Temistokles

[Tofik]

Z pewnością postać nietuzinkowa i wybitny Ateńczyk - jednak jak ocenić jego decyzję ucieczki do Persji po wygnaniu z ojczyzny? Jak oceniacie go jako wodza i polityka?

Człowiek na tyle ważny w historii Aten i całej Hellady, że temat mu się należy.

[Albinos]

Jak oceniacie go jako wodza i polityka?

Postać wybitna, Tukidydes określa go mianem jednego z dwóch najwybitniejszych ludzi ówczesnej Hellady (drugim miał być Pauzaniasz). W ustępie 138 I księgi swojego dzieła Tukidydes pisze:

W istocie Temistokles ze względu na wyjątkową siłę ducha, której najoczywistsze składał dowody, zasługiwał na większy podziw niż ktokolwiek inny: dzięki bowiem wrodzonemu talentowi, bez żadnych uprzednich czy późniejszych studiów, oceniał po krótkim zastanowieniu najtrafniej każdą aktualną sytuację i najlepiej przewidywał daleką przyszłość; równie jasno umiał wyłuszczyć to, z cym był obznajomiony, jak i trafnie osądzać to, co było mu obce. Bystro przenikał dobre i złe strony przyszłych wypadków, osnutych jeszcze mrokiem tajemnicy. Słowem, był to człowiek, który dzięki wrodzonemu geniuszowi najlepiej ze wszystkich i bez żadnego wysiłku umiał od razu utrafić w sedno rzeczy.

Co do ucieczki do Persji. Trudno wymagać od człowieka, aby ścigany przez własnych obywateli i Lacedemończyków (Tukidydes I 135), czekał aż go w końcu dopadną. A biorąc pod uwagę zasięg wpływów Ateńczyków, Persja wydawała się najspokojniejszym miejscem dla niego.

[Tofik]

Polityk bardzo dobry, jeśli nie doskonały. Umożliwił zbudowanie floty dzięki dochodom z kopalni srebra w Laurion. Należy też pozytywnie ocenić jego decyzję, co do pozostawienia prawie pustych Aten. Doskonale wykorzystał warunki Salaminy. Do tego umocnił Ateny i Pireus. Po Peryklesie, Solonie i Klejstenesie zdecydowanie najwybitniejszy Ateńczyk (z dwoma ostatnimi może nawet równy).

Co do ucieczki do Persji. Trudno wymagać od człowieka, aby ścigany przez własnych obywateli i Lacedemończyków (Tukidydes I 135), czekał aż go w końcu dopadną. A biorąc pod uwagę zasięg wpływów Ateńczyków, Persja wydawała się najspokojniejszym miejscem dla niego.

Dokładnie. Starał się znaleźć schronienie w Helladzie (Argos), później uciekł do Epiru, a stamtąd do Persji. Jego dobra skonfiskowano, po śmierci i sprowadzeniu jego zwłok do Aten, pochowano go za murami Pireusu.

[darkelf]

Jego postawa, gdy był młody pozostawiała wiele do życzenia, zaniedbywał sprawy rodzinne, marnował czas i pieniądze, ale gdy ojciec go wydziedziczył, wziął się za siebie i odznaczał się najwyższą pracowitością i skrupulatnością. Występował często na zgromadzeniu ludowym z rozwiązaniami problemów. Był bardzo przebiegły, wyrolował Spartan, którzy w obawie przed nadmiernym wzmocnieniem Aten, mocno sprzeciwiali się budowie Pireusu. Oczywiście jego ucieczka do Persji jest w pełni uzasadniona i nie ma się czemu dziwić, w przeciwieństwie do Pauzaniasza...

[Blake]

Temistokles był człowiekiem wybitnym - a co do jego zdrady, to przyczyny mogą być dwie. Być może nie miał większych majątków i znajomości poza Atenami, przez co nie mógł znaleźć miejsca na "przezimowanie" 10 lat po ostracyzmie. Było wielu polityków, którzy potrafili powrócić do kraju i coś jeszcze znaczyć, jak choćby Arystydes. Trudno jednak wyobrazić sobie, że czołowy polityk jednej z największych poleis nie miał miejsca albo środków, żeby spokojnie się usadzić i czekać. Drugą przyczyną może być ogromna żądza władzy i znaczenia, która popchnęła go najpierw do pertraktowania z różnymi poleis przeciw Sparcie, a później przejścia na służbę państwa, przed którym ocalił Helladę - Persji. To by świadczyło o nim raczej negatywnie.

Jest jednak trzecia droga, która zostawia dużo godności Temistoklesowi. Polityk-patriota nie ukrywał, że po zwycięstwie nad Persją, za głównego wroga Aten uważał Spartę. Chciał służyć ojczyźnie nawet na wygnaniu - a kiedy dostał wyrok śmierci, nie miał wyboru, chyba, że uciekł by do kolonii, albo barbarzyńców. Mógł też poddać się karze, jak Sokrates, ale filozofem nie był

Trzecia opcja jest dla mnie najbardziej prawdopodobna.