Nihil Novi - nic o nas, bez nas

[lukass]

Konstytucja wprowadzona przez Aleksandra Jagiellończyka.

Czy można ją uznać za początek demokracji szlacheckiej i czego dotyczyła ?

Zapraszam do dyskusji ;D

[Amilkar]

Można , ze względu na to iż od tej pory żadne prawo dotyczące szlachty nie mogło być stanowione przez króla , a przez parlament( król,senat,izba poselska). A to już daje szlachcie głos decydujący w sprawach kraju i ich dotyczących.

[piterzx]

Witam,

Czy można ją uznać za początek demokracji szlacheckie [...] ?

Sądzę, że raczej tak, gdyż ta konstytucja jednoznacznie potwierdzała rolę szlachty, natomiast nie musi tak być koniecznie, ponieważ Sejm, Senat, sejmiki, itd. funkcjonowały jeszcze przed nią.

Jeśli już doszukujemy się umownego początku demokracji szlacheckiej, to Nihil Novi pasuje chyba najbardziej, natomiast za faktyczny początek polskiego parlamentaryzmu można by było uznać pierwszy sejm (1493*) lub przywilej dla szlachty nadany pod Cerekwicą na początku wojny trzynastoletniej. Doszukiwać się można by było tego także w za czasów Jadwigi, przy czym jest to trochę naciągane...

* data z netu, nie jestem pewien na sto procent

Pozdrawiam

[Vissegerd]

Zgadzam się z przedmówcami, że Nihil Novi to początek demokracji szzlacheckiej w Polsce. Od tego momentu to szlachta miała decydujący głos w najważniejzych sprawach państwowych. Ale tak na prawdę to drogę do tego moim zdaniem otworzył już przywilej koszycki. Wtedy to bez zgody szlachty nie można było nakładać nowych podatków. Podatki zatwierdzały sejmiki ziemskie, król musiał się do nich zwracać.

Tak samo jak zniesienie urzędu justycyariusza za pierwszego Jagiellona było jakby wstępem do późniejszego Neminem captivabimus. Również należy pamiętać o przywileju nieszawskim, kolejnym kroku w kierunku stworzenia podwalin pod demokrację szlachecką w 1454 roku. Nie na darmo nazywa się go czasami "szlachecką kartą wolności". Od tego momentu, to sejmiki decydowały o pospolitym ruszeniu czy prawodawstwie.

Masz rację piterzx, pierwszy sejm walny z udziałem szlachty posłującej w imieniu sejmików odbył się w 1493 roku, wtedy to uchwalono pierwsze konstytucje sejmowe. Ale sejmy walne funkcjonowały od momentu śmierci Ludwika Węgierskiego. W ich skład wchodzili członkowie Rady Królewskiej oraz urzędnicy ziemscy. Dopiero po uchwałach sejmu walnego odwoływano się z zapytaniem do sejmików ziemskich. Było to dość skomplikowane, król często objeżdżał sejmiki celem agitacji, dlatego aby usprawnić władzę ustawodawczą powstała idea sejmu walnego z szerokim udziałem szlachty. Posłowie z sejmików ziemskich otrzymywali diety poselskie (tak, tak, już wtedy), dzięki czemu mniej zamożną szlachtę stać było na dalekie często podróże. Etapem przejściowym były sejmiki prowicjonalne, gdzie król już bywał regularnie (Kazimierz Jagiellończyk, bo to jego idea była), a uczestniczyli w nich posłowie z sejmików poszczególnych ziem wchodzących w skład prowincji. Prowincje to np. Małopolska, czy Wielkopolska. Ostatecznie dwuizbowy sejm walny ukształtował się właśnie w Piotrkowie, w 1493 roku. Sejm obradował od 28 stycznia do 4 kwietnia. Mamy od tego czasu trzy stany sejmujące. Króla, senatorów i posłów.

Pozdrawiam.