Techniki oblężnicze

[Jarpen Zigrin]

Jakie techniki oblężnicze stosowali Rzymianie?

[puella]

Mistrzuniem w tych sprawach (i nie tylko w tych ) był oczywiście Wielki Cezar.

Moim ulubionym przykładem pomyślunku jest obleganie przez tegoż Marsylii.

Oddaje głos mistrzowi:

.. postanowili zbudować myszkę na sześćdziesiąt stóp z dwustopowych tramów i przeprowadzić ją od wieży ceglanej oż do nieprzyjacielskiej wieży i muru.

Myszka zaś była zrobiona tym kształtem. Najpierw kładli na ziemi dwie belki równej długości, oddalone od siebie o cztery stopy, i wbijali w nie słupki wysokości pięciu stóp. Te słupki łączyli lekko wzniesionymi krokwiami, na które miało przyjść belkowanie dachu. Na krokwiach położono tramy dwustopowej grubości, które spojono blachą i klamrami. Na zewnątrz dachu i na końcach tramów przytwierdzono czterocalowe listwy dla przytrzymania cegły, które miały przyjść na wierzch. Starannie wykończony dach okryto nie tylko cegłami, ale i gliną, aby go zabezpieczyć od ognia rzucanego z murów. I jeszcze na cegły naciągnięto niewyprawione skóry, aby nie rozmyła cegieł woda, którą nieprzyjaciel wylewał rurami. Skóry jeszcze okryto materacami dla ochrony przed kamieniami. (...) i gdy nieprzyjaciel niczego nie podejrzewał, podłożoną pod myszkę walce i machinerią okrętową przyciągnięto ją do samej wieży nieprzyjacielskiej.

(...)Tymczasem nasi żołnierze, ukryci w myszce, lewarami wyważają z fundamentów wieży dolne kamienie. (...) Właśnie usunięto kilka kamieni z fundamentów ich wieży i od razu cześć budowli się wali, a reszta grozi upadkiem. Wtedy Marsylijczycy, w strachu, że już nic ich nie osłoni, od splądrowania miasta, wybiegają z bram bez broni, z białymi przepaskami na skroniach i wyciągają ręce do naszych legatów i wojska i błagają o zmiłowanie.J. Cezar, Wojna domowa, II.

Jak widzimy pomysłowości nie brakowało Rzymiakom, choć czy był to ich patent, tego ja nie wiem. Ciekawy jest ten fragment nie tylko z racji pokazania sposobu zdobywania miasta. Mamy tu ukazane symbol poddania się - ludność miasta wybiegła z białymi przepaskami bez broni i gest poddania się, czyli wysunięte do przodu ręce.

[Explore]

Mnie też podoba się ten fragment z wojny domowej. Kawałek dalej czytamy (w tej chwili nie zacytuję), że po lekkim rozprężeniu wojsk Treboniusza, Albikom udało się spalić jedną z grobli, wierzę i myszkę. Rzymianie niestety (dla Marsylijczyków) znani ze swego uporu zbudowali mur, odgradzający miasto od lądu i na tyle bliski miejskim umocnieniom, że można było obrzucać się ręcznymi pociskami...

[Furiusz]

Bardzo ciekawy tekst an ten temat popełniła Anna Zawadzka¹. Stwierdza ona, że opanowanie umiejętności inżynierii wojskowej na wysokim poziomie, było powodem chluby Rzymian i pewnym stereotypem wśród nich na swój temat, czymś co odróżniało ich od barbarzyńców nie znających długich i uciążliwych oblężeń.

Dla przykładu u Cezara ² Helwetowie, przeprawiają się przez rzekę Arar (o niewiarygodnie powolnym nurcie) na tratwach i łodziach przez dwadzieścia dni, tymczasem zaś Cezar, rozkazuje, przez rzekę przerzucić most i w ciągu jednego dnia, Arar przekracza. Niewątpliwie wywrzeć to musiało piorunujący efekt na Gallach nieobeznanych z inżynierią wojskową, a jednocześnie też na czytelnikach (czy też może raczej słuchaczach) w kraju, też musiało robić wrażenie, takie podkreślanie własnej wyższości. Kolejnym sposobem autoprezentacji Cezara (czy szerzej rzymskiego autostereotypu) jest sprawa mostu jaki Cezar kazał przerzucić przez Ren: Cezar z powodów, o których wspomniałem, postanowił przekroczyć Ren; ale sądził, ze nie jest dość bezpiecznie przeprawiać się na statkach, i uważał, ze nie odpowiadałoby to godności ani jego własnej, ani narodu rzymskiego. I tak, chociaż przy budowie mostu mogły zachodzić bardzo poważne trudności (...)³ Tu jest dość wyraźnie podkreślona różnica między barbarzyńcami a Rzymianami, znów być może dla słuchaczy w kraju - Rzymianom nie godzi się przeprawiać na byle łódeczkach, dostarczonych zresztą przez barbarzyńców, nie, Rzymianin rzekę przekracza po moście, jest bowiem człowiekiem cywilizowanym.

Ponownie wyższość nad barbarzyńskimi Gallami, rzymskiego wojska widać na przykładzie oblężeń, których Gallowie mają zupełnie nie znać i upadać na duchu już na sam widok przygotowań do niego⁴, zwłaszcza, że Rzymianie mieli je prowadzić niezwykle szybko i z rozmachem.

Dodajmy, że ów autostereotyp (przynajmniej w odniesieniu do barbarzyńców) był najprawdopodobniej prawdziwy⁵. Dodatkowo oblężenia miałyby być także przykładem takich typowych cnót rzymskich jak karność, wytrwałość, pracowitość etc. Jest to całkiem ciekawy problem

¹ Zawadzka A., Romanis artibus vincere: virtute, opere, armis - o pewnym autostereotypie Rzymian [w:] TIMAI. Studia poświęcone Włodzimierzowi Lengauerowi przez uczniów i młodszych kolegów z okazji Jego 60. urodzin, pod red A.Wolicki, Warszawa 2009

² Cezar, Wojna galijska ks I, 12-13

³ ibidem ks IV, 17

⁴ ibidem ks. II, 12

⁵ dla przykładu Graczkowski A., Armia rzymska w okresie schyłku republiki: organizacja, uzbrojenie, taktyka, Toruń 2009, pag 213-228