Dymitr Iwanowicz

[Tofik]

Słynny carewicz Dymitr, wg oficjalnej wersji zmarł w 1591 r., syn Iwana Groźnego, prawowity następca tronu po carze Fiodorze. Jego śmierć to jedna z największych zagadek nowożytnej historii Rosji. Przez ponad 400 lat od tego wydarzenia, namnożyło się sporo wersji śmierci Dymitra - a to, że zabił się sam w trakcie zabawy, a to, że Godunow nasłał na niego jakichś zbirów, a to, że w gronie ugliczan znalazł się zdrajca, który zabił młodego Dymitra. Gdyby nie jego śmierć, historia Rosji wyglądałaby zupełnie inaczej. Co sądzicie na temat jego śmierci? A może Samozwaniec (za którego uważa się Griszkę Otriepiewa) nie był zwykłym samozwańcem, a prawdziwym Dymitrem? Czy Dymitr faktycznie był w pewnym zakresie chory psychicznie?

[prusak311]

że zabił się sam w trakcie zabawy

Ja spotkałem się z wersją, że Dymitr przebił się podczas ataku epilepsji.

[Tofik]

D. Czerska (podobnie jak R. Skrynnikow) za najbardziej prawdopodobną wersję śmierci Dymitra przyjęła przypadkową ranę podczas ataku padaczki. W 1591 r. Dymitr przeszedł najprawdopodobniej 4 ataki:

- podczas Wielkiego Postu (zranił matkę gwoździem),

- zaraz przed 14 kwietnia (zranił córkę Andrzeja Nagoja),

- 12 maja,

- 15 maja (śmierć).

14 maja Dymitr poczuł się lepiej i carowa pozwoliła mu pobawić się z rówieśnikami (Pietruszka Kołobow, Bażenko Tuczkow, Iwaszko Krasieński, Griszka Kozłowski) pod opieką Ariny Tuczkowej (mamka), Wasylisy Wołochowej (niańka) i Marii Kołobowej (garderobiana). Dziś pewnie taką zabawę uznano by za choć trochę niebezpieczną, bo polegała na rzucaniu nożem w koło narysowane na ziemi. W czasie zabawy Dymitr dostał ataku i zranił się w szyję, co spowodowało śmierć. Gdy carowa zobaczyła swego syna martwego, własnoręcznie zaczęła bić Wołochową i oskarżała Osipa (syna Wołochowej) i Nikitę Kaczałowego (zięcia Wołochowej) o zabicie carewicza.

[prusak311]

- podczas Wielkiego Postu (zranił matkę gwoździem),

- zaraz przed 14 kwietnia (zranił córkę Andrzeja Nagoja),

Trochę to zastanawiające, że zawsze trzymał w ręku coś ostrego.

[Tofik]

Córkę Nagoja akurat pogryzł, więc do czynienia z ostrymi przedmiotami mamy dwa razy, IMHO wystarczające jest prawdopodobieństwo, by uznać, że dokonało się to podczas jakichś zabaw, w pierwszym przypadku, gdy np. carowa chciała go jakoś uspokoić lub wyrwać ten gwóźdź.

[Tofik]

Tak sobie czytam Andrusiewicza... i nie spodziewałem się, że kiedykolwiek coś takiego przeczytam :book: Prof. Andrusiewicz jest zagorzałym zwolennikiem hipotezy, że carewicz Dymitr nie zginął w 1591 r. - człowiek, którego powszechnie nazywa się Dymitrem I Samozwańcem wg niego to ta sama postać, która miała (wg powszechnych opinii) umrzeć w 1591 r. Oto niektóre argumenty podawane przez autora:

1) W carskie pochodzenie Samozwańca nie wątpią polscy twórcy źródeł (Maskiewicz, Charlińscy, Dyamentowski, Niemojewski, Stadnicki, Wielewicki, Ławicki, Grodzicki, Maciejowski),

2) Nie zachowało się żadne źródło moskiewskie pisane w latach 1604-1605, wg Andrusiewicza mogło paść ofiarą cenzury Szujskiego i Romanowów,

3) Podobieństwo fizyczne między Samozwańcem a carewiczem - lewe ramię niższe od prawego, brodawka na nosie, krótsza ręka (bo niższe ramię...), wiele wskazywało na to, że Samozwaniec urodził się właśnie ok. 1582 r.,

4) Grigorij Otriepiew był mnichem, ale o 20 lat starszym od Dymitra, zresztą przedstawiono go w którymś mieście,

5) W 1584 r., gdy carowa Maria miała z dzieckiem ruszyć do Uglicza miano podmienić dzieci - prawdziwy Dymitr miał pozostać w Moskwie (w ukryciu),

6) Gdy Dymitr ruszył na Moskwę po koronę, "państwo masowo oddawało mu się" (wg Andrusiewicza, gdyby nie był prawowitym carem, tak by nie było,

7) No i w końcu carowa Maria (mniszka Marfa) poświadczyła wiarygodność Samozwańca. Wcześniej, podobno nie rozpaczała w Ugliczu.

Jeszcze jedna kwestia, Andrusiewicz powątpiewa w możliwość ataków epileptycznych - zarówno u Iwanowicza jak i Dymitra "fałszywego". A ja pytam - dlaczego? Tu wyłazi niestety najważniejsza wada książki profesora - brak przypisów + skrótowe podanie bibliografii = brak poważniejszych dowodów na jego twierdzenia. A co takiego złego jest w przypisach? Oczywiście nie wierzę, że Andrusiewicz zwyczajnie szuka sensacji itd., no ale...

Z podanymi przeze mnie argumentami wysuwanych przez autora jakoś specjalnie nie zamierzam polemizować, bo 1) to, czy Samozwaniec był samozwańcem czy nie, jest drugorzędne (choć jest, hm, istotą tego tematu ), 2) wywody autora są dość przekonywujące (pod warunkiem, że... oparte na źródłach, bo one decydują o sensowności punktów 1-5, 7, a co do punktu 6 - Dymitr II też sporo terenów objął, a dlaczego nie zdobył tronu? Chyba dlatego, że był głupszy od poprzednika, a Szujski nie umarł w odpowiedniej chwili).