Jak doszło do porozumienia łacińsko-kumańskiego?

[Furiusz]

W drugiej połowie lat 30. XIII w. stosunki bułgarsko-kumańskie uległy załamaniu. dzięki relacjom Jerzego Akropolitesa i Jana z Joinville wiemy, że łacinnicy już w okresie od marca do grudnia 1237 r. porozumieli się ze "Scytami", czyli zapewne Kumanami, którzy tym samym przestali zasilać armię bułgarską. Układ przetrwał do początku lat 40. XIII w. i został potwierdzony przez cesarza Baldwina II pod koniec 1239 r., zapewne w czasie przemarszu przez Bałkany - Z. Pentek, Wlachowie i Kumani w służbie bułgarskiej za Asenowiczów, "Balcanica Posnaniensia", t.16 (2007), s.132

Wiemy coś więcej na temat tego w jaki sposób dokonał się ten zwrot?

[jancet]

Jeżeli ci Kumanowie to po węgiersku Kunok, a po słowacku Plavci, to można tu dostrzec pewną zbieżność czasową z nadaniem im dość rozległych ziem przez króla Węgier Wojciecha IV (IV. Béla).

Część z tych ziem znajduje się dziś na terenie Węgier między Dunajem a Cisą. Zwyczajowo do dziś mówi się o nich "Kunság" - kraj Kumanów. Np. miejscowy PKS zwie się Kunsági Volán. Wiele miejscowości ma tam nazwy, zaczynające się od Kun- (kumański), ewentualnie Kiskun- (małokumański)lub Nagykun- (wielkokumański). Kiedyś spędziłem kilka miłych dni nad jeziorem Kiskinfehérto, czyli Małokumańskie Białe Jezioro.

Duże skupisko Kumanów osiedlono na terenie dzisiejszej Słowacji, a ówczesnym pograniczu węgiersko-czeskim, czyli na zachodnich stokach Małych i Białych Karpat. Tam zwano ich "Plavci", a znajdujące się tam miejscowości zaczynają swe nazwy od przydawki "plavecký". Mamy Plavecký hrad, a zatem i Plavecké Podhradie, Plavecký Štvrtok, Plavecký Mikuláš, Plavecký Peter.

Podobno osadzono też Kumanów tuż przy polskiej granicy, nad Popradem w okolicach dzisiejszej miejscowości Plaveč. Jeśli to w ogóle prawda, to długo tam jednak nie pozostali.

Te nadania miały miejsce pod koniec lat 30-ych i w latach 40-ych XIII w. Może więc to o to chodzi.

Ps. Jeden z XIII-wiecznych madziarskich władców, Ładysław IV (IV. László, nie mylić z Władysławem) tak bardzo opierał się na kumańskich wojownikach, że nadano mu przydomek Kun László. Natomiast związku pomiędzy Kunami a ciekawym etnograficznie okręgiem Hollókö, opisanym na naszej Wiki, się na razie nie doszukalem.

[Furiusz]

Jeżeli ci Kumanowie to po węgiersku Kunok, a po słowacku Plavci, to można tu dostrzec pewną zbieżność czasową z nadaniem im dość rozległych ziem przez króla Węgier Wojciecha IV (IV. Béla).

Ciż sami - Połowcy innymi słowy.

[euklides]

W dniu 5.02.2015 o 5:13 PM, Furiusz napisał:

W drugiej połowie lat 30. XIII w. stosunki bułgarsko-kumańskie uległy załamaniu. dzięki relacjom Jerzego Akropolitesa i Jana z Joinville wiemy, że łacinnicy już w okresie od marca do grudnia 1237 r. porozumieli się ze "Scytami", czyli zapewne Kumanami, którzy tym samym przestali zasilać armię bułgarską. Układ przetrwał do początku lat 40. XIII w. i został potwierdzony przez cesarza Baldwina II pod koniec 1239 r., zapewne w czasie przemarszu przez Bałkany - Z. Pentek, Wlachowie i Kumani w służbie bułgarskiej za Asenowiczów, "Balcanica Posnaniensia", t.16 (2007), s.132

Wiemy coś więcej na temat tego w jaki sposób dokonał się ten zwrot?

 

Chyba nie można mylić Kumanów ze Scytami. W każdym razie w armii bizantyjskiej ich rozróżniano. Co do tego sojuszu to pisze coś na ten temat francuski historyk Du Cange, ale on umieszcza te wydarzenia w latach 1240 – 1241.

Wygląda na to że autorem tego sojuszu był łaciński pan, Narjot de Toucy. Po śmieci cesarza, Roberta de Courtenay, został regentem cesarstwa i miał ogromny wpływ na jego politykę. W 1240 roku pojął za żonę córkę chana Kumanów znanego pod zlatynizowanym nazwiskiem, Jonas. To chyba wówczas a nie w 1737 roku doszło do tego sojuszu któremu towarzyszyła stosowna ceremonia: między dwie ustawione naprzeciw siebie armie wypuszczono psa który przebiegł między nimi następnie tego psa w okrutny sposób rozdarto by zademonstrować każdemu jaki los czeka tych którzy tego sojuszu nie dotrzymają. Ci Kumanie jak tylko zawarli sojusz z Łacinnikami przybyli do Konstantynopola z całymi rodzinami.

Zaraz też cesarz łaciński, Baudoin, ze swoją armią oraz z dowodzonymi przez Jonasa i Soroniusa Kumanami, wyruszył przeciw cesarzowi nicejskiemu Watatzesowi. Wojska łacińskie odniosły sukces, zdobyły twierdzę Chiori, ale cesarzowi łacińskiemu zabrakło pieniędzy, jego armia zaczęła się dezintegrować a chan Kumanów, Jonas, zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach. Dla Łacinników był to cios, bowiem stracili przez to przyjaciela i dobrego sojusznika a władzę po nim przejął Soronius, który za Łacinnikami nie przepadał, tym bardziej że nie mieli czym płacić. Prawie równocześnie z Jonasem zmarł jego zięć, Narjot de Toucy. Kumanie przeszli wówczas na stronę przeciwnika Łacinników, cesarza nicejskiego Watatzesa.

Opuszczony przez Kumanów cesarz łaciński Baudoin rozpoczął starania o pokój na który Watatzes przystał ponieważ chciał zająć się przejęciem tronu Bułgarii, po zmarłym niedawno carze Bułgarii, Iwanie II Asenie. Swoją armię, w której byli Kumanowie dowodzeni przez Soroniusa, skierował do Tessalii i jego wojska weszły tam latem 1241r. Wtedy to dotarła wieść, że Tatarzy napadli na Kapadocję i sułtanat Choni, co skłoniło Watatzesa do wycofania się powrotem za Cieśniny. Czy Kumanie nadal mu towarzyszyli, nie wiem.

[Furiusz]

Chyba nie można mylić Kumanów ze Scytami. W każdym razie w armii bizantyjskiej ich rozróżniano.

Nikt nie myli, to kwestia optyki źródeł - w antyku i wczesnym średniowieczu często nowe ludy nazywano starym mianem byleby geograficznie się zgadzało. Gotów też nazywano Scytami.