Czym naprawdę był feudalizm?

[secesjonista]

To się zgadza, choć czy można mówić o feudalizmie w krajach afrykańskich? To były państwa rodowo-plemienne, które utrzymały niewolnictwo.

A tak na marginesie, bardzo ciekawie ująłeś pojęcie feudalizmu, interesująco jak dla mnie. :]

Od kiedy niewolnictwo miałoby wykluczać istnienie féodalité?

Terminologią wziętą z europejskiego feudalizmu; jak i znajdując podobieństwa do znanego nam systemu; posługiwali się i Nadel badając stosunki w środkowej Nigerii, na terenie tzw. "państwa Nupe", podobnież Maquet rozpatrując zależności w Ruandzie.

/S.F. Nadel "Nupe State and Community", w: "Comparative political Systems. Studies in the Politics of Pre-Industrial Societies" wyd. R. Cohen, J. Middleton; J.J. Maquet "Le système des relations sociales dans le Ruanda ancien"/

O adaptacji pojęcia feudalizm do społeczeństw spoza Europy zajął się J. Goody: "Feudalism in Africa" ("Journal of Africa History" t. Iv, 196, z. 1) i "Economy and Feudalism in Africa" ("The Economic History Review" t. XXII, 1969, z. 3).

Pytanie jakie się nasuwa: czy doszukiwanie się takich podobieństw brało się z nadmiernego eurocentryzmu, czy też może z braku stosownej terminologii i przyzwyczajenia?

Ciekawym jest (na co kiedyś zwrócił uwagę Antoni Mączak) że zarysowały się różnice w analizie stosunków społecznych w Afryce (a ściślej społeczeństw nad Wielkimi Jeziorami).

O ile badacze anglosascy na ogół widzieli układy klientalne, to np. belgijscy - feudalne.

Może należałoby rozważyć wprowadzenie pojęcia "bastard feudalism" jak to ujmował Peter S. Lewis?

[Narya]

Od kiedy niewolnictwo miałoby wykluczać istnienie féodalité?

Z łacińskich / tj. soborowych redefinicji społeczeństwa i świata (gdy chrześcijaństwo odniosło wreszcie tryumf nad potężnym Kolosem Rzymskim).

Było tego mnóstwo dyskusji na temat niewolnictwa. U uczonych z okresu późnego Antyku (szczególnie na Bliskim Wschodzie/ w Bizancjum) obok niewolników w pewnym momencie byli chłopi. Potem to się przeobrażało w chłopów wolnych i niewolnych itd. itp.

A całość dyskursu wyszła od ludzi wolnych i ludzi niewolnych. Chrześcijaństwo zakładając wolność jednostki w pewnym momencie nie chciało rewolucjonizować wszystkiego i się zaczęło dostosowywać. Można pójść dalej i nazywać feudalizm (przynajmniej ten wczesny) pewną odmianą starożytnego systemu społeczno-gospodarczego (pod tagiem niewolnictwo).

[jancet]

Od kiedy niewolnictwo miałoby wykluczać istnienie féodalité?

Istotnie, faudalizm z nieowlictwem współistniał, i to wcale nie trzeba sięgać e głąb Afryki, było tak w Europie i na Bliskim Wschodzie.

Istnieli niewolni chłopi i niewolnicy. Różnica między nimi była ogromna.

Chłop był wraz z całą rodziną "przywiązany do ziemi", to znaczy nie wolno było sprzedać chłopa, nie sprzedając jednocześne ziemi, na której gospodarował; i na odwrót - nie wolno było sprzedać ziemi bez chłopa, który na niej gospodarował. Dziedzicowi nie wolno było oddać swemu wierzycielowi urodziwej córki swego chłopa w zamian za długi. etc. etc. Oczywiście, wnikliwie badając można będzie wykryć takie transakcje, ale były one złamaniem ogólnie obowiązujących zasad.

Natomiast niewolnik był "rzeczą", można było go kupić i sprzedać. Niewolnicy pojawiali się bądź jako jeńcy wojenni, bądź jako łup z plądrowanych ziem przeciwnika. Istnieli, ale nie byli trwałym elementem systemu. Albo osadzano ich na własnej ziemi, albo sprzedawano, a wtedy ich nabywca ich osadzał. Niektórzy stwali się parobkami, ale raczej nieliczni - kto by chciał, by miał do niego bezpośredni dostęp ktoś, komu się spaliło wioskę i zgwałciło siostrę czy córkę.

Oczywiście pozostawał problem wziętych w niewolę kobiet, z pewnością część z nich stawała się nałożnicami zdobywcy, ale wobec twardego stanowiska Kościoła było to nielegalne ostępstwo od zasad systemu.

Tak z grubsza było w chrześcijańskiej Europie, w imperium Osmańskim niewolnictwo trwale stanowiło element systemu feudalnego.

Edytowane 16 Kwiecień 2012 przez jancet