"Strychnina Berga" - wymysł, zasłona dymna czy...?

[secesjonista]

W kwietniowym "More Maiorum" (nr 4 (39), 2016) zamieszczono dawną notkę prasową, pochodzącą jak się zdaje z "Gazety Narodowej" z okresu powstania styczniowego. Zawiera ona rysunek, czegoś co nazwano "ościeniem":

"'Rysunek w zmniejszonych rozmiarach. Oścień ABC jest płaski, bardzo cienki i drobno nasiekany, nakształt pilnika. Krawędzie AB i AC są zaopatrzone haczykami delikatnemi. Trzonek BD jest okrągły i również i również pokryty drobnemi haczykami, których wydrążenia napuszczone są strychniną, nalepioną za pomocą gumy arabskiej. DE służy do dzierżenia w ręku. Cały przyrząd jest dziesięć cali długi. Lekkie skaleczenie tem narzędziem przyprawia o śmierć. Sołdaci zakwaterowani w domu Grabowskich, otrzymali także kilkaset sztuk tej broni.'

La Patrie i l'Opinion nationale w nr. z d. 15. i 16. b.m. przyniosły wizerunek tego oręża carskiego wraz z opisem, aby Francuzi mieli wyobrażenie, jak szlachetnym sposobem Moskwa pacyfikuje Polskę".

Wytwór propagandy antycarskiej, a jeśli tak, to: Francuzów czy Polaków?

Próba osłony dla sztyletników?

[Speedy]

Wytwór propagandy antycarskiej, a jeśli tak, to: Francuzów czy Polaków?

Próba osłony dla sztyletników?

Chyba tak... na samą logikę, po co rosyjscy żołnierze mieliby używać skomplikowanej zatrutej broni? Gdyby namierzyli jakichś powstańców czy kogoś z niepodległościowej konspiracji, to przecież mogliby ich zwyczajnie schwytać i po pokazowym procesie powiesić w majestacie prawa.

Szkoda że nie masz rysunków tego ustrojstwa. W jakimś muzeum (X Pawilon?) przed laty widziałem ostrze używane przez "sztyletników". Klinga miała wyraźnie zaznaczony kształt "strzałki", z zadziorami mającymi utrudnić zapewne wyjęcie jej z rany. I chyba faktycznie pokryta była takimi małymi nacięciami jakby, na całej powierzchni, wtedy myślałem że dokładnie w tym samym celu (utrudnienie cofnięcia ostrza). O truciźnie nic tam w opisie nie było, to bym zapamiętał na pewno. Z tym, że chyba nie miała 10 cali (25 cm), ani klinga ani nawet cała broń, raczej wyraźnie mniej.

[secesjonista]

Na razie próbuję znaleźć w jakim numerze "GN" mogłoby się to ukazać, w artykule nie podano numeru.

Szkicowy rysunek dostępny jest we wspomnianym piśmie, które można znaleźć tu: www.moremaiorum.pl/kwietniowy-numer-more-maiorum-2016/, na s. 54.

[Speedy]

Dzięki za link! Tak, to chyba to ostrze, które widziałem w muzeum. Wykorzystanie gumy arabskiej jako nośnika dla alkaloidu także zasługuje na uwagę, dowodzi pewnej znajomości przedmiotu, tak to faktycznie należałoby preparować (np. żelatyna też mogłaby być). Niemniej tak jak pisałem wcześniej, to jest specyficzna broń, raczej narzędzie zabójstwa/skrytobójstwa. Może np. rosyjscy tajni agenci mogliby jej używać, ale po co żandarmom taki wynalazek? Może to jednak o naszych chodzi, nie Rosjan, sztyletnicy itp. sprawy, walczące podziemie itp. to się chyba zwało Żandarmeria Narodowa?

[secesjonista]

Tak by być dokładnym, w reprodukowanym tekście źródłowym jest mowa jedynie o: "sołdatach", wzmianka o "żandarmach" pochodzi już od autorskiego komentarza (wstępu) twórcy zebranych materiałów - Piotra Ryttela poprzedzającego zamieszczony wycinek prasowy. Bez zapoznania się z całością artykułu źródłowego trudno sensownie dywagować jaka to mogła być formacja (oczywiście: wedle autora tej notatki).

Jak rozumiem, jedno jest pewnym - podobne ustrojstwo rzeczywiście istniało, ale to co Speedy widział zostało opisane jako broń naszych skrytobójców.

W tekście dawnej notki prasowej pada: "sołdaci... otrzymali także kilkaset sztuk", co sugeruje, że może we wcześniejszej części tego tekstu są zawarte informacje o innych formacjach wyposażonych w taką broń.

Czy rzeczywiście polscy propagandziści byli na tyle perfidni by broń własnych sztyletników zaprezentować francuskiej opinii publicznej - jako broń Rosjan? Tu nieco rozjaśniłaby sytuację data powstania źródłowego artykułu i skonfrontowanie jej z chronologią formowania się szeregów i koncepcji sztyletników.

Ktoś interesował się prasą doby powstania styczniowego i potrafi zawęzić krąg poszukiwań?

Jako, że sam rok 1863 to (jeśli chodzi o samą "GN") to 268 numerów...