Ceramiczne naczynia z wkładkami szklanymi.

[Furiusz]

Na cmentarzysku w Nacławie w jednym z grobów odkryto bardzo interesujące naczynie ceramiczne - pucharek o dwustożkowatym brzuścu z wysoką i rozchyloną szyjką i pustą nóżką. Brzusiec zdobiony był podłużnymi wgłębieniami. Niby nic nadzwyczajnego gdyby nie jeden szczegół - jedno z tych podłużnych zdobień na brzuścu zawierało wkładkę z nieprzeźroczystego szkła. Podobna wkładka była w dnie naczynia. Naczynie miało czarną powierzchnię i było starannie wykonane także w punktach w których były owe wkładki szklane.

Naczynia z podobnymi mamy do czynienia w Młodzikowie, Mogilnie, Ratajach czy Sadzarzewicach (choć to stan na połowę ubiegłego wieku) - a więc na terenach przeworskich.

Datowane zaś są przede wszystkim na koniec II i III wiek AD. Autor tekstu uważa, że to efekt mody na szkło - jak kogoś nie było stać na cały szklany pucharek to kupował ceramiczny ale z wkładkami. Ma to sens o tyle o ile - większość bowiem form to typowe naczynia przeworskie tyle, ze z elementami szklanymi. Ma to też o tyle sens, ze jeśli ktoś kiedyś zdobył jakieś naczynie szklane a to mu się potłukło, nie miał zaś jak zdobyć następne, to mógł sobie z resztek taki pucharek zafundować, ale chyba tylko wtedy bo kto by z cesarstwa sprowadzał stłuczkę szklaną?

Czasowo by się to też zgrywało, bo wszak to czas wojen markomańskich i tuż po nich, gdzie sporo przedmiotów rzymskich musiało, jako łupy, napłynąć na północ.

Przy okazji musiało to oznaczać dość niską temperaturę wypału by nie uszkodzić szkiełka - inaczej by się stopiło wszak.

Ciekawa sprawa.

/za: S. Jasnosz, Grób ciałopalny z Nacławia w pow. kościańskim i naczyńka z szybkami w Polsce, "Przegląd Archeologiczny" t.10 (1954-56), s.402-412/

[Tomasz N]

Ja bym użył raczej słowa "wstawki". Wkładka sugeruje całą flaszkę oblepioną gliną

[Furiusz]

Ok wstawki brzmi sensownie, szybki mi zdecydowanie nie pasują.

Kwestia tej ceramiki wpisuje się w długotrwałą dyskusję na temat powszechności naczyń szklanych. Mamy i to całkiem sporo wręcz, wyroby szklane w grobach zarówno kultury wielbarskiej jak i przeworskiej ale to nie świadczy o ich powszechności - o tym mogłaby świadczyć masowo występująca stłuczka szklana ale na osadach.

Tego typu naczynia poświadczające spora wartość upiększeń polegających na dodatku niewielkiego elementu szklanego, wskazują, że szkło niekoniecznie było aż takie popularne i dalej wyrażało prestiż właściciela.

Inna sprawa, że przeworczycy byli trochę dziwni bo kojarzę pucharki przeworskie w których w pustej nóżce była gliniana kulka która miała grzechotać w trakcie picia. Więc może i z tymi wstawkami szklanymi było podobnie?