Twierdze Rzeczypospolitej w XVII w.

[harry]

Dobre pytanie, tylko czy na pewno chodzi o twierdzę w Rzplitej w XVII wieku? A jeśli tak to o jaką? Inna sprawa że tzw. 'prawa wojny' w XVII wieku to czysta abstrakcja.

[Nabuchodonozor]

O Smoleńsku nic nie wiem, ale Malbork to nie była twierdza nowożytna.

Malbork został przebudowany przez Szwedów na twierdze nowożytną w latach 50 XVII wieku :wink:

W XVII w. Trembowla, Kamieniec i chyba Krzemieniec na Podolu byly twierdzami panstwowymi. Kamieniec Podolski chyba sam mogl wzmocnic obrone, ale Trembowla musiala byc fanansowana przez rzad.

Na przełomie dwudziestego i trzydziestego dziesięciolecia XVII wieku wybudowano "Zamek Nowy" z inicjatywy Zygmunta III Wazy, w celu zneutralizowania niebezpieczeństwa ostrzału "Starego Zamku". Był on jednak źle zaprojektowany i nie mógł się długo bronić.

[Nabuchodonozor]

To kto i jakie jeszcze zamki budował?

Około połowy XVII wieku powstał pomysł przęjęcia fortyfikowania miast i twierdz przez sejmiki. Postulat taki został po raz pierwszy sformułowany w królewskiej legacji na sejmieki przed sejmem styczniowym w 1652 roku. Rola sejmików miała polegać na wyborze jednego obiektu (zamku lub miasta) na terenie każdego województwa i powiatu, ufortyfikowaniu tego obiektu i jego utrzymywaniu w celu dania schronienia w razie niebezpeczeństwa. W roku 1658 została uchwalona konstytucja "Fortyfikowanie miast", odwoływano się w niej do działań podjętych w celu ufortyfikowania Lublina i Łukowa. Chociaż na ogół było to tylko czcze gadanie na sejmikach , jednak niektóre próby zakończyły się powodzeniem. Zainicjowana przez sejmik halicki, ale opłacana przez starostę halickiego Andrzeja Potockiego zakończyła się nowoczesna fortyfikacja zamku halickiego. Podobny charakter miało fortyfikowanie Biecza. Sejmik nałożył wtedy m.in. odpowiednie zobowiązania na całą szlachtę powiatu, dotyczące dostarczenia robotników i materiałów do budowy. Kolejnym sejmikowym przedsięwzięciem było fortyfikowanie Przemyśla.

[secesjonista]

Dwie; wzajemnie się uzupełniające; lektury:

B. Dybaś "Fortece Rzeczypospolitej. Studium z dziejów fortyfikacji stałych w państwie polsko-litewskim w XVII wieku", "Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu" R. 88, z. 2

Z. Pilarczyk "Fortyfikacje na ziemiach koronnych Rzeczypospolitej w XVII wieku" Poznań 1998

O ile drugi z autorów skupił się na sposobach fortyfikowania miast i siedzib szlacheckich, to pierwszy rozpatruje zagadnienie architectura militaris w kontekście ustrojowym. Omawia problematykę podejmowania inicjatywy, mobilizacji środków, tworzenie struktur organizacyjnych.

Ciekawą jest u tego autora próba oszacowania kosztów fortyfikowania miast i siedzib, jak i odnotowanie formowania się w drugiej połowie XVII wieku garnizonów składających się z zawodowych żołnierzy.

[secesjonista]

O stanie twierdzy Puck roku 1664:

Armata i municja na zamku Puckim, J.Kr.Mci należąca.

Działa co pogotowiu stoją na wałach, z dobremi lawetami:

Żelazne działo które strzela funtów 11

Żelazne działo funtów 10

Żelazne działo funtów 7

Mosiężne działo funtów 6

Mosiężne działo funtów 6

Mosiężne działo funtów 4

Mosiężne działo funtów 4

Mosiężne działo funtów 4

Żelazne działo funtów 4

Żelazne działo funtów 4

Mosiężne działo funtów 3

Mosiężne działo funtów 3

Żelazne działo, na Zamku stojące, funt. 10

Działa w ceghauzie:

Mosiężne działo funtów 4

Mosiężne działo funtów 4

Mosiężne działo funtów 3

Mosiężne działo funtów 1 i 1/2

Mosiężne działo funtów 1

Mosiężne działo funtów 1

Żelazne działo funtów 5

Żelazne działo funtów 5

Żelazne działo funtów 3

Żelazne działo funtów 1 i 1/2

Suma dział: sztuk 23

Kule do dział:

Dziesięćfuntowych sztuk 223

Ośm ,, ,, 559

Sześć ,, ,, 340

Cztery ,, ,, 251

Pięć ,, ,, 595

Trzy ,, ,, 596

Półtrzecia ,, ,, 300

Dwa ,, ,, 800

Półtora ,, ,, 700

Jedno ,, ,, 1271

Suma kul: 5635

Okrętnych lawetów bez dział sztuk 9 i okrętnych dział z lawetami sztuk 4,; półwozek do wożenia dział 1; wielkich lawetów, żelazem okowanych, 3; starych ręcznych grantów sztuk 50; powróz wielki do podnoszenia dział 1; prochu J.K. Mości jest jeszcze cetnarów 36; lontów buntów 600; waga, żelazami okowana, 1; stary drewniany podnoszek ze dwiema mosiężnymi talerzami i rolą 1; forma do lania kul po dziesięciu naraz 1; barył do prochu 8; krzyżowych kul 18; polckugli 60; łańcusznych kul 27; żelaznych kul, ołowiem oblewanych, funtowych 120; dwufuntowych kul 25; krzyżowych byków 20; kończastych byków 15; dwafuntowa forma do kul 1; sturmowych czapek żelaznych starych 20: głownych puklerzów do koni 12; stary kirys 1; form do kul muszkietowych 229; żelazny młotek ręczny 1; muszkietowych kul cetnarów 104; ołowiu cetnarów 15; wozowa winda żelazna 1; ręcznych granatów sztuk 80; dział krótkich żelaznych 11; szrótowych dział żelaznych 7; komornych dział 4; kamerów sztuk 6.

/za: Lustracją starostwa puckiego podaną przez B. Ślaskiego/