Kościół wschodni

[gregski]

A mnie jakoś umknął moment w którym biskup przestał być przywódcą grupy chrześcijan którego autorytet w zasadzie zależał od osobistej charyzmy. Zaraz na początku średniowiecza widzę biskupa jako kościelnego dygnitarza obdarzonego ogromną władzą i posiłkującego się niemal monarszym splendorem.

Przyznam się, że do rozmyślań na ten temat skłonił mnie widok eksponowanego w Rawennie tronu z kości słoniowej zrobionego dla biskupa Maksymiliana, oraz wzmianka, że w V wieku biskup Neon zarządził przerobienie części łaźni rzymskiej na Baptysterium. Zarządził a więc miał władzę by to zrobić.

Gdzie zatem szukać momentu w którym nastąpiło takie wyniesienie urzędu biskupa? W czasach Konstantyna? Później? Kiedy?

Czy była to zmiana skokowa (na przykład na mocy jakiegoś dekretu) czy biskupi zyskiwali na znaczeniu powoli krok za krokiem?

[Furiusz]

To dość długi proces zarysowany już przez Ignacego Antiocheńskiego a więc u samego zarania chrześcijaństwa:

Jezus Chrystus, nasze nierozdzielne życie, jest bowiem myślą Ojca, podobnie jak biskupi, ustanowieni aż po krańce świata, są w myśli Jezusa Chrystusa. Należy zatem, abyście postępowali zgodnie z myślą biskupa, co też czynicie. Wasi bowiem kapłani, słusznie szanowani i godni Boga, tak są zestrojeni z biskupem jak struny z cytrą. - List do Kościoła w Efezie III.2-IV.1

Jest rzeczą jasną, że na biskupa musimy patrzeć jak na samego Pana - tamże VI.1

W Dziejach Apostolskich w trakcie soboru jerozolimskiego - jest wyraźny podział (...) zostali przyjęci przez zbór oraz apostołów i starszych. - Dzieje Apostolski 15.5

Zgromadzili się więc apostołowie i starsi aby tę sprawę rozważyć - ibidem 15.6

Chrześcijanie odziedziczyli tu w spadku po judaizmie istniejący system kapłaństwa i opieki nad świątyniami, są starsi są archisynagogoi etc. Autorytet biskupów z czasem wzrastał także dzięki temu, że na tego typu stanowiska powoływano osobistości wybitne, przedstawicieli lokalnej elity mającej znaczenie nie tylko religijne ale i ekonomiczne i polityczne w mieście i jego okolicy. To jest dość naturalne a pogłębiało jedynie starsze podziały. Kiedy stało się to bardziej formalne? W momencie w którym chrześcijaństwo zostało uznane oficjalnie proces ten jedynie ruszył z kopyta. Nie trzeba było się kryć stąd i prestiż bycia biskupem, przywódca lokalnej wspólnoty, znacznie rósł.

[Furiusz]

Ciekawostka w Galata-Kajalaka odkryto chrześcijański kościół z V wieku AD, co niezbyt zadziwiające, zważywszy na moment jego konstrukcji, do jego budowy użyto spolium czyli kamieni z innych, wcześniejszych budowli. Co jednak dość ciekawe do wyłożenia posadzki wokół ołtarza użyto płyt z wizerunkami tzw Jeźdźca trackiego a więc lokalnego bóstwa. Nie wystarczyło jednak ułożyć owych płyt reliefem do dołu, należało jeszcze ów relief obtłuc zanim płytę położono. Nie przeszkadzało jednak nikomu zrobić to na miejscu dzięki czemu udało się część płyt zrekonstruować.

Być może pod ową świątynią znajdowało się sanktuarium kultu owego bóstwa, gdyż pod murami kościoła odkryto mury innego obiektu. Nie ma jednak co do tego pewności gdyż nie znaleziono w trakcie wykopalisk innych materiałów wskazujących na taką interpretację.

Za J. Żelazowski, Miejsce kultu Herosa Trackiego w Odessos, "Novensia" t.7 (1995).

[secesjonista]

W dniu 23.05.2008 o 11:18 PM, Narya napisał:

Ale Kościołem prawosławnym był też ten w Bizancjum, najważniejszy do 1453. Dopiero po upadku Bizancjum kiedy Moskwa przejęła schedę po Bizancjum, patriarchat moskiewski przejął schedę [w "tranzycie" przez Kijów] po patriarchacie konstatynopolitańskim. Sam patriarchat w Konstantynopolu przetrwał.

http://www.ekumenizm.pl/content/article/20...22191458100.htm

 

Jeśli przejął to znacznie później, upadek Konstantynopola to rok 1453 a moskiewski patriarchat powstał dopiero w niemal sto czterdzieści lat później. I mocno dyskusyjnym jest to "przejęcie", patriarchat istniał przez sto jedenaście lat (czy sto trzydzieści - zależnie od przyjętych kryteriów) i w kwestiach teologicznych nie osiągnął roli wcześniejszych patriarchatów, za to był największym i najbogatszym co oczywiście przydawało mu stosownego znaczenia politycznego.

 

W dniu 24.05.2008 o 12:00 AM, Narya napisał:

A później doszła Moskwa i starły się ze sobą: Konstantynopol i Moskwa. Obecnie to Konstantynopol honorowo jest pierwszym wśród równych, czyli stoi w honorowej hierarchii wyżej od Moskwy.

 

Nie wiem skąd uściślenie "obecnie", jako że kiedy zatwierdzono powstanie tego patriarchatu w 1591 r. to w formalnej hierarchii nadano mu piąte miejsce (za patriarchatem jerozolimskim). Zatem nie tylko: "obecnie" ale i u zarania kilka patriarchatów poprzedzało domenę Hioba. Pomimo usilnych zabiegów cara Fiodora I (a w rzeczywistości Borysa Godunowa) o przesunięcie moskiewskiego patriarchatu na trzecią pozycję w pentarchii - starania te spełzły na niczym. Stąd w tych kręgach duchowieństwa, które starało się uzasadnić znaczenie tego patriarchatu przyjęto tłumaczenie, że przyjęty porządek jest odzwierciedleniem jedynie porządku chronologicznego a nie hierarchicznego.

 

Ktoś wie na czym miał polegać ten "tranzyt przez Kijów"?

 

 

Szerzej:

B. Uspienski "Car i patriarcha. Charyzmat władzy w Rosji".