Karol Teodor Dalberg - arcybiskup moguncki

[secesjonista]

Biskupstwo mogunckie i jego zwierzchnik szybko uzyskali znacząco wysoką pozycję w strukturze i polityce wewnętrznej Rzeszy, zresztą nie tylko wewnętrznej. Pierwszym biskupem miał być misjonarz Krescens (męczeńska śmierć poniósł ok. 82 roku), uczeń samego Pawła Apostoła. W źródłach poświadczony jest biskup Sidonius, ranga biskupstwa znacząco wzrosła za biskupa Bonifacjusza, nazywanego"metropolitą Germanii". Za Ludwika Niemieckiego (854 r.) stanowisko kierownika kancelarii powierzać zaczęto arcykapłanowi królewskiemu. Urząd kancelaryjny poczęto powierzać (z nielicznymi wyjątkami) arcybiskupom mogunckim. W X wieku podniesieni zostaną do rangi arcykanclerzy. Od XIII w. dzierżą przewodnictwo kolegium elektorskiego. To elektor moguncki widniał na pierwszym miejscu pośród elektorów w Złotej Bulli Karola VI.

Nasz Dalberg pochodził z utytułowanej rodziny z linii z Hersheim (okolice Wormacji), druga linia pochodziła z Dalberg (okolice Spiry), ród został wyniesiony do baronostwa z dziedzicznym tytułem szambelana kapituły wormackiej i "pierwszego" rycerza Rzeszy. Przedstawiciel rodu odbierał od nowo-obranego cesarza jako pierwszy ceremonialny uścisk. Pośród swych przodków mógł wymienić takie postaci jak: arcybiskup Herybert (który został świętym, on też koronował Henryka II w 1002 r.), współzałożyciela Niemieckiej Akademii Nauk w Heidelbergu, współtwórcę uniwersytetu w Fuldzie, członka Tajnej Rady Cesarstwa...

Dalberg studiował w Getyndze,potem w Heidelbergu,prowadził praktykę adwokacką w Moguncji, wreszcie udał się na uzupełniające studia teologiczne w Moguncji i Wormacji, wypada dodać, że nie odczuwał pociągu do stanu kapłańskiego, wybór takiej ścieżki miał ułatwić karierę. Na studiach bardziej przesiąknął duchem oświeceniowym niźli natchnął go Święty Duch, choć pełnić począł funkcje klasztorne (bez święceń) to zaangażował się w działalność wolnomularską.

Koniec końców (choć by to dlań raczej początek) arcybiskup-elektor Józef Emerich nadał mu tytuł radcy tajnego i powierzył stanowisko gubernatora Erfurtu (1772r.). To nie było wielkie gubernatorstwo, obejmowało miasto Erfurt, miasteczko Sömmerda i kilkanaście wsi, głównie protestanckich.

Na stanowisku gubernatorskim dosięgają go ciekawe czasy zmian, reform, wojen... sekularyzacja Salzburga i Passawy, powstanie Konstytucyjnego Związku Książąt Rzeszy (1785 r.), przystąpienie do tego związku elektora mogunckiego - Fryderyka von Erthala, kuriozalna plotka ministra spraw zagranicznych Ewalda Hertzberga (wedle której następca Fryderyka II miał zacząć przejawiać zainteresowanie katolicyzmem), powstaje Republika Cisreńska, w Rastatt zbiera się kongres pokojowy (1797 r.) itd.

Mniej więcej w tym czasie Dalberg zostaje elektorem (obrany wcześniej, ale Erthal zmarł w lipcu 1802 r.), jak oceniać jego związki czy może próbę politycznego zjednania Napoleona? Jak oceniać jego późniejszą działalność polityczną?