Ojciec Józef czyli "szara eminencja"

[Estera]

"Straciłem moją podporę"- te słowa wyrzekł Richelieu na wieść o śmierci "szarej eminencji". Nazywano go tak ze względu na noszony przezeń na habicie szary płaszcz. Ojciec Józef czyli Francois Le Clerc du Tremblay to bardzo ciekawa postać. Co o nim możemy powiedzieć? Jak go oceniamy? Zapraszam do dyskusji.

[Tofik]

Fajnie jest to ukazane w "D'Artagnanie", gdzie Richelieu radzi się o. Józefa co robić dalej (rzecz się tyczy wojny trzydziestoletniej i działań w Rzeszy).

Ojciec Józef był nie tylko tęgim umysłem, zdolnym doradcą i realnie myślącym politykiem (Bluche stawia go pośród Charnace i samego Richelieu [jako pomysłodawców i realizatorów] w kwestii zawarcia aliansu szwedzko - francuskiego), ale także dowódcą "kapucyńskiej szatki szpiegowskiej" (np. informował kardynała o zbytniej wylewności Franciszka Langloisa de Fancana). Można powiedzieć, że był również "strażnikiem moralności" Richelieu, gdyż "rozgrzeszał" go (a właściwie nic do tego nie miał) z jego przebiegłej i nie do końca religijnej polityki. Co ciekawe brat o. Józefa - Karol Le Clerc du Tremblay - był gubernatorem Bastylii. Niektórzy Szarej Eminencji przypisują autorstwo lub pomoc przy tworzeniu Testamentu politycznego, ale Bluche komentuje to słowami: W związku z tym, że Szara Eminencja zmarł w roku 1638, nie sposób tego słynnego kapucyna i najbliższego współpracownika kardynała - diuka uczynić inspiratorem "Testamentu politycznego", którego idea narodziła się w roku 1639 i skrystalizowała dopiero w roku 1640.

Można się zastanowić, co by było, gdyby o. Józef przeżył Richelieu - może zamiast Mazarina, on zostałby faktycznym władcą? Wydaje mi się jednak, że nie, przez tyle lat pełnił taką rolę i nie pełnił ważniejszej funkcji, jeśli już, to pewnie zostałby jednym z najbliższych doradców Mazarina.

[Tofik]

Du Tremblay nie uszedł uwadze ówczesnych pisarzy politycznych (cokolwiek się pod tym pojęciem kryje), np. Mateusz de Morgues (piesek Medyceuszki, zagorzały pamflecista Richelieu), posądzał go o chęć życia w dużej próżności. Markiz de Montglat nie był aż tak posunięty w ocenie Szarej Eminencji, ale potępiał jego politykę zmierzającą do "opanowania Niemiec przez luteran". Posądzano go nawet o szaleństwo, czego dowodem miało być założenie habitu (skądinąd niewyjaśnione). Był 8 lat starszy od Richelieu.

Wg Baszkiewicza w wielu względach przewyższał swego przełożonego i z tego powodu jego pomoc była nieoceniona. na przełomie lat 10. i 20. interesował się bardzo sprawą krucjaty antytureckiej, interweniował w tej sprawie w Rzymie i Madrycie, ale w jego wysiłkach wydatnie przeszkodziło mu zwycięstwo chocimskie, które spowodowało obniżenie się strachu przed muzułmanami. Należał do dewotów, ale jako jeden z nielicznych spośród ich grona, pozostał przy du Plessis, który w 1638 r. rozpoczął starania o kapelusz kardynalski dla wiernego kapucyna. Poprosił o przerwanie tego procesu, gdyż o. Józef był bliski śmierci, a Richelieu nie chciał, by zmarnowano jeden kapelusz (ostatecznie otrzymał go Mazarin).

Co do tej sprawy:

Można się zastanowić, co by było, gdyby o. Józef przeżył Richelieu - może zamiast Mazarina, on zostałby faktycznym władcą? Wydaje mi się jednak, że nie, przez tyle lat pełnił taką rolę i nie pełnił ważniejszej funkcji, jeśli już, to pewnie zostałby jednym z najbliższych doradców Mazarina.

Ok. 1632 r. Richelieu również ciężko chorował i wówczas szeroko szemrano, że kardynał na swego następcę wybierze Józefa...