Filozofia

[Narya]

Na czym polegała, czym była - czy można nazwać ją filozofią czy raczej teologią? Co nowego wniosła, co powtarzała? Czy była oryginalna? Czy była po prostu ideologią?

Zapraszam do dyskusji!

Temat zainspirowany dyskusją Estery ze mną w innym temacie.

Ad hoc: Jak dla mnie to filozofia średniowieczna zmieniła pojęcie historiografii. Do tej pory historiografia była przewidywalna - cyrkulacja historii. Dopiero św. Augustyn stworzył "drogę historii", od pierwotnych czasów aż do raju i Boga. Z tej koncepcji będą korzystać kolejne pokolenia.

(Spójrzcie na historiografię Hoegla czy Marksa - to po prostu przerobiony Augustyn)

[Estera]

Temat zainspirowany dyskusją Estery ze mną w innym temacie.

No proszę

Ja bym to ujęła w ten sposób: filozofia była podporządkowana teologii. Filozofowie średniowiecza nawiązywali do Platona czy Arystotelesa. Teologia ściśle wiązała się z filozofią. Te dziedziny były nierozerwalne w średniowieczu.

[Achilles]

Na samym początku trochę teorii dotyczącej zagadnienia filozofia.

Pojęcie to dzielimy na 3 mniejsze - ontologia, czyli metafizyka, nauka o początkach świata i jego stworzeniu, epistemologia - nauka o poznaniu świata, naszego bytu w nim oraz aksjologia (w tym estetyka i etyka) - nauka o wartościach człowieka.

W średniowieczu ludzie przede wszystki zajmowali się ontologią, co Nas nie dziwi - kultura chrześcijańska, wiara w Boga, jego udział w życiu każdego człowieka.

czy można nazwać ją filozofią czy raczej teologią?

Obojętnie jakbyśmy ją nazwali, obie nazwy prawdziwie odnoszą się do rzeczywistości i trafnie określają aspekty podejmowane przez ludzi średniowiecza.

Jednakże ja bym to nadal nazywał filozofią. Dlaczego? Jak już wspomniałem, metafizyką mędrcy zajmują się przede wszystkim, a więc podejmują działania w czymś innym jeszcze. Czym? Etyką (mniej estetyką). Szczególnie przejawia się ona w początkach cichego istnienia reformacji (czyli środkowe średniowiecze).

Czy była oryginalna?

Według mnie to tylko rozwinięcie myśli Jezusa, Apostolów i pierwszych chrześcijan.

[Narya]

Według mnie to tylko rozwinięcie myśli Jezusa, Apostolów i pierwszych chrześcijan.

Niekoniecznie chyba, że św. Augustyna, św. Tomasza z Akwinu czy św. Iwona z Chartres uważasz za pierwszych chrześcijan. A to właśnie oni wprowadzili istotne zmiany myśli judeo-chrześcijańskiej.

Mnie najbardziej urzekają cytaty św. Augustyna z Hippony. Zawsze potrafił coś logicznie wyjaśnić.

[Estera]

Intelektualiści doby średniowiecza odkrywali stopniowo myśl antyczną. Dzieła Arystotelesa pozyskano dzięki Arabom. "Suma Teologiczna" powstała właśnie na bazie filozofii Arystotelesa.

[Achilles]

Niekoniecznie chyba, że św. Augustyna, św. Tomasza z Akwinu czy św. Iwona z Chartres uważasz za pierwszych chrześcijan

Nie, nie uważam ich za pierwszych chrześcijan (bo nimi nie są XD). Właśnie to oni rozwijają te myśli. : )

Intelektualiści doby średniowiecza odkrywali stopniowo myśl antyczną

Zgadza się, szczególnie tutaj warto przypomnieć Irneriusa, który wziął łopatkę w dłoń i zaczął kopać.

[Estera]

W moim podręczniku od historii napisano wręcz, że Arystoteles został "schrystianizowany". Posłużono się nim by doprecyzować doktrynę Kościoła.

[Narya]

To prawda, choć nie do końca Europejczycy średniowieczni, zwłaszcza ludzie Kościoła korzystali chętnie (wbrew wyobrażeniom) z dzieł starożytnych. Później tylko nadeszły mroczniejsze czasy. Wszak Rzym istniał jeszcze w V wieku, a nawet po jego upadku Rzymianie przetrwali i zasymilowali się, więc we wczesnym średniowieczu dysponowano jeszcze dziełami starożytnych, choć już się nie opiekowano. Arabom można być wdzięcznym , ale z naszego punktu widzenia. Arabowie inaczej "pomogli" chrześcijanom. Zwłaszcza sprowadzając i adoptując wynalazki chińskie.

[Estera]

Jans Duns Szkot chciał by filozofię oddzielić od teologii. Kościół to potępił.

[Złomiarz]

Narya napisał/a:

czy można nazwać ją filozofią czy raczej teologią?

Obojętnie jakbyśmy ją nazwali, obie nazwy prawdziwie odnoszą się do rzeczywistości i trafnie określają aspekty podejmowane przez ludzi średniowiecza.

Rozróżnienie między filozofią (w rozumieniu nauki o świecie) a teologią było kluczowe w epoce ( w tym kontekście niezbyt rozumiem wtręt Estery o Szkocie, może chodziło Ci o uwolnienie wnioskowania filozoficznego z konieczności popierania tez zawartych w Objawieniu)

Rozróżnienie to polegało przede wszystkim na odmienności źródła wiedzy. Teologia oparta była na Objawieniu, zrozummy, że teologowie w swoim pojęciu czytali księgę napisaną ręką Boga, list od Stwórcy do swojego stworzenia, bezpośredni przekaz który należało jedynie odczytać, niepodważalny i nie pozostawiający wątpliwości. To, co zostało zawarte w Biblii musiało być prawdą, nawet, jeśli było nielogiczne.

Źródłem mądrości filozofa był rozum, także dar od Boga pozwalający na partycypowanie w Jego mądrości, jednak rozum ten był omylny. Tezy musiały podlegać dowodzeniu i wynikały z obserwacji, mogły być modyfikowane i obalane. Filozof zawsze sam odkrywał świat i jeśli znalazł sprzeczność w dziełach poprzedników mógł ją wykorzystać do obalania ich tez. Z Biblią nie można było tego zrobić.

Teologia i filozofia częściowo posiadały wspólne pole zainteresowań (kosmologia, etyka, ontologia a nawet muzyka) częściowo jednak ich zadania były odmienne. Filozofowie dodatkowo zajmowali się dynamiką, medycyną, geografią, systematyką zwierząt, geometrią itd. Istniały obszary filozofii, w które teologia praktycznie nie miała wstępu a tam, gdzie wchodziły sobie w drogę, czasami dochodziło do starć.

[Aleksandra]

Ja również, tak, jak Estera uważam, iż filozofia była ściśle związana z teologią. Po prostu ta epoka była oryginalna- Bóg w centrum świata, a więc także w centrum rozważań. Jeśli ktoś próbował nawiązywać do czegoś innego, zwykle uznawany był za heretyka.

[riv]

Po prostu ta epoka była oryginalna- Bóg w centrum świata, a więc także w centrum rozważań.

Dla filozofii Bóg zawsze jest w centrum, bez względu na epokę.

Arystoteles, Platon czy Heideger nie mówili o Bogu?

szczerze mówiąc nie znam filozofów którzy by nie zajmowali sie bogiem.....

[Aleksandra]

Filozofia jest po części zbliżona do teologii, ale przecież w starożytności mędrcy nie zajmowali się w dużym stopniu istotą boską. Skupiali się raczej na wyjaśnianiu obserwowanych zjawisk, etyce oraz zachowaniu ludzi.

[riv]

Filozofia jest po części zbliżona do teologii, ale przecież w starożytności mędrcy nie zajmowali się w dużym stopniu istotą boską

Jak to nie. Punktem wyjścia jest zawsze stosunek do boga. Cały spór pomiędzy Platonem a Arystotelesem dotyczy boga i duszy.

Skupiali się raczej na wyjaśnianiu obserwowanych zjawisk, etyce

Etyka opiera sie na bogu. U Arystotelesa poglądy etyczne wynikają z jego teorii bytu.Rozumiał on dobro i cnotę jako dążenie do doskonalenia swojej formy, czyli duszy.

[Złomiarz]

Arystoteles, Platon czy Heideger nie mówili o Bogu?

Oczywiście, że Arystoteles i Platon nie mogli mówić o Bogu bo żyli przed naszą erą zaś "Bóg" z dużej litery to jedyny bóg chrześcijański. Mogli mówić o absolucie, bycie pierwotnym, pierwszym poruszycielu, stworzycielu, praprzyczynie, czymkolwiek ale nie o Bogu bo o nim nigdy w życiu nie słyszeli.

Co do wypowiedzi Aleksandry - tu nie ma co uważać, prawda jest możliwa do poznania. O rozróżnieniu między teologią a filozofią pisałam i zalecam przeczytanie tego postu. Dla jasności rozwinę myśl:

Filozofia zajmowała się zarówno tematami, w których mogła stać się nauką pomocniczą teologii ( i w tej kwestii musiała się podporządkować tezom zawartym w Piśmie, nawet jeśli rozum przywodził filozofów do innych rozwiązań) jak również takimi tematami, w których teolog nie miał absolutnie nic do powiedzenia (bo co Biblia mówi nam o drodze pokonanej przez ciało poruszające się ruchem jednostajnie przyspieszonym czy o załamaniu promieni światła na soczewce - tak tak, to tematy rozważane w XIII i XIVw. ) Nie jest prawdą, że większy nacisk kładziono na studia teologiczne z tej prostej przyczyny, że studia wyższe - teologia, medycyna i prawo - rozpoczynało się po uzyskaniu tytułu magistra sztuk wyzwolonych. Na kolejny stopień wtajemniczenia decydowali się jedynie nieliczni z absolwentów uniwersytetu, stąd wniosek jest prosty - częściej i chętniej studiowano sztuki wyzwolone, teologów wcale nie było tak dużo. Owszem, uważano tę naukę za koronną i najdoskonalszą, ale lud nie garnął się do niej drzwiami i oknami a mistrzowie nie wykładali pod każdym pręgierzem w największej dziurze.