Czaszki, panterki... czyli umundurowanie w Powstaniu

[Albinos]

Słyszałem o tym, że Niemcy wracając na swoje pozycje, ściągali hełmy, by nie być rozpoznani jako powstańcy.

A to całkiem możliwe, biorąc pod uwagę, że obie strony stosowały różne fortele aby oszukać wroga.

[Albinos]

A teraz pytanie za sto punktów: o co chodzi z tymi czaszkami w tytule tematu?

[Andreas]

Czyżby chodziło o Totenkopfy z esesmańskich mundurów? A może naszywki lub ryngrafy?

[Albinos]

Totalnie nic z tych rzeczy. Otóż te czaszki umieszczane były na tarczach, naszywanych na ramionach mundurów "Rafałków". Te kwestie oznaczeń są nie mniej ciekawe od samego umundurowania. W "Parasolu" słynne "Parasole", przypominające kształtem spadochron (miało to związek z planami wobec "Parasola"), czy też to C z liczbą 49 w środku, w przypadku "Czaty 49". Swego czasu trafiłem na informację o takim oznaczeniu, tylko że nigdzie nie mogę znaleźć informacji, czy to było oznaczenie regulaminowe, czy może zdarzały się dosłownie pojedyncze przypadki noszenia ich.

[Ada_to_nie_wypada!]

Czytalam gdzies kiedys, ze poszczegolne bataliony i kompanie nosily roznokolorowe apaszki (o ile pamietam zdobyte na Stawkach?), kazdy oddzial staral sie o inny wzor i byly one elementem rozpoznawym jednakowo ubranych zolnierzy. Apaszki czerwone nosili komunisci z AL, Żandarmeria Grupy "Północ" - zolte, a ludzie z ''Parasola'' w drobną granatową kratę. Czy ktos wie cos wiecej? Jaki wzor mialy inne kompanie i bataliony?

Pozdrawiam

[Albinos]

Czytalam gdzies kiedys, ze poszczegolne bataliony i kompanie nosily roznokolorowe apaszki (o ile pamietam zdobyte na Stawkach?), kazdy oddzial staral sie o inny wzor i byly one elementem rozpoznawym jednakowo ubranych zolnierzy.

Apaszki w magazynach niemieckich na Stawkach? Prawdę mówiąc, pierwsze słyszę, aby coś takiego miało miejsce. Owszem, nosili apaszki żołnierze "Parasola", ale czy ktoś więcej... Oddziały starały się wyglądać w miarę jednolicie, ale żeby wyróżniały się jakoś szczególnie, i to apaszkami? Niewiele znam przypadków noszenia charakterystycznych znaków przez poszczególne oddziały.

Apaszki czerwone nosili komunisci z AL, Żandarmeria Grupy "Północ" - zolte, a ludzie z ''Parasola'' w drobną granatową kratę.

Z tego co mi wiadomo, to na Starówce PKB, SP i Milicja PPS nosiły do biało-czerwonych opasek także zielone, z pieczątką d-dztwa Grupy "Północ". Było to efektem podszywania się pod żołnierzy pełniących funkcje żandarmerii, przez nienależących do niej. Uregulował to rozkaz z 17 sierpnia. O apaszkach pierwsze słyszę. Mógłbym poznać źródło tej informacji?

[Ada_to_nie_wypada!]

,,Poszczególne bataliony i kompanie nosiły też przewiązane pod szyją różnokolorowe apaszki [również zdobyte na Stawkach] - przy czym każdy oddział starał się o inny wzór. Apaszki spełniały kilka funkcji; podczas walk w domach wypełnionych pyłem, zamoczone w wodzie i przewiązane na twarzy pozwalały oddychać; na co dzień - noszone na szyjach - stanowiły dodatkowy element rozpoznawczy jednakowo odzianych żołnierzy. Żandarmeria Grupy "Północ" [oddział "Barry"] nosiła żółte apaszki - barwy przedwojennych oddziałów tej formacji, żołnierze "Parasola" mieli chusty w drobną granatową kratę, zaś komuniści z AL, co zrozumiale, nosili chusty czerwone. Pod koniec sierpnia nad "mundurową pstrokacizną" walczących oddziałów próbował zapanować sam komendant Okr. Warsz. AK płk "Monter", wydając rozkaz o zasadach noszenia powstańczych mundurów i odznak. Rozkaz zabraniał używania wszelkich wstążek, kokardek i apaszek... Jednak powstańcze wojsko do końca zachowało swój "warszawski fason".,, Fragment pochodzi z plyty Whatfor'a. Ten kawalek o apaszkach zauwazylam stosunkowo niedawno i bardzo mnie to zaciekawilo, bo nigdy wczesniej sie z ta informacja nie spotkalam.

[Albinos]

A to nie ukrywam, że pierwszy raz spotykam się z taką informacją. Trzeba będzie trochę pogrzebać. Zwłaszcza, że pisał to Whatfor...

[Ada_to_nie_wypada!]

Bylabym wdzieczna jesli ktos znalazby jakies informacje na ten temat i pozniej je tu umiescil. Moje pole dzialania jest niestety bardzo male. . . (mieszkam za granica i jedynym zrodlem jest dla mnie internet i ksiazki, ale jak wiadomo nie wszystko mozna kupic).

[Pluton Sad]

Baon "Parasol" rzeczywiście nosił granatowe apaszki(chusty) w białe grochy.

Pluton żandarmerii "Grupy Północ" zółne, a właściwie kanarkowe.

Jednakowy kolor apaszek w oddziałach nie był jednak regułą. Poniżej kilka przykładów o tym świadczących:

- (...) Znalazły się [na Stawkach]też duże chusty. Jest ich cały stos w różnych kolorach. Bierzemy zielone, po parę sztuk na głowe, na zapas, żeby nie trzeba było prać(...) za: Lech Hałko "Kotwica herbem wybranym" - baon "Bończa"

- (...)"Kurzawa" proponuje, żeby patrol "Zadry" poza normalnym umundutowaniem i oporządzeniem założył zielone chusty na szyję i pobrał frendzelki do maskowania twarzy. Wszyscy przyjmują ten pomysł z entuzjazmem. Póżniej będzie to przedmiot powszechnej zazdrości.(...) Wspomnienia "Zawieji" w "Przeciw konfidentom i czołgom". Kompania "Zemsta", baon "Pięść".

- (...) naszej kompanii w popularne panterki(...) Do nich nosiło się kolorowe chustki. Moja była pomarańczowa w białe groszki. Były naprawde twarzowe(...)Za: Andrzej Duma "Kresowiak" "Mistyfikacja pod osłoną niemieckiego patrolu" kompania "Harcerska" baon "Gustaw".

A tak wyglądali wg własnych opisów:

- strz. "Majtek" [ II komp. baon "Parasol"] - hełm niemiecki w pokrowcu, panterka, czarny pas z ladownicami, za pasem granaty, spodnie wpuszczone w kamasze(?), opaska z czarnym parasolem. Za: "Przemoczone pod plecakiem osiemnaście lat".

- p.por. "Igor" [ pluton "Jerzyków" baon "Miotła"/"Czata49"] - kurteczka feldgrau, sweter, panterka, buty z cholewami, bryczesy, polówka(polska). Za: "POS "Jerzyki" z "Miotłą' w tarczy"

- pchor. "Kresowiak" {komp. "Harcerska" baon "Gustaw"] - czarny beret, apaszka pomarańczowa w białe groszki, panterka, bryczesy, buty z cholewami. Za: "Mistyfikacja pod osłoną niemieckiego patrolu".

- kpr. pchor. "Nałęcz" [ 104 kompania ZSP] - furażerka z biało-czerwonym proporczykiem, pasy niemieckie, kabura, kurtka zimowa WH, opaska z numerem plutonu. Za:"Na barykadach Warszawy' i "W pułapce losu".

- st.strz."Lech" [ Dyon 1806] - zimowa kurtka z kapturem(żółto-brązowo-zielona), czapeczka panterkowa, spodnie niemieckie, pas i szelki z ładownicami, bagnet. Za: MARS Nr 16.

[Andreas]

Albinosie, o takie czaszki chodziło?

Przyznam, że ten element zawsze bardzo u Powstańców mi się podobał.

I zastanawiało mnie, co oznaczał.

[Albinos]

O takie, o takie. Co oznaczały? Akurat Powiśle to nie moja bajka, ale nie podejrzewam, żeby to miało jakieś szczególne znaczenie, poza tym, z czym zazwyczaj czaszki się kojarzą

Sad dzięki śliczne za informacje o tych chustach

[Pluton Sad]

"Rafałki" odznaczali się jeszcze namalowaną po prawej stronie hełmu dużą literą R.

Symbol trupiej czaszki ze skrzyżowanymi piszczelami nie jest niczym nowym. Nosili go Huzarzy Śmierci Fryca Wielkiego, a potem Leibhuzarzy gwardii pruskiej. Czarni huzarzy francuscy w czasów Wielkiej Rewolucji z dewizą LIBRE aut MORI (wolność lub śmierć). Żuawi Śmierci z Powstania Styczniowego,a nawet oddział kawalerii z serialu "Wojna i miłość".

Pluton "Torpedy" batalionu "Miotła"/"Czata49" nosił na przdramieniu dużą czerwoną tarczę z białym orłem.