Reformy wojskowe Gustawa II Adolfa

[Kadrinazi]

Chodzi Ci o ogień poszczegolnych skwadronow? Sposob wystawiania ich w danej bitwie miał zapewniać wzajemne wsparcie, zwłaszcza w dosyć eksperymentalnych szykach przeciw Polakom (chodziło o skupienia ognia na polskiej jeździe). Nieco inaczej wyglądało to w toku Wojny Trzydziestoletniej - tutaj głownym celem piechoty szwedzkiej była piechota przeciwnika.

[Kadrinazi]

Ciekawa sprawa - tyle się mowi o tym, jakim to prekursorem nowinek wojskowych był Gustaw II Adolf, a tymczasem (przynajmniej w jednej materii) ubiegł go hetman polny litewski Krzysztof Radziwiłł. Za sprawą hetmana mamy do czynienia z pierwszą jednostką dragonii w armii RON - rotą Gabriela Ceridona, walczącą w kampanii inflanckiej 1618 roku. Z kolei pierwsza jednostką dragonii w armii szwedzkiej był regiment Wilhelma de la Barre, utworzony w 1621 roku (widzimy go pod Mitawą w 1622 roku). Brawo dla hetmana

[Roman Różyński]

Nie tylko tę nowinkę zerżnął od nas.

Ustawienie jazdy na przemian z piechotą zastosował Chodkiewicz pod Kircholmem w centrum w I rzucie,

a o tym Gustaw mógł wiedzieć od ojca.

[bavarsky]

Na kanwie tematu o francuskiej artylerii batalionowej roku 1812, zainteresowały mnie „korzenie” owego „zjawiska” w dziejach wojskowości.

W niniejszym temacie wiele było o kawalerii, piechocie, ale nic nie mogę znaleźć na temat artylerii szwedzkiej.

XVIII wieczni konstruktorzy i artylerzyści austriaccy podobnie jak inne narody czerpały pełną garścią z zasług jakie zostawił po sobie król Szwecji Gustaw II Adolf, który w 1623 roku powołał pierwszy regularny oddział artylerii w sile jednej kompanii, a który to w 1629 roku rozbudował do regimentu składającego się z czterech kompanii artylerzystów, jednej pirotechników i jednej saperów.

Wiem również, że wprowadził on w 1626 roku w szwedzkiej armii, słynne lekkie działa pułkowe o metalowych lufach, które były powleczone skórą, dając tym samym swej artylerii niesłychaną ruchliwość i zdolność manewrową.

Michale! Czy mógłbyś podług swej wiedzy opisać funkcjonowanie w polu takiej artylerii batalionowej?

Pozdr.

B.

[Kadrinazi]

Ech te 'skórzaki', do niczego się praktycznie nie przydały, ale jakie są sławne Poza tym hetman Koniecpolski mógł się potem pochwalić, że pod Trzcianem zdobył aż 10 dział, miłosiernie przemilczając jakie były to łupy.

A przechodząc do kwestii która Cię zainteresowała Marcinie.

Król doskonale zdawał sprawę, jak ważny jest odpowiedni i nowoczesny park artyleryjski. Sam był niezłym kanonierem (co widzimy w czasie bitwy u ujścia Wisły, gdy strzelał do polskich okrętów), do tego miał niezłą wizję reformy swojej artylerii.

Po pierwsze zaplanował ujednolicenie polowego parku artyleryjskiego - w 1630 roku armia szwedzka (oczywiście tylko w teorii) używała trzech typów dział, czyli 3, 12 i 24 funtówek. Wciąż jednak w użyciu były też 6 funtowe działa polowe. Szwedzcy kanonierzy byli bardzo dobrze wyszkoleni, działa były wysokiej jakości a i oficerowie korpusu artylerii, na czele z Torstenssonem, byli nad wyraz przedni. Ideą króla była koncentracja artylerii na polu bitwy, stąd tak ważne 'wielkie baterie' kierowane przez Torstenssona.

Co do działa regimentowego - początkowo Szwedzki używali starych ciężkich 'dział szturmowych', potem wprowadzono na krótko 'skórzaki' (które okazały się porażką), aż na w 1629 roku wprowadzono słynne 'regimentsstyche'. 3-funtowe działko regimentowe, 'wielki muszkiet na kołach' jak o nich żartowano, mobilne (ciągnął je jeden koń, na polu walki przesuwała je obsługa), strzelające kartaczami lub granatami - idealne do wsparcia słynnej 'szwedzkiej salwy' muszkieterów. W teorii każdy skwadron piechoty powinien mieć dwa takie działka, ustawiane na froncie jednostki.

[bavarsky]

Co do działa regimentowego - początkowo Szwedzki używali starych ciężkich 'dział szturmowych', potem wprowadzono na krótko 'skórzaki' (które okazały się porażką), aż na w 1629 roku wprowadzono słynne 'regimentsstyche'. 3-funtowe działko regimentowe, 'wielki muszkiet na kołach' jak o nich żartowano, mobilne (ciągnął je jeden koń, na polu walki przesuwała je obsługa), strzelające kartaczami lub granatami - idealne do wsparcia słynnej 'szwedzkiej salwy' muszkieterów. W teorii każdy skwadron piechoty powinien mieć dwa takie działka, ustawiane na froncie jednostki.

Ha, ustawienie przed frontem piechoty. Toż to samo uczynił Wielki Fryc, który reformował swoją artylerię w 1741 roku, pod przewodnictwem generała von Lingera oraz Austriaka Samuela von Schmettau.

Co więcej tyle pisze się o reformach Valliere z pierwszej połowy XVIII wieku, tj. ujednolicenia artylerii, a często tak mało konotacji daje się do historii tego wielkiego człeka, tj. Gustawa II Adolfa.

Zastanawiam się, co było impulsem do stworzenia jednolitego systemu w armii szwedzkiej tamtego okresu?

Pozdr.

B.

[Kadrinazi]

Ne tylko regimentówki były ustawiane przed frontem oddziału, 'wielkie baterie' z reguły ustawiano w centrum armii, przed formacjami piechoty.

Co było impulsem? Na pewność osobowość króla, który lubił się bawić żołnierzykami w skali 1:1 Mniejsze zróżnicowanie typów dział (w porównaniu ze szkołą hiszpańską czy niderlandzką) ułatwiało szkolenie żołnierzy, transport, zaopatrzenie w kule armatnie. Bierzmy jednak pod uwagę, że nie była to pełna standaryzacja sprzętu - tego w tym okresie nie udało się nawet osiągnąć na szczeblu wyposażenia jednego regimentu w tego samego typu muszkiety.

[Radosław Sikora]

Ha, ustawienie przed frontem piechoty. Toż to samo uczynił Wielki Fryc, który reformował swoją artylerię w 1741 roku, pod przewodnictwem generała von Lingera oraz Austriaka Samuela von Schmettau.

Co więcej tyle pisze się o reformach Valliere z pierwszej połowy XVIII wieku, tj. ujednolicenia artylerii, a często tak mało konotacji daje się do historii tego wielkiego człeka, tj. Gustawa II Adolfa.

Zastanawiam się, co było impulsem do stworzenia jednolitego systemu w armii szwedzkiej tamtego okresu?

Pozdr.

B.

Z tymi dokonaniami Gustawa Adolfa nie ma co przesadzać. Standaryzacja typów artylerii nie była jego pomysłem. On po prostu kontynuował trendy, które w jego epoce już istnialy. To samo z ustawieniem lekkich dział przed frontem piechoty. Spójrzcie choćby na bitwę pod Kłuszynem. Polska piechota przyciągnęła 2 falkonety, które ustawiła przed sobą i ostrzelała Niemców. Nic nowego...

W przypadku reform Gustawa Adolfa móżna mówić o ewolucji i dostosowaniu do specyficznych warunków ale nie o rewolucji, czy nowych ideach.

[Kadrinazi]

Fakt, Gucio jest nieco przereklamowany, zwłaszcza wśród historyków anglojęzycznych, w dużym stopniu chyba wpłynęły na to liczne XIX wieczne prace 'historyczne', które go sławiły pod niebiosa, nie wnikając w detale Idealnie jednak potrafił połączyć idee z różnych szkół wojennych, zobaczmy jak skutecznie zmodyfikował szkołę niderlandzką. Do tego był dobrym organizatorem, miał niezłą wizję ewolucji swojej armii, do tego (co ważne) potrafił sobie zapewnić środki, które umożliwiły zmiany.

Co do artylerii - o ile faktycznie wsparcie artylerią piechoty nie było czymś nowym, musimy jednak spojrzeć na rozmach i skalę dokonań Gustawa II Adolfa w tej dziedzinie. Z jednej strony wprowadzenie działa regimentowego, czyli 'dedykowanej' broni wsparcia piechoty -a to jednak była poważna zmiana, którą od Szwedów przejęły wszystkie praktycznie armie; z drugiej rozwój korpusu artylerii, zmniejszenie ilości typów dział, odpowiednie użycie artylerii (coś czego np. Tilly, skądinąd bardzo dobry dowódca, nigdy nie udoskonalił). Na tym polu dokonania Gustawa II Adolfa i trend który zapoczątkował są nie do przecenienia.

[Roman Różyński]

Idealnie jednak potrafił połączyć idee z różnych szkół wojennych,

Przykładem na to szwedzka taktyka unikania otwartych bitew z naszą armią i prowadzenia działań polowych zapoczątkowana przez Skopina Szujskiego w walce z odziałami Sapiehy.

[Kadrinazi]

Trudno powiedzieć, czy Gustaw II Adolf studiował działania wojsk moskiewskich (bo też niczym wielkim one nie zasłynęły), z tego okresu jednak bez wątpienia bliższe były mu działania generała Mansfelda przeciw siłom Chodkiewicza w Inflantach - tu przynajmniej mógłyby mieć informacje z pierwszej ręki, od weteranów kampanii.

[Roman Różyński]

Myślę że i o dziłaniach Skopinowych miał relacje od służących u niego najemników przysłanych przecież przez Szwecję.

[Kadrinazi]

Niewielu z tych najemników do Szwecji wróciło jednak faktycznie król mógł wyciągnąć jakieś wnioski z raportów takich panów jak de la Gardie, Horn (ojciec) czy de la Ville. Generalnie jednak zarówno w czasie kampanii 1621-1622 i 1625 w Inflantach widać jak król wciąż eksperymentował, na dobrą sprawę większe zmiany to dopiero kampania 1627 roku. Z drugiej strony Horn (syn) dowodząc (nominalnie wraz z de la Gardie) działaniami polowymi od 1626 roku w Inflantach samodzielne wprowadzał nowinki do taktyki armii szwedzkiej, na bieżąco informując króla o swoich działaniach.

[Roman Różyński]

O to chodziło. To podsumujmy co zaczerpnął od innych lub kontynuował:

1.Szarże jazdy na białą broń - wprowadzono już pod Kokenhausen w 1601.

2.Mieszanie jazdy na zmianę z piechotą - pomysł Chodkiewicza spod Kircholmu.

3.Unikanie walk z naszymi w otwartym polu i zwalczanie naszych umocnieniami polowymi - od Mansfelda i Skopina.

4.Standaryzacja wagomiarów dział - ogólny trend w wojskowości.

Teraz jego oryginalne rozwiązania:

1.salwa szwedzka.

2.szwedzka brygada.

3.3-funtówki na wyposażeniu batalionów pieszych.

Przy czym salwa szwedzka nie powstrzymywała husarii - inne typy jazdy często.

Czy coś pominąłem?

Edytowane 6 Maj 2010 przez Kadrinazi
Zaczynam ścigam za ortografię - K.

[Kadrinazi]

Punktów jest więcej, trochę mało Ci się wypisało

- wprowadził w armii szwedzkiej dragonię - oczywiście nie był to jego wynalazek, na dodatek armia litewska wyprzedziła go o 4 lata nie mniej jednak było to jakieś nowum, które całkiem nieźle sprawdzało się w jego armii

- co do mieszania piechoty z jazdą - u Gustawa wyglądało to jednak inaczej niż w przypadku 'mieszania' formacji w armiach RON, gdzie zdarzało się to ad hoc, podczas gdy w armii szwedzkiej było to usankcjonowane regulacjami i stosowane wielokrotnie, do tego dostosowano też (nie do końca słusznie, jak pokazują niektóre przypadki Wojny Trzydziestoletniej) taktykę kawalerii

- zmienił system rekrutacji i organizacji armii - była to reforma na tyle skuteczna, że przetrwała do lat 70-tych

- pika w jego oddziałach, w odróżnieniu od szkoły niderlandzkiej, miała być bronią ofensywną

- wprowadział (a przynajmniej próbował - udało się to tylko w toku kilku kampanii) wprowadzić jednolite mundury w regimentach piechoty - ktoś powie że to może mało ważna reforma, a jednak...

- wprowadził zmiany tak w taktyce jak i wyposażeniu i organizacji kawalerii

Trzeba jeszcze pamiętać, że zmiany jakim ulegała armia szwedzka w czasie jego panowania trzeba podzielić na kilka okresów. W ich toku dobrze widać, jak dopracowywana była koncepcja, zarówno w kwestii organizacji jak i taktyki.