Silvanus

[Furiusz]

O tym starym italskim bogu wiemy coś więcej?

Jego wizerunek i kult był całkiem popularny w okresie rzymskim a w zromanizowanych częściach Panonii czy Ilirii dzięki identyfikacji z lokalnymi bóstwami zyskał całkiem silne zakorzenienie i duża popularność.

Tak Silvanusa opisuje M. Jaczynowska, Religie świata rzymskiego, Warszawa 1987, s.27 - Faunus-Silvanus był bogiem, którego pierwotnie raczej się obawiano (miał byc groźny zwłaszcza dla kobiet), z tego powodu stawiano mu ołtarze i składano ofiary przebłagalne. Jednak na obszarach władzy Silwana odbywał się wypas bydła i świń, które znajdowały pokarm w lasach dębowych. Zaczęto zatem czcić Silwana jako opiekuna pasterzy i stad, które chronił przed wilkami i innymi drapieżnikami. Stopniowo stał się Silwanus niezwykle popularnym bóstwem rolników, czczonym zawsze głównie przez warstwy niższe. Nigdy nie stał się oficjalnym bogiem państwowym.

W Mezji znaleziska związane z tym bóstwem koncentrują się w zachodniej części prowincji Mezja Inferior a same przedstawienia mają pewne specyficzne cechy. Tu występują dwa główne typy - jeden typowo rzymski przedstawia mężczyznę z psem u nogi i narzędziami ogrodniczymi. Drugi związany z pewnymi elementami z trackim herosem czy z Asklepiosem - np chodzi o dwa psy, maczugę w ręku, laskę pasterską czy węża. Czasem Silvanus jest wręcz jeźdźcem co jest typowe dla trackiego herosa. Wygląda więc na to, że Trakowie zaakceptowali Silvanusa i, częściowo przynajmniej, utożsamili z lokalnym bóstwem zwany Trackim herosem.

za: Z. Goceva, Specific features in the iconography of Silvanus in Moesia Inferior [w:] Studia Aegaea et Balcanica, pod red. W. Chmielewski, Warszawa 1992, s.183-188

Zapraszam do dyskusji

[TyberiusClaudius]

Wiki podpowiada, że był to pierwotnie bóg lasów i dzikiej przyrody utożsamiany z Marsem.W późniejszym okresie uznawany za boga pól, trzód, sadów, zagajników, rolnictwa oraz opiekuna domu i majątku.

[secesjonista]

Pytanie kiedy Faun zaczął się stapiać z Silvanem i ile ten ostatni przejął od greckiego Pana?

Jako bóstwo mające chronić stada znany był chyba pod imieniem - Lupercus.

[Furiusz]

Wiki podpowiada, że był to pierwotnie bóg lasów i dzikiej przyrody utożsamiany z Marsem.W późniejszym okresie uznawany za boga pól, trzód, sadów, zagajników, rolnictwa oraz opiekuna domu i majątku.

Z Marsem to ciekawe, jest coś takiego w Caton Starszy, De re rustica, 83 (lub De agri cultura bo z dwoma formami się spotkałem) - Votum pro bubus, uti valeant, sic facito. Marti Silvano in silva interdius in capita singula boum votum facito. Farris L. III et lardi P.39 IIII S et pulpae P. IIII S, vini S.40 III, id in unum vas liceto coicere, et vinum item in unum vas liceto coicere. Eam rem divinam vel servus vel liber licebit faciat. Ubi res divina facta erit, statim ibidem consumito. Mulier ad eam rem divinam ne adsit neve videat quo modo fiat. Hoc votum in annos singulos, si voles, licebit vovere.

Chodzi więc o Marsa Silvanusa i o leczenie bydła, ofiarę taką mogą złożyć wyłącznie mężczyźni (wolni jak i niewolnicy) - nigdy kobiety. Juvenalis VI.446 podaje, że jednak kobiety ślubowały złożenie ofiar Silvanusowi ( w tym konkretnym przypadku świni)

[secesjonista]

Co do tych kobiet... to Peter F. Dorcey popełnił artykuł pt. "The Role of Women in The Cult of Silvanus" ("Numen", Vol. XXXVI, Fas. 2; Dec. 1989); dostępny na www.jstor.org), i takie ciekawe informacje:

"It is interesting to note that Silvanus was worshipped with Bona Dea, but always with other deities: with Diana (AE 1913 187), Diana and Silvanae (CIL III 10394), and Hercules (AE 1946 93). Brelich (...) elaborating on Wissowa's theory that Silvanus was the private counterpart of the public cult of Faunus, draws an unlikely correlation between the exclusion of males from the cult of Bona Dea-Fauna, and that of females from the worship of Silvanus-Faunus. Silvanus and Faunus, although sometimes confused in ancient literature, cannot be identified with one another".

/tamże, przyp. 9, s. 152/