Stanisław Stadnicki

[Tofik]

Stanisław Stadnicki zwany również Diabłem Łańcuckim z pewnością może pretendować do miana symbolu warcholstwa. Zagorzały kalwinista, uczestniczył w bojach Batorego, w 1588 r. poparł Maksymiliana Habsburga, rokoszanin, wkrótce po rokoszu wdał się w prywatną wojnę z Łukaszem Opalińskim, która zakończyła się jego śmiercią. Co o nim sądzicie? Jakim był żołnierzem? Czy można znaleźć jakieś uzasadnienie jego niektórych niezbyt patriotycznych działań (vide zwady z Opalińskim)?

[Samuel Łaszcz]

Władysław Łoziński poświęcił jemu i jego synom parę rozdziałów w swej książce "Prawem i Lewem. Opis obyczajów na Czerwonej Rusi w czasach Zygmunta III".

[Samuel Łaszcz]

Stadnickiego nie można poddać jednoznacznej ocenie. Z jednej strony był podkarpackim warchołem, z drugiej bronił "złotej wolności" przed "sodomitą" Zygmuntem III.

[secesjonista]

Stadnickiego nie można poddać jednoznacznej ocenie. Z jednej strony był podkarpackim warchołem, z drugiej bronił "złotej wolności" przed "sodomitą" Zygmuntem III.

A na czym według źródeł opierała się złota wolność?

[Tofik]

Moja ocena Stadnickiego jest jednoznaczna - był warchołem w każdym calu i nic tego nie usprawiedliwia. W żadnym razie nie mogę go zrównać z Zebrzydowskim, Januszem Radziwiłłem (ojcem Bogusława), Jana Szczęsnego Herburta, Prokopa Pękosławskiego czy (w późniejszych czasach) z Jerzym Lubomirskim, którzy - jakkolwiek używali wolnościowych haseł w większości dość instrumentalnie i dosyć na wyrost - to potrafili działać dla dobra kraju i mieć własną, w miarę porządną, opcję polityczną. Stadnicki, ani nie działał na rzecz RON, ani nie miał jaśnie określonej polityki, poza wiecznym warcholstwem i nieuznawaniem większości z władz.

[secesjonista]

ad Samuel Łaszcz:

A jakich to aspektów wolnościowych bronił, bo zupełnie nie rozumiem?

Twe zdanie to w oparciu o Łozińskiego?

https://forum.historia.org.pl/index.php?showtopic=5863

Edytowane 13 Czerwiec 2010 przez secesjonista

[secesjonista]

(...)

Czy można znaleźć jakieś uzasadnienie jego niektórych niezbyt patriotycznych działań (vide zwady z Opalińskim)?

(...)

Stadnicki, ani nie działał na rzecz RON, ani nie miał jaśnie określonej polityki, poza wiecznym warcholstwem i nieuznawaniem większości z władz.

Tylko jak można prywatną wojnę dwóch szlachciców przypinać do patriotycznych (bądź: niepatriotycznych) działań. Czy Opaliński jak najbardziej aktywnie kontynuujący te "zwady" wykazywał niepatriotyczne działania?

Czy wojewoda podolski, senator Rp-litej - Hieronim Jazłowiecki (stronnik króla Zygmunta III) zadawałby sobie trud podejmowania korespondencji z naszym starostą zygwultowskim, której główną osią był dyskurs o to czy można usunąć króla z tronu, gdyby był uznawał go li tylko za pospolitego warchoła? Czy może jednak widział w nim pewną opozycję polityczną i jednak wyraziciela "jasno określonej polityki"?

Ta wspomniana większość władz to konkretnie jaka to ma być władza i jakie są przykłady tego nieuznawania?

Niektórzy zauważają nieco głębsze podstawy w prezentowanych poglądach przez Stadnickiego, widząc tu:

"spór między zasadą autorytetu instytucjonalnego, zakotwiczonego w prawie Bożym a zasadą osobistego charyzmatu, wynikającego z Bożej łaski".

/J. Kobus, D. Milewski, D. Urbonaite "Rzeczpospolita rycerzy Bożych: spór o szlachectwo i władzę najwyższą...", "Saeculum Christianum", T. 11, nr 1, 2004, s. 39/

(...)

Jakim był żołnierzem?

Jego korespondencyjny oponent powiada w liście z 6 Augusti, anno Domini 1606:

"A co mi WM. piszesz z strony równania się z WMcią, nie równam się z Mcią, boś WM. gloriosus miles...".

/"Korespondencja Jazłowieckiego z Dyabłem Stadnickim", w: "Pisma polityczne z czasów rokoszu

Zebrzydowskiego 1606-1608", wyd. J. Czubek, T. 2, Kraków 1918, s. 175/