika, pozwalam sobie zacytować in extenso)

Hoho, jestem cytowany przez specjalistów, uwzględnię to w swoim CV, gdy je będę pisał.

Co do meritum, kampania ta wiąże się ściśle ze sprawą Wolmara Farensbacha. Wg Anusika większość członków szwedzkiej Rady była przeciwna współpracy z nim, ale w grudniu 1616 r. Gustaw postawił na swoim i porozumiał się z Farensbachem.

Ogółem, kampania skończyła się raczej nieźle dla Szwedów, ale utrzymali tylko Parnawę, nie zdobyli Rygi, stracili Dynemunt. Szczęśliwie dla nich, Radziwiłł po serii sukcesów, nie potrafił utrzymać przy sobie żądającego żołdu wojska, do tego nadchodziły chłody.

[Kadrinazi]

Tofiku, ile razy mam Ci powtarzać - nie jestem żadną miarą specjalistą, a tylko pasjonatem, to wielka rożnica

Probuje znaleźć jeszcze jakieś informacje dotyczące Szwedow, ale strasznie o nie ciężko... Coś dokładniejszego o Litwinach też by nie zaszkodziło.

[Kadrinazi]

Znalazłem informację o kompanii dragońskiej w armii litewskiej (pierwsza taka formacja w armiach RON), dowodzonej przez Ceridona - zapewne chodzi o Gabriela Ceridona ktory w 1621 roku dowodził chorągwią rajtarii w obronie Rygi. Nie znam niestety wielkości jego jednostki dragońskiej

[marioxb]

H. Wisner podaje, że w tym okresie [1617 rok - K.] Krzysztof Radziwiłl miał husarię (200), kozaków (100) i piechotę (120), do tego 30 – osobowy poczet petyhorski Adama Talwosza.

Ten sam autor wspomina, iż na początku sierpnia 1617 r. hetman miał: 200 husarii, 100 kozaków, 350 rajtarów i 250 wybrańców szawelskich. Łącznie w obozie miało być 900 ludzi.

[Kadrinazi]

Paradoksalnie więcej wojska niż 100 czy 300 konnych książęta wystawili na wojnę z Rzeczpospolitą w latach 1615-1617. Sam książę Wilhelm zaciągnął w 1615 r. 1000 pieszych i 200 konnych szykując się do obrony przed Zygmuntem III. Wojsko to później pod rozkazami Wolmara Farensbacha, broniącego oficjalnie praw księcia Wilhelma, rzeczywiście walczyło wraz z oddziałami szwedzkimi przeciw Rzeczpospolitej.

Napisałeś to co prawda w innym temacie, ale warto powtorzyć tutaj :wink: Czy liczba 1200 żołnierzy to całość kurlandzkiego wkładu zbrojnego w toku kampanii 1617-18? I jeszcze pytanie dotyczące kawalerii kurlandzkiej - czy wiadomo jakiego typu była to formacja - znalazłem informacje z poźniejszego okresu że Kurlandczycy walczyli najczęściej jako kirasjerzy - pytanie więc jak to wyglądało w 1617-18?

[marioxb]

Wydaję mi się, że 1200 ludzi to nie jest jeszcze ostateczna liczba. Cały czas znajduję nowe materiały, które świadczą o większej liczbie.

Co do kawalerii kurlandzkiej to była to szlachecka Służba Konna, posiadająca uzbrojenie ochronne, co upodabniało ją do kirasjerów. Jeden z szwedzkich historyków o jeździe kurlandzkiej pod Kircholmem napisał, że byli to kirasjerzy.

W 1617-18 Służba Konna nie uczestniczyła aktywnie w walkach. Wolmar Farensbach posługiwał się wyłącznie zaciężnym żołnierzem.

[Kadrinazi]

Co do kawalerii kurlandzkiej to była to szlachecka Służba Konna, posiadająca uzbrojenie ochronne, co upodabniało ją do kirasjerów. Jeden z szwedzkich historyków o jeździe kurlandzkiej pod Kircholmem napisał, że byli to kirasjerzy.

Tu oczywiście problem rozbija się o polskie nazewnictwo - w źrodłach mamy nieśmiertelną 'rajtarię', czasami wspomniani są 'kiryśnicy', generalnie jednak nikt się nie przejmował z rozrożnianie formacji :wink:

[Kadrinazi]

Ten sam autor wspomina, iż na początku sierpnia 1617 r. hetman miał: 200 husarii, 100 kozaków, 350 rajtarów i 250 wybrańców szawelskich. Łącznie w obozie miało być 900 ludzi.

Dzięki uprzejmości Szaraka mam wreszcie ten artykuł

Siły pod Radziwiłłem w obozie:

- jego chorągiew husarska - 200 koni (podzielona zapewne na dwie 100-konne roty)

- jego chorągiew kozacka - 100 koni

- 3 chorągwie rajtarskie - 350 koni (nie znam d-cow, czyżby jednym był Tyzenhauz?)

- wybrańcy szawelscy - 250 ludzi

+

- rota rajtarii Henryka Szmelinga (acz raczej nią nie dowodził) - 60 koni - wysłana z końcem lipca do Rygi

- rota kozacka (nie znam d-cy) - brak danych o liczebności - wysłana z końcem lipca do Parnawy

- rota piechoty polskiej Wilczkowskiego - 150 ludzi - wysłana do Parnawy, maszerowała jednak zbyt wolno i nie dotarła do miasta przed Szwedami

- garnizon Parnawy (uwaga uwaga) - 7 (słownie siedmiu) hajdukow

[Kadrinazi]

Stan armii litewskiej w momencie zakończenia walk (listopad 1618 roku):

a) 5 chorągwi husarii:

- hetmańska Krzysztofa Radziwiłła - 200 koni

- Jerzego Gruszewskiego - 150 koni - po wyjeździe hetmana z obozu do Birż Gruszewski pilnował zwijania chorągwi

- Jan Siciński - 100 koni

- Aleksander Rajecki - 100 koni

- Janusz Szweryn - 100 koni

b) 2 roty rajtarii:

- Henryka Szmelinga - 100 koni

- Ambora - 100 koni

c) 3 chorągwie jazdy kozackiej:

- Bohdana - 100 koni

- Kopcia - 100 koni

- Raczyńskiego - 60 koni

d) regiment piechoty niemieckiej pod kapitanem Kruzebeckiem - 1100 ludzi (strasznie wysoki stan...) - w październiku 1617 roku przeszedł za obietnicę spłaty żołdu ze służby szwedzkiej

e) rota dragońska Gabriela Ceridona - 120 ludzi - pierwszy oddział dragonii w armiach RON, Ceridon w 1621 roku dowodził rotą rajtarii broniąca Rygi

f) 2 chorągwie piechoty polskiej:

- hetmańska pod porucznikiem Dziewczopolskim - 120 ludzi - por. Dziewczopolski dowodził tą chorągwią także w kampanii 1621-22, zginął w marcu 1622 roku pod Mitawą

- Wilczkowskiego - 120 ludzi

+ 2 puszkarzy - Marton i Wilhelm - z dwoma pomocnikami

+ garnizony:

- piechota wybraniecka Czasławskiego w Rydze

- piechota wybraniecka Ukolskiego w Dynemuncie