Skocz do zawartości
  • Ogłoszenia

    • Jarpen Zigrin

      Zostań naszym fanem. Obserwuj nas w social mediach : )   12/11/2016

      Daj się poznać jako nasz fan oraz miej łatwy i szybki dostęp do najnowszych informacji poprzez swój ulubiony portal społecznościowy.    Obecnie można nas znaleźć m.in tutaj:   Facebook: http://www.facebook.com/pages/Historiaorgp...19230928?ref=ts Twitter: http://twitter.com/historia_org_pl Instagram: https://www.instagram.com/historia.org.pl/
    • Jarpen Zigrin

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum   12/12/2016

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum. Krótki przewodnik o tym, jak poprawnie pisać i cytować posty: http://forum.historia.org.pl/topic/14455-przewodnik-uzytkownika-jak-pisac-na-forum/
Furiusz

Literackość i analfabetyzm w średniowieczu

Rekomendowane odpowiedzi

Furiusz   

Temat wielokrotnie się przewija jako wątek poboczny tu bym chciał mu sie przyjrzec bliżej. A.I. Romanczuk, Graffiti na srednewekowoj keramikje iz Chersonesa, "Sowietskaja Arheologija" z.4 (1986), s.171 -182 cytuje 219 inskrypcji na fragmentach ceramiki datowanych na XII-XIV wiek zebranych w dzielnicy portowej Chersonesu, zdecydowana większośc z nich to litery greckie i ich kombinacje będace znakami własności i oznaczeniami jakości i ilości produktów, co wedle autora wskazuje na wysoki stopień literackości ówczesnego społeczeństwa Chersonesu.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
Furiusz   

Dokładnych danych na pewno Ci nie podam, bo nie znam i nie wiem czy ktokolwiek je zna. O dane szacunkowe też będzie pewnie trudno - wiele zależeć tu będzie od konkretnego meijsca i jego pozycji we wczesniejszej historii.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jaki był procent analfabetów w tym okresie, z czego to wynikało?

Nie bardzo rozumiem pytania z drugiej części zdania?

To chyba dość oczywiste: inny stopień rozwoju, no i co najważniejsze: dla większości umiejętność czytania i pisania nie była niezbędna do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie.

Nie tylko nie dysponujemy ogólnymi statystykami, ani nie mamy narzędzi do rozróżnienia kto potrafił jedynie postawić podpis a kto potrafił czytać i pisać. Zatem próby oszacowania populacji "litterati" są praktycznie niewykonalne.

"Najstarszy wykaz osób świeckich, w tym mieszczan, znających łacinę znajduje się w protokole zeznań świadków w procesie polsko-krzyżackim

z 1339 r. Przesłuchano wówczas 85 osób świeckich (w tym 30 mieszczan i 52 rycerzy), 11 z nich było „wykształconych” — 7 mieszczan, 2 rycerzy i 2 książąt piastowskich. Źródło to wskazuje zatem na pewne upowszechnienie łaciny wśród mieszczaństwa polskiego już w pierwszej połowie XIV w.".

/A. Bartoszewicz "Mieszczanie 'litterati' w polskim mieście późnego średniowiecza", "Kwartalnik Historyczny", R. CVI, 1999, 4/

I taka uwaga:

"Na przełomie XII i XIII w. nastąpił wielki przełom w kulturze piśmiennej. Pojawiła się wówczas pragmatyczna piśmienność, a umiejętności czytania i pisania (traktowane wtedy jako dwie oddzielne dyscypliny) wyniesione ze szkoły znalazły na szerszą skalę zastosowanie w codziennej działalności ludzi świeckich".

/K. Ratajczak "XIII wiek - stulecie przełomu w dziejach średniowiecznego szkolnictwa w Polsce", "Biuletyn Historii Wychowania", 25, Poznań 2010, s. 8; podkreślenie moje/

Z literatury:

A. Wyczański "Oświata a pozycja społeczna w Polsce XVI stulecia. Próba oceny umiejętności pisania szlachty województwa krakowskiego w drugiej połowie XVI wieku", w: "Społeczeństwo staropolskie", t. 1, red. A. Wyczański

H. Samsonowicz "Środowiska społeczne piszące w Polsce u schyłku średniowiecza", w: "Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza" red. T. Michałowska

K. Skupieński "O współudziale dyplomatyki w badaniu piśmiennej warstwy społe­czeństw a średniowiecznego", w: "'Venerabiles, nobiles et honesti'"

J. Bieniak "'Litterati' świeccy w procesie warszawskim z 1339 r.", w: "'Cultus et cognitio'. Studia z dziejów średniowiecznej kultury"

W. Urban "Umiejętność pisania w Małopolsce w drugiej połowie XVI wieku, "Przegląd Historyczny", 68, 1977, 2.

S. Trawkowski "Miasta w Polsce średniowiecznej jako ośrodki kultury", w: "Historia kultury średniowiecznej w Polsce. IX Powszechny Zjazd Historyków Polskich w Warszawie 13–15 września 1963 r. Referaty", red. A. Gieysztor

J. Kaźmierczyk "Zagadnienie piśmienności w miastach śląskich w świetle źródeł archeologicznych XI-XIII w.", "Sobótka", 28, 1973

E. Potkowski "Problemy kultury piśmiennej łacińskiego średniowiecza", "Przegląd Humanistyczny", 38 (1994), nr 3.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Ciekawe wygląda sytuacja (względem alfabetyzacji) na wyspie z Bramą do Nieba.

W 1546 r. pisał biskup Sjælland - Pedera Palladius, że na Islandii niewiele jest jest osób, które by nie potrafiły pisać i czytać w swym ojczystym języku. podobnież wielebny Oddra Einarson opisywał, że gospodarze islandzcy starając się dostarczyć rozrywki sięgają po swe księgi gospodarskie (sagnaskemtan) i potrafią przez wiele godzin czytać o pradawnych czasach, a czynią to na przemian (zatem wielu potrafiło czytać).

"Autorzy upatrujący w sagach Islandczyków źródeł do badań nad historią społeczną Islandii przedstawiają szereg argumentów przemawiających za

wyjątkowym charakterem Íslendingasögur. Po pierwsze, dowodzą oni znacznie wyższego stopnia alfabetyzacji średniowiecznych Islandczyków w stosunku do innych ówczesnych narodów europejskich. Powołując się m.in. na krytyczną analizę treści samtíðarsögur twierdzą, iż najprawdopodobniej już w XIII wieku większość islandzkich gospodarzy będących właścicielami swych gospodarstw i około 10% dzierżawców posiadała umiejętność czytania i pisania. Ogółem szacuje się, iż w omawianym okresie między 20 a 25% islandzkich bændr (wolnych gospodarzy),

była osobami piśmiennymi. Tak wysoki (jak na ówczesne warunki) udział osób potrafiących czytać i pisać w społeczeństwie miał być przede wszystkim wynikiem specyficznego rozwoju islandzkiego Kościoła...".

/W. Gogłoza "Spór o historyczność sag Islandczyków w perspektywie antropologii prawa", s. 23/

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
Furiusz   

Secesjonista wspominał o świadkach w procesie polsko-krzyżackim z 1339 roku. Dodajmy, że wśród owych piśmiennych książąt piastowskich byli bracia Leszek i Kazimierz książęta inowrocławscy - B. Śliwiński, Leszek, książę inowrocławski (1274/1275 - po 27 kwietnia 1339), Kraków 2010, s.36. Co ciekawe jak dość przekonująco sumuje autor edukacje swoją zawdzięczali oni matce. Nie oni zresztą jedni w dynastii.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.