Stare cmentarze

[Furiusz]

Cmentarz od cmentarzyska dzieli 40 lat nieużytkowania - mam pytanie istnieją jakieś spisy cmentarzy z okresu międzywojennego które obecnie nie są już użytkowane?

[amon]

Nie wiem czy pomogę; ale polecam stronę dotycząca wyłącznie województwa kujawsko pomorskiego. Przeważają cmentarze ewangelickie.

http://lapidaria.wikidot.com/start

[Furiusz]

Dzięki - zawsze jakiś początek

[Tomasz N]

Tu jest tego więcej:

http://www.eksploratorzy.com.pl/viewforum.php?f=84

A w dziale judaika masz jeszcze kirkuty.

[Furiusz]

Kirkuty są nieźle publikowane w internecie choćby wirtualny sztetl. Zdecydowanie kolejny raz dziękuję.

[Furiusz]

http://www.cmentarzeewangelickie-lodzkie.pl/index.htm

tylko województwo łódzkie. Słowo wyjaśnienia - u mnie w okolicy przed wojną istniały kolonie osadników niemieckich, protestantów, zastanawiam się gdzie jest ich cmentarz.

[secesjonista]

Każda gmina, powiat i województwo prowadzi rejestr cmentarzy również tych nieczynnych, dodatkowo odpowiedniego szczebla Konserwator Zabytków identyfikuje cmentarze nieczynne na których są jakieś obiekty uznane za zabytki.

Problem w tym, że są to mocno rozproszone dane; czy Furiusza interesuje konkretny obszar?

[Furiusz]

Tak - rejon Szymanowa i Teresina. Wiem, że na północ od Sochaczewa w rejonie Puszczy Kampinoskiej funkcjonowały cmentarze tzw olenderskie, ostatnio nawet je oznaczono. No ale jednocześnie część wsi przed wojną była niemiecka np Dębówka a do najbliższego z tych "olenderskich" cmentarzy to ponad 20 km.

[secesjonista]

Czy to rzeczywiście było daleko? Kiedy parafia wiskicka podupadła (przez pewien czas stając się nawet filią łowicką), to w tym samym czasie mocno wzrosła liczba luteran w Żyrardowie, gdzie nie było utworzonej parafii ani nie było domu modlitw. Doszło do sytuacji, że prawie dwa tysiące luteran na nabożeństwo udawać się musiało do miejscowości oddalonej o sześć kilometrów.

A o którą Dębówkę chodzi: bo niedaleko od siebie mamy: Dębówkę (na wschód od Teresina) pomiędzy Bożą Wolą a Bieniewicami, oraz Dębówkę (na płd-zach od Teresina) pomiędzy Budkami Piaseckimi a Gajem. Cmentarz jakiś tam musiał raczej być, np. na stronie www.weatheravenue.com jest nawet zdjęcie nagrobka z podpisem: "Zapomniany ewangelicki cmentarz w Dębówce" (chodzi o tą "drugą Dębówkę").

/do obejrzenia: www.panoramio.com/photo/104205275/

[Furiusz]

Jak zwykle zadziwia mnie Twoja skuteczność Secesjonisto - chodzi dokładnie o to miejsce. Wielkie dzięki.

[Furiusz]

Jest nawet o nich artykuł P. Fijałkowski, Wiejskie cmentarze ewangelickie na południowo-zachodnim Mazowszu, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 40, z.2 (1992). Autor podaje, że osadnictwo czy kolonizacja ludności ewangelickiej na szerszą skalę zaczęła się tu dopiero w połowie XVIII wieku. Parafia ewangelicko-augsburska powstała w Iłowie w 1775 a w 1805 w Wiskitkach, w 1836 w Łowiczu a około 1900 siedzibę parafii wiskickiej przeniesiono do Żyrardowa. Większość ewangelików (głównie luteran, w Żyrardowie kalwinów i w rejonie Nart menonitów) mieszkała na wsiach (w 1840-86% a w 1930 75%). Autor w rejonie naliczył 15 wiejskich cmentarzy ewangelickich. Najstarszy cmentarz ewangelicki w okolicy to ten w Arciechowie koło Iłowa powstały w latach 80tych XVIII wieku. Lokowano je w miejscach suchych, eksponowanych (na niewielkich sztucznych lub naturalnych wzniesieniach - w przypadku Dębówki tak nie jest). Często wśród pól (tak jest w Dębówce) czasem na skraju lasu (tak jest w rejonie objętym projektem Olendrów sochaczewskich). Często są zarośnięte robinią (akacją), lipami i dębami oraz tarniną czy zdziczałymi krzewami róż. W Dębówce jest robinia i tarnina oraz Dęby.

Zachowały się trzy betonowe nagrobki, na dwóch dało się odczytać inskrypcje i dwa w formie metalowych krzyży oraz jeden zniszczony. Na jednym widnieje napis Hier || ruhen in Gott || unsere geliebten Eltern || Kristian Binder || gest. 17 April 1878 in Alter von 56 Jahren || Karolien Binder geb. Reiter || gest. 12 Marz 1884 in Alter von 36 Jahren. Co do drugiego imienia nie mam pewności bo płyta jest w tym miejscu słabo czytelna.