Hydrointegrator Łukianowa w Polsce?

[Speedy]

Hej

Nie wiem czy to właściwe miejsce, ale nie mam pomysłu gdzie wpakować ten temat, więc może na razie niech będzie tutaj.

 

Na innym forum trafiłem na linki do rosyjskich stron opowiadających o tej właśnie historii. Oto one:

 

https://geektimes.ru/post/228283/

http://www.nkj.ru/archive/articles/7033/

 

W skrócie, jeśli ktoś ma problemy z rosyjskim: w latach 20. ub. wieku inż. Władimir Łukianow pracujący przy jakichś tam liniach kolejowych zmagał się z zagadnieniem niskiej jakości betonu. Uznał, że odpowiadają za to naprężenia cieplne i zajął się badaniem procesów wymiany ciepła podczas zastygania betonu. Okazało się to dosyć trudne, gość szybko ustalił że opisują ten proces równania różniczkowe z pochodnymi cząstkowymi, których rozwiązanie w tamtych czasach było niezwykle żmudne. W 1928 Łukianow spostrzegł jednak, że takie same równania opisują zjawiska przepływu cieczy i można by modelować jeden proces za pomocą drugiego. No i w połowie lat 30 zbudował taką machinę, złożoną z połączonych szeregowo cylindrów szklanych, z odpowiednimi łączącymi je rurkami, zaworami i całą tą hydrauliką. Objętość wody w poszczególnych cylindrach odpowiadała pojemności cieplnej poszczególnych warstw betonu, różnice poziomu wody - różnicom temperatury w poszczególnych warstwach, opory przepływu wody - oporom przepływu ciepła itd. itp. W określonych odstępach czasu na arkuszu papieru milimetrowego zaznaczano poziom wody w cylindrach, uzyskując krzywą stanowiącą rozwiązanie równania. Urządzenie to nazwano hydrointegratorem. 

 

Łukianow został potem doktorem i kierownikiem jakiegoś tam zakładu hydrauliki obliczeniowej, opracowano pod jego kierunkiem kolejne kalkulatory, w latach 40. przybrały one postać "bloków hydraulicznych" - modułów które można było łączyć i konfigurować w różny sposób, do rozwiązywania różnego typu równań. Produkowały toto zakłady w Riazaniu, pod nazwą IGŁ (Integrator Gidrawliczeskij Łukianowa). W ZSRR wykorzystywano je z początku dosyć szeroko, nawet do obliczeń w programach rakietowych,  potem już w coraz coraz mniejszym stopniu w miarę jak pojawiały się lepsze maszyny, aż do lat 70./80. kiedy ostatecznie zostały wyparte przez cyfrowe komputery. Nie o tym jednak chciałem mówić. Otóż w jednym z tych zalinkowanych tekstów jest wzmianka, że hydrointegratory były też eksportowane do innych krajów socjalistycznych: Chin, Bułgarii, CSRS i Polski.

 

Czy ktoś się zetknął może z wykorzystaniem IGŁ w Polsce? Jak myślicie, gdzie u nas można by się spodziewać takiego ustrojstwa? 

[secesjonista]

W ośrodkach akademickich zapewne...

"Bardzo udane są też pierwsze próby wykorzystania metod analogowych dla oceny potencjału eksploatacyjnego istniejących ujęć wodociągowych. Badania takie zrealizowane, między innymi przez dawny Instytut Gospodarki Komunalnej — Oddział w Poznaniu, przy współpracy z Akademią Górniczo-Hutniczą, dla ujęć komunalnych w Częstochowie, Kielcach i Szczecinie oraz Uniwersytetu Warszawskiego dla Sierpca udokładniły prognozę zasobową. Mimo daleko idącej schematyzacji w określaniu warunków hydrogeologicznych, szczególnie przy użyciu integratora Łukianowa, badania te zwróciły uwagę na doniosłą rolę procesów „przesączania...".

/S. Łodziński, B. Paczkowski "Aktualne zadania w zakresie dokumentowania zatwierdzania oraz dystrybucji zasobów wód podziemnych", tekst dostępny na: www.mos.gov.pl/

 

"Metoda analogii hydraulicznych opracowana w 1937 r. przez W. S. Łukianowa umożliwiała modelowanie procesów filtracji nieustalonej i była stosowana praktycznie w Polsce tylko w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Szersze zastosowanie w zagadnieniach praktycznych i naukowych w naszym kraju znalazły metody analogii elektrycznych...".

/S. Dąbrowski, J. Kapuściński, K. Nowicki, J. Przybyłek, A. Szczepański "Metodyka modelowania matematycznego w badaniach i obliczeniach hydrogeologicznych", Poznań 2010, s. 8/

[Speedy]

Dzięki!! Nie spodziewałem się tak szybkiej odpowiedzi szok  

 

Czyli chyba tylko na krakowskiej AGH mieli tę machinę. Pewnie się nie zachowała, a szkoda, byłby piękny zabytek ery przedcyfrowej... 

 

BTW ten pierwszy artykuł jest z Przeglądu Geologicznego nr 12 (1974). Czasopismo to jest dostępne online 

https://geojournals.pgi.gov.pl/pg/article/viewFile/23066/16148

Edytowane 9 Kwiecień 2017 przez Speedy

[Speedy]

A jeszcze kolega z forum dws od którego dowiedziałem się o tej całej historii, podrzucił link do urządzenia zwanego MONIAC. Był to hydrauliczny hmm zawahałbym się przed określeniem komputer, służący do symulowania procesów ekonomicznych i przepływów pieniężnych w gospodarce. Zbudowano go w 1949 w Wlk. Brytanii, a twórcą był nowozelandzki ekonomista William Plillips. Wyprodukowano 14 takich maszyn. Pomyślane toto było jako pomoc naukowa do demonstrowania i ilustrowania procesów gospodarczych, ale potem twórcy z pewnym zdziwieniem stwierdzili że i do symulacji on się nadaje. W tym okresie maszyn cyfrowych było bardzo mało i ich zasoby pożerało głównie wojsko, poza tym moc obliczeniowa niekoniecznie wystarczyłaby do zapuszczania takich jakichś rynkowych analiz. Więc MONIAC przydawał się przez długie lata.

 

Tu lin do wiki o MONIAC-u https://en.wikipedia.org/wiki/MONIAC

 

Tutaj zaś ten wątek z DWS http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=4&t=138400&p=1795739#p1795739

[secesjonista]

Co do "analogów":

"Pierwsze analogie wykazał Kelvin (1824 - 1907), zaś pierwsze analogi (hydrodynamiczne) budował H.S. Hele-Shaw w latach 1901-1905. Model analogowy z wykorzystaniem wanny elektrolitycznej zbudował po raz pierwszy Langmuir [chodzi o Irvinga Langmuira - przyp. secesjonista] w roku 1913 (...) Jeden z pierwszych analogów hydromechanicznych zbudował Moor [chodzi o Arthura Deartha Moore'a - przyp. secesjonista]. W analogu tym ciecz zbliżona do idealnej (stosowano wodę i glicerynę) wypływa przez wąski otwór między płaszczyznami. Dolną płaszczyznę wykonano z materiału ceramicznego, górna odległa o 1,6 mm była szklana. Wizualizację przepływu (linii strumienia) osiągnięto przez dodanie kryształów.nadmanganianu potasowego".

/M. Domański "Metody analogowania przewodzenia ciepła", "Biuletyn Informacyjny Instytutu Techniki Cieplnej" Politechniki Warszawskiej, nr 26, listopad 1969, s. 2-3 i s. 14/