Mitra w świecie rzymskim

[Furiusz]

Zapraszam do dyskusji na temat roli Mitry, historii tego bóstwa w świecie rzymskim, jego kultu, organizacji tegoż, społecznego zaplecza oraz zabytków związanych z tym bóstwem ale wyłącznie w świecie rzymskim pozostawiając nieco na uboczu jego kult w świecie irańskim.

[TyberiusClaudius]

On chyba był można powiedzieć patronem ludzkości?

...w jego krwi błogosławiona jest cała ludzkość

Widać drobne podobieństwo do Chrystusa - miał się urodzić 25 grudnia, już nie mówiąc, że z jego ciała powstały wszystkie zwierzęta i rośliny, to przypomina stworzenie świata przez Boga Ojca.

Mój leksykon mitologii podpowiada mi, że jego święto było okryte tajemnicą i brali w nim udział tylko mężczyźni. Dlaczego?

Edytowane 31 Maj 2015 przez TyberiusClaudius

[Furiusz]

On chyba był można powiedzieć patronem ludzkości?

...w jego krwi błogosławiona jest cała ludzkość

Skądś Ty to wytrzasnął?

Widać drobne podobieństwo do Chrystusa - miał się urodzić 25 grudnia

Bzdura - w tradycji wedyjskiej nie ma ani słowa o tym kiedy Mitra miał się narodzić, on po prostu był. Tradycja rzymska nie podaje kiedy miał się narodzić. Skąd więc ów 25 grudnia?

już nie mówiąc, że z jego ciała powstały wszystkie zwierzęta i rośliny, to przypomina stworzenie świata przez Boga Ojca.

Kolejny raz - skąd taka informacja. Błędna zresztą i ponownie modelowana na wzór chrześcijański.

brali w nim udział tylko mężczyźni. Dlaczego?

Bo nie dopuszczano kobiet. To rys jeszcze perski gdzie Mitra związany był z męskimi "fratriami".

[euklides]

Zapraszam do dyskusji na temat roli Mitry, historii tego bóstwa w świecie rzymskim, jego kultu, organizacji tegoż, społecznego zaplecza oraz zabytków związanych z tym bóstwem ale wyłącznie w świecie rzymskim pozostawiając nieco na uboczu jego kult w świecie irańskim.

Z tego co wiem, to w świecie rzymskim Mitra był czczony przede wszystkim przez żołnierzy, cześć można było mu oddawać w obozie i był to ceremonial prosty. Stałe miejsca kultu znajdowały się w podziemnych pieczarach. Wielu zwolenników miał w Egipcie. Nie wiem czy między mnichami z góry Nitra nie było również jego wyznawców, ci swoje miejsca kultu mieli równiez po ziemią. Duży ośrodek jego kultu był w Aleksandrii. Około 350 roku doszło tam do rozruchów po tym jak cesarz miejsce kultu Mitry przekazal chrześcijanom.

[TyberiusClaudius]

To co napisałem wziąłem z Leksykonu Mitologii nazwisko autora dopiszę jutro, bo dzisiaj mi się nie chce.

To doprawdy dość specyficzne - znalazłeś czas by napisać oczywistość (o leksykonie już pisałeś) i nie chce Ci się podać autora mimo, że masz pod ręką ową książkę? - Furiusz

Tak.

Jest to Gerhard J. Bellinger

PS, Nie mam pod ręką tylko jest o jakieś 3 metry ode mnie.

Edytowane 31 Maj 2015 przez TyberiusClaudius

[Furiusz]

Jeśli reszta informacji tam zawartych jest równej jakości to radziłbym na nim zbytnio nie polegać. Zacznijmy może od tego, że ilość źródeł pisanych jakimi dysponujemy dla kultu Mitry w świecie rzymskim jest bardzo niewielka i żadne nie daje jakiejś ciągłej opowieści o jego losach czy charakterze jego kultu. Większość tego co mamy to przedstawienia ikonograficzne. Nie jest prawdą, że z ciała Mitry powstać miały wszystkie zwierzęta - jest to tym bardziej absurdalne, że jednym z podstawowych elementów kultu było tauroktonos czyli ofiara z byka. Zawsze jest ona w centrum ikonografii mitreów. Z tego powodu trudno uważać by z jego ciała powstały wszystkie zwierzęta skoro przynajmniej jedno istniało wcześniej - ów byk.

Druga sprawa owe narodziny 25 grudnia. Jest to popularny mit, zwłaszcza w środowiskach ateizujących i lewicujących mający tyle wspólnego z prawdą co lew z lataniem. Jedyne co wiemy na pewno to to, że narodzić miał się ze skały. Nic ale to nic nie wiemy o dacie jego narodzin.

[Furiusz]

Z. Subic, Epigrafske najdobe v Ptuju in Obmocju v letih 1965-1966, "Arheoloski Vestnik" (Ljubljana), t.18 (1967), s.187-190 mamy tu fragment płyty reliefowej z przedstawieniem, dośc niewyraźnym Mitry i inskrypcję spod tego reliefu, a w zasadzie jej fragment który głosi Deo Invicto Mithrae A[-] et Avrelivs V [-].

[euklides]

(...)

mamy tu fragment płyty reliefowej z przedstawieniem, dośc niewyraźnym Mitry i inskrypcję spod tego reliefu, a w zasadzie jej fragment który głosi Deo Invicto Mithrae A[-] et Avrelivs V [-].

Czyli by się potwierdzało że wprowadzony przez Aureliana kult invictus solis to innymi slowy kult Mitry.

[Furiusz]

Euklidesie - Sol Invictus. Juz kiedys o tym było na forum, w łacinie solis to genetiv liczby pojedynczej a invictus to nominativ liczby pojedynczej męskiej. Czyli kogo czego, słońca niezwyciężony - przyznasz, że bez sensu tak gramatycznie jak i treściowo.

Po drugie przydomek Invictus jest przydomkiem. Obdarzano nim różnych bogów np Jowisza i Heraklesa. Także to, że jeden przydomek wystepuje przy kilku bóstwa nie oznacza, że postacie te sa identyczne.

Innymi słowy Niezwycięzony Mitra i Niezwycięzone Słońce to dwie różne postaci boskie.

[Furiusz]

A. Tatarkiewicz, Życie religijne Ostii antycznej, Poznań 2009, s.122-137 w Ostii mitrea zakładane były między budynkami już istniejącymi, przede wszystkim między insulae i obiektami handlowymi. Wejścia nigdy nie prowadziły na główne ulice a na zaułki, ślepe uliczki albo jakieś wewnętrzne dziedzińce. Datowane są od Ii wieku do III wieku AD i pewną ciekawostką jest, że początkowo mieściły się w obrębie obiektów prywatnych a później przy obiektach handlowych lub przy obiektach publicznych np termach, co może świadczyć o wzroście popularności tego kultu. Były owe mitrea bardzo różnych rozmiarów od takich o wymiarach 17 na 5.5 m do takich o wymiarach 5.5 na 4 m. Były bogato dekorowane a wyznawcy i kapłani byli z różnych grup społecznych i etnicznych.

[Furiusz]

Kilka starszych tekstów: po pierwsze Porfiriusz, De abstinentia ab esu animalium, IV.16 zna kobiety będące wtajemniczonymi w misteria Mitry. Generalnie jest to fragment odrzucany jako nieporozumienie i błąd Porfiriusza choć warto może dodać, że D. Jonathan, The Exclusion of Women in the Mithraic Mysteries: Ancient or Modern?, "Numen" t.47 z.2 (2000), s. 121–141 uważa, że przynajmniej w niektórych regionach istniała możliwość by kobiety uczestniczyły w kultach mitraistycznych.

Istnienie jakichś lokalnych odmian misteriów mitraistycznych z innymi czy nieco zmodyfikowanym nazwami stopni wtajemniczenia sugeruje B.M. Metzger, St. Jerome's Testimony concerning the Second Grade of Mithraic Initiation, "The American Journal of Philology" t.66 z.3 (1945), s.225-233 chodzi o list CVII.2 gdzie podaje on listę stopni wtajemniczenia. Analizując jego listę i dane z inskrypcji mamy cryfies i chryfies a u Hieronima cryphius. Trochę to wątpliwe ale w sumie czemu nie?

A.D. Nock, The genius of Mithraism, "The Jorunal of Roman Studies" t.27 (1937), s.108-113 jest już mocno zdezaktualizowany jedynie kwestia odrębności Sol Invictus od Mitry jest ciekawa i godna polecenia choćby Euklidesowi.

Dla ciekawych o kwestie mitraizmu zahacza stary tekst A.S. Hoey, Official Policy towards oriental Cults in the Roman Army, "Transaction and Proceedings of Americam Philological Association" t.70 (1939), s.456-481 choć wnioski tylko częściowo aktualne.