Stosunek piechoty do jazdy

[Tofik]

Jaki wg Was powinien być stosunek jazdy do piechoty w armii RON? W czasach wazowskich przeważnie jazdy było więcej (choć zdarzały się wyjątki, głównie na pojedynczych teatrach działań: w 1627 r. w Prusach 6 tys. jazdy i 8 tys. piechoty, czy też w czasie oblężenia Smoleńska), później z propozycjami zmiany tej proporcji na korzyść piechoty wystąpił m.in. Jabłonowski i tak np. w 1690 r. piechota stanowiła większość armii w ogóle (choć to zdarzało się już wcześniej, nie tylko na pojedynczych teatrach działań), dokładniej:

1. Jazda:

a) w Koronie - 14810 (po odliczeniu ślepych porcji 13329) - 2810 (2529) husarii, 1000 (900) arkebuzerii, 8500 (7650) pancernych, 2500 (2250) lekkich,

B) na Litwie - 4390 (3951) - 620 (558) husarii, 2170 (1953) petyhorców, 600 (540) rajtarii, 800 (720) Kozaków i Tatarów.

2. Piechota:

a) w Koronie - 15290 (13761) - 11040 (9936) piechoty niemieckiej, 650 (589) piechoty węgierskiej, 3600 (3240) dragonii,

B) na Litwie - 4360 (3924) - 2620 (2358) piechoty niemieckiej, 600 (540) piechoty węgierskiej, 1140 (1026) dragonii.

3. Inne jednostki: 2000 Kozaków, chorągwie tatarskie i rajtarskie utrzymywane przez hetmana (nie wliczam).

A więc: 19200 (17280) jazdy, 19650 (17685), razem - 38850 (34965) żołnierzy.

Co by tu nie mówić różnica jest bardzo mała, patrząc na inne kraje europejskie. W latach 1691 - 1693 Francuzi utrzymywali 440 tys. żołnierzy z czego aż 380 tys. to piechota. W Anglii, w czasie pokoju utrzymywano 14 regimentów kawaleryjskich i 41 regimentów piechoty. Jedynie armia rosyjska, w opinii Wimmera, zachowywała w swej armii proporcje podobne do armii polskiej (51% jazdy w tym czasie).

A więc jak to powinno być wg Was? Czy powinniśmy iść z duchem czasu czy nadal nastawiać się na walkę m.in. na bezkresnych stepach, gdzie liczy się szybkość?

[Kadrinazi]

Wszystko zależało od okresu w ktorym przyszło nam walczyć. Mimo że od lat 20-tych, zgodnie z duchem wojny trzydziestoletniej, zwiększała się ilość piechoty, armie koronna i litewska musiały być budowane w oparciu o specyfikę obszaru działań. Stąd tak duży odsetek jazdy w armii koronnej (zagrożenie tatarskie) czy rozwijanie formacji dragońskich na Litwie (walki w Inflantach czy Kurlandii wymagały wsparcia jazdy formacjami piechoty, a dragonia była w takim układzie idealna). Kiedy jednak zaczeliśmy walczyć z armiami typu 'zachodniego' (Szwedzi, zreformowana armia moskiewska od połowy lat 50-tych) ciężar musiał się przesunąć w stronę piechoty. Porownanie z Francją nie jest chyba najlepsze - w XVII wieku armia ta miała bodajże najgorszą jazdę w Europie, dopiero w latach 50-tych sytuacja nieco się poprawiał. Poza tym inny był francuski teren działań - patrz terytoria sąsiadow :mrgreen: jakby się Francuzi musieli uganiać za Tatarami to taka armia do bani by się zdała.

Nawet kraje walczące na naszym obszarze działań musiały się dopasowywać do naszej specyfiki - wystarczy prześledzić zaciągi Karola X Gustawa dla sił szwedzkich podczas 'Potopu' - sytuacja wymuszał na nim głownie zaciągi rajtarii i dragonii.

Tak sami Karol XII - rozpoczynając wyprawę na Rosję stosunek jazdy i dragonii (traktowanej jako formacja kawaleryjska) do piechoty był praktycznie jak 1:1.

Wydaje się, że nie było sensu zupełnie wzorować armii RON na przykładach zachodnich, tak długo jak ciężar działań spoczywał na froncie z Tatarami czy Turkami (a przecież jeszcze August II planował wyprawę na Turcję w latach 90-tych).

[Tofik]

Porownanie z Francją nie jest chyba najlepsze - w XVII wieku armia ta miała bodajże najgorszą jazdę w Europie, dopiero w latach 50-tych sytuacja nieco się poprawiał.

Ależ oczywiście, chciałem tylko porównać trochę skrajny przykład ze skrajnym przypadkiem

Oczywiście zgadzam się z Tobą, dodam, że niska ilość piechoty wynikała po części również z nastawienia szlachty (służba w piechocie to domena plebejuszy :roll: ). Inna sprawa, że niejednokrotnie brakowało nam piechoty przy oblężeniach.

[Kadrinazi]

Przy oblężeniach, walkach z Kozakami, Szwedami, etc Niemniej jednak, jak zauważyłeś, szlachta nie lubiła piechoty (jak i całego autoramentu cudzoziemskiego) i o wiele łatwiej było wyciągnąć od niej pieniądze na jazdę narodową.

[Pancerny]

Władysław IV wprowadzając w struktury armii polskiej autorament cudzoziemski rozpoczął odrodzenie się piechoty w RON - ie. Starał się by stosunek piechoty do jazdy wynosił 1:1. Na kompanię berestecką, jazda nie osiągnęła zaplanowanych stanów, a piechota znacznie ja przekroczyła co spowodowało, że stosunek jazdy do piechoty wynosił 60 do 40 na rzecz piechoty.

[Kadrinazi]

Pancerny, Władysław IV nie tyle odrodził piechotę w RON, co położył naciska na zaciąg piechoty cudzoziemskiej, lepszej niż hajducy. Więc chyba raczej modernizacja niż odrodzenie

Kampania berestecka to walka z Kozakami, a z nimi nie szło walczyć bez dużej ilości ludu ognistego. Zobaczmy jednak, że od zakończenia kampanii zimowej 1653/54 mamy nader poważny kryzys piechoty - rozwiązano aż 4 regimenty piechoty cudzoziemskiej, 5 chorągwi piechoty polskiej i 1 regiment dragoński. Odbija się to bolesną 'czkawką' podczas Potopu, gdzie do 1657 roku będziemy się borykać z brakiem piechoty, tak potrzebnej do walki ze Szwedami.

[Tofik]

czy rozwijanie formacji dragońskich na Litwie (walki w Inflantach czy Kurlandii wymagały wsparcia jazdy formacjami piechoty, a dragonia była w takim układzie idealna).

No właśnie, od lat 20. stosunek jazdy do piechoty stale się zmieniał na korzyść piechoty (nie zawsze szło to w parze ze zwiększaniem liczby armii). W 1622 r. wynosiła ona 2100 ludzi (3700 jazdy), w 1629 r. 2150 ludzi (do tego zaledwie 2850 jazdy, a więc w porównaniu z rokiem 1622 r. armia zmniejszyła się o 800 ludzi, jednak jest to zrozumiałe ze względu na zagaszenie działań zbrojnych na ziemiach litewskich), a w 1635 r. (gdy hetmaństwo wielkie ma już lubiący zachodnioeuropejskie nowinki Krzysztof Radziwiłł) piechota wynosi 4640 ludzi, a jazda 3450 (dodajmy, że szykowano się do wojny przeciwko Szwedom).

[Kadrinazi]

Co ciekawe, o ile Polacy i Litwini do walki ze Szwedami zwiększali ilość piechoty niejako 'kosztem' jazdy, o tyle Szwedzi (tak podczas wojny 1626-29 jak i 1655-1660) w toku walk zaciągali o wiele więcej jazdy i dragonii niż piechoty. Ot, kwestia przystosowania się do wschodniego teatru działań