Jazda lekka

[Pancerny]

Rodzaj jazdy traktowany trochę po macoszemu, więc wszystko o lekkiej kawalerii, mości panowie, dysputa rozpoczęta...

Zapraszam.

[Kadrinazi]

Przez długi czas jako jazdę lekką używano po prostu jazdy typu kozackiego - najbardziej uniwersalnej formacji armii RON, istnieli też osławieni Lisowczycy. Często zdarzało się, że magnaci kresowi mieli w swoich oddziałach prywatnych chorągwie wołoskie czy tatarskie. W armii kwarcianej istniały w 1648 roku dwie chorągwie wołoskie - obydwie zniszczone pod Korsuniem.

Rozkwit tej formacji nastapił po Batohu - chorągwie lekkie zaciągało się nader łatwo, tanio, a były bardzo przydatne do rozpoznania w czasie walk z Tatarami czy Kozakami.

W 1658 roku formacje te osiągają stan 4800 koni!

W 1663 zlikwidowano praktycznie wszystkie chorągwie wołoskie, ktore brały udział w związku wojskowym.

W 1667 roku hetman Sobieski musiał zlikwidować niemal całą jazdę lekką - 'przemycił' kilka chorągwi przemianowując je na kozackie.

W 1672 roku mamy zdradę Lipkow co owocuje spadkiem zaufania do jazdy tatarskiej w siłach koronnych (ale nie na Litwie).

W kampanii roku 1683 jazdę lekką zwiększono do ok. 2000 koni.

To tyle ogolnej historii

Uzbrojenie - szabla, łuki, w jeździe wołoskiej dosyć często rusznica, pistolety (w miarę możliwości), od 1676 roku powszechnie dzidy/włocznie (spotykane już wcześniej na uzbrojeniu jazdy tatarskiej). Uzbrojenia ochronnego generalnie brak, chociaż spotykało się je u niektorych towarzyszy.

Chorągwie ok.100-150 koni, w latach 70-tych i poźniej 60-100 koni.

Poczty początkowo 3-konne, potem w większości 2-konne, nieco 3-konnych i towarzyszy służacych bez pocztow.

[ Dodano: 2008-08-02, 16:44 ]

Dorzucę może jeszcze to co pisałem w temacie o zmianie statusu jednostki:

Rotmistrzami i porucznikami chorągwi lekkich była często szlachta tatarska i wołoska, rzadziej polska, nader często plebejusze, o czym świadczą nobilitacje na sejmach. Towarzysze i pocztowi to niemal wyłącznie element ludowy, wschodni, ktory po przekwalifikowaniu chorągwie przechodził do innych rodzajow jazdy, przez osobiste zasługi dochodził łatwo do stopni oficerskich, a potem drogą nobilitacji uzyskiwał możliwość wejścia do zamkniętego kręgu szlachty. (Jan Wimmer, Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965)

Jazdę tatarską tworzono z żołnierzy dawnych wojsk nadwornych, ktorzy musieli opuścić Ukrainę po powstaniu w 1648 roku, z Tatarow litewskich, kaptowano nawet murzow krymskich ktorzy ze swoim ordyńcami przechodzili na polską służbę.

Jazda wołoska pochodzi z księstw naddunajskich a także spośrod ludności ukraińskiej (lata 80-te i 90-te).

[Pancerny]

Jazda wołoska pochodzi z księstw naddunajskich a także spośrod ludności ukraińskiej (lata 80-te i 90-te).

Czy jazda wołoska miała również zaciąg towarzyski? Bo dość często spotkałem się z opisem , że wołoskie znaki używały broni palnej. Sugerowało to że była to lekka jazda strzelcza. Innym razem piszą o niej, że była podobną do jazdy tatarskiej.

[Kadrinazi]

A czemu broń palna miałaby przeszkadzać w zaciągu towarzyskim? Obydwie formacje jazdy lekkiej miały zaciąg towarzyski.

[Pancerny]

A czemu broń palna miałaby przeszkadzać w zaciągu towarzyskim?

Nie o to mi chodziło, czy była to jazda typowo strzelcza, uzbrojono w broń palną?

[artifakt]

Pancerny, w wyniku reform Jabłonowskiego pocztowi husarscy zostali wyposażeni w bandolety zamiast kopii, co nie przeszkodziło w zaciągu towarzyskim husarii.

Co więcej, towarzysze husarscy mieli pistolety i czasami też bandolety i nadal był zaciąg towarzyski.

Odnośnie jazdy lekkiej, sugerowałbym raczej używanie pistoletów i łuków niż bandoletów.

[Pancerny]

Pancerny, w wyniku reform Jabłonowskiego pocztowi husarscy zostali wyposażeni w bandolety zamiast kopii, co nie przeszkodziło w zaciągu towarzyskim husarii.

Co więcej, towarzysze husarscy mieli pistolety i czasami też bandolety i nadal był zaciąg towarzyski.

Odnośnie jazdy lekkiej, sugerowałbym raczej używanie pistoletów i łuków niż bandoletów.

Mi chodzi tylko o to, czy jazda wołoska była typową, lekką jazdą strzelczą.

[Kadrinazi]

Każda polska jazda oprocz husarii była de facto jazdą strzelczą, używającą broni palnej lub łukow, jazda wołoska nie była tu wyjątkiem.

[ Dodano: 2008-08-31, 11:51 ]

Interesująca rzecz dotycząca rekrutacji Tatarow do jazdy lekkiej - w 1654 roku na Litwie Stanisław Druszkiewicz zanotował:

Roku 1654, że się siła bardzo dobrych do mnie cisnęło ludzi cudzoziemskich, z Krymu Tatarowie i Czerkiesowie przyjeżdzali na zaciąg, tak że zawsze nad list przepowiedni bywało

Liczba tatarskich ochotnikow była tak duża, że tworzono z nich wolentarskie chorągwie lekkie.

[Kadrinazi]

Nieco informacji o ilości chorągwi jazdy lekkiej w armii koronnej:

1. W 1648 roku, przed wybuchem Powstania Chmielnieckiego:

- 2 choragwie wołoskie

2. Popis w obozie pod Sokalem w 1652 roku (po bitwie pod Batohem):

- 14 chorągwi lekkich (tak tatarskich jak i wołoskich)

3. W armii koronnej oblegającej Toruń w 1658 roku:

- 5 chorągwi tatarskich

- 3 chorągwie wołoskie

4. W dywizji Czarnieckiego w Danii:

- 2 chorągwie tatarskie

- 1 chorągiew wołoska

5. Dywizja Potockiego na pograniczu Ukrainy w 1658 roku:

- 17 chorągwi tatarskich

- 15 choragwi wołoskich

6. Maksymalny stan armii koronnej w czasie 'Potopu' (II kwartał 1659 roku):

- 23 chorągwie tatarskie

- 18 chorągwi wołoskich

7. Armia na Ukrainie w 1660 roku:

- 17 chorągwi tatarskich

- 14 chorągwi wołoskich

8. Stan armii koronnej w 1661 roku przed zawiązaniem konfederacji wojskowych:

- 23 chorągwie tatarskie

- 12 chorągwie wołoskich

9. Stan armii koronnej w 1663 roku:

- 21 chorągwie tatarskie

- 1 chorągiew wołoska

10. Armia koronna po redukcjach w 1667 roku:

- 8 chorągwi tatarskich

- 1 chorągiew wołoska