Neony w Warszawie

[secesjonista]

"W 1933 magistrat warszawski zatwierdził przepisy regulujące kwestie związane z wystawami sklepowymi i reklamami ulicznymi. Zgodnie z nimi reklamy świetlne "winny być urządzone w taki sposób, aby nie wpływały ujemnie na wygląd fasad domów i widok ulicy". Zadbano, by były bezpieczne dla ruchu ulicznego – zabroniono używania światła migocącego (ale nie przerywanego) oraz koloru czerwonego jako szkodliwego dla oczu".

/za: A. Sural "Warszawskie neony", na stronie: culture.pl/

[adamhistoryk]

Zdarzały się też reklamy nietypowe. Na KREDYTOWEJ między pl. Dąbrowskiego a Marszałkowską (dziś stoi tu blok) został ustawiony neon rzeźba. Eteryczne rurki z gazem wyginały się w kształt żelazka i reklamowały otwarty w 1937 r. salon pokazowy Elektrowni Miejskiej. Wiadomość za Jerzy S. Majewski "Przedwojenna Warszawa świeciła neonami" - artykuł w Gazecie Wyborczej, 11.12.2008.

[secesjonista]

W innym temacie adamhistoryk napisał:

Sprawdziłem: Autorka artykułu podaje "Majestatic", ale rzeczywiście kino nazywało się "Majestic", chyba miało neon. Wątpliwość argumentuje złą jakością fotki on-line.

Nie bardzo rozumiem skąd te wątpliwości...

przecież w publikacji o której pisał sam adamhistoryk ("Neony, ulotny...") można przeczytać:

"W kinie przy Nowym Świecie 43 bliźniacze neony Majestic przy obu krawędziach fasady kamienicy tworzyły napis z nazwą".

/tamże, s. 41/

A na stronie 21 jest jak najbardziej wyraźne zdjęcie "semafora" tegoż kina.

[adamhistoryk]

I taka ciekawostka neonowo-poetycka.

Po piętrach, w ogniach barwnych, litery latają

I zorza elektryczna pośród nocy płonie.

Rozbłyskana! Nad Polską przeleć meteorem,

Świetlistym dla poetów stań się poematem!

Spójrz! I Wisła się dziwi, kiedy w nią wieczorem

Wbijasz ostre sztylety kolorowych świateł.

Tak pisał Julian Tuwim w wierszu "Warszawa rozbłyskana". Wiersz pochodzi z roku 1936. / Wiadomość za artykułem A.Sural "Warszawskie neony" www.culture.pl/

[adamhistoryk]

A że temat czasowo nie ma ograniczeń - można zadać pytanie: a co się działo z warszawskimi neonami w czasie II Wojny Światowej? Na te pytanie znajdujemy odpowiedz na culture.pl, w artykule Agnieszki Sural ("Warszawskie neony") czytamy:"II wojną światową przetrwało zaledwie kilka warszawskich neonów – "K.K.O. m. st. Warszawy – Centr. Traugutta – Oszczędności – Lokaty – POŻYCZKI" na kopule kamienicy obok Hotelu Polonia w alejach Jerozolimskich (po 1952 roku przekształcony w napis "P.K.O. – Oszczędzaj w P.K.O.") oraz neony kin "Femina" i "Atlantic". A może ktoś wie więcej na temat wojennych losów warszawskich neonów?

[adamhistoryk]

Rekordzistką pod względem ilości „zdobiących” ją reklam w międzywojennej Warszawie była kamienica przy ulicy Marszałkowskiej 105. Trzypiętrowy budynek sąsiadował bezpośrednio z terenem dworca Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

Wyjście z peronów skierowane było wprost na jedną z jego ścian szczytowych. Pozbawiony architektonicznych podziałów czy otworów okiennych, gładki mur był jednym z pierwszych miejsc, na które trafiał wzrok przyjeżdżających do Warszawy. Wykorzystali to sprytni reklamodawcy zamalowując ścianę muralami.

Zdarzało się, że w jednym czasie widniało na niej obok siebie nawet kilkanaście reklam znanych przedwojennych marek takich jak "Sokół", "Świece Polo", „Czekolada J. Domański” czy K.K.O. Mur wieńczył neon "Liqueurs Mikolasch". / cytat za blog "Warszawa w budowie", artykuł "Outdoor sprzed stu lat"/

[secesjonista]

A że temat czasowo nie ma ograniczeń - można zadać pytanie: a co się działo z warszawskimi neonami w czasie II Wojny Światowej? Na te pytanie znajdujemy odpowiedz na culture.pl, w artykule Agnieszki Sural ("Warszawskie neony") czytamy:"II wojną światową przetrwało zaledwie kilka warszawskich neonów – "K.K.O. m. st. Warszawy – Centr. Traugutta – Oszczędności – Lokaty – POŻYCZKI" na kopule kamienicy obok Hotelu Polonia w alejach Jerozolimskich (po 1952 roku przekształcony w napis "P.K.O. – Oszczędzaj w P.K.O.") oraz neony kin "Femina" i "Atlantic". A może ktoś wie więcej na temat wojennych losów warszawskich neonów?

Neon kina "Atlantic" nie przetrwał chyba w całości, w latach trzydziestych prócz napisu nad wejściem był jeszcze neon w postaci wielkiej strzałki (koloru niebieskiego) w środku którego był niebieski pionowy napis "Atlantic" przerwany czerwonym napisem: "Kino".

Jak wyglądał neon w 1945 r. można się przekonać na stronie: www.pinterest.com, a neon-strzałkę można zobaczyć w artykule Wojciech Świdzińskiego "Teatry świetlne, czyli kina lat 20." zamieszczony w "Stolicy", nr 11 (2248), listopad 2012.

[secesjonista]

I taka ciekawostka neonowo-poetycka.

Po piętrach (...)

Tak pisał Julian Tuwim w wierszu "Warszawa rozbłyskana". Wiersz pochodzi z roku 1936. / Wiadomość za artykułem A.Sural "Warszawskie neony" www.culture.pl/

Coś mi tu nie pasowało...

zatem: tak gwoli sprostowania, to wiersz wcale nie pochodzi z 1936 roku (choć na ogół taką datę znajdujemy w internecie), jego pierwodruk ukazał się w książce "Będziemy Polakami" autorstwa J. Balickiego i St. Majkowskiego wydanej we Lwowie w 1928 roku (można zajrzeć na s. 286).

[adamhistoryk]

Taka ciekawostka: Dom Spotkań z Historią ( Karowa 20) zorganizował spotkanie z neonami ( 11.02.2015) Były prezentowane filmy: „Kino, kawa i Warszawa” – „Neonowa krowa” (anim., 1987, 7’); „Neon” (dok. 2014, 52’), reż. Eric Bednarski; „Neonowiec” (dok. 2009, 7’), reż. Anna Brzezińska. "Neonowa krowa" i "Neonowiec"- można obejrzeć na youtubie, "Neon" na vimeo.com.

[adamhistoryk]

W "Stolicy" ( nr 49, rok 1960): " ... i do neonów trzeba z głową", artykuł C. Laskowskiej z dużą ilością fotek. W artykule o neonizacji Marszałkowskiej, aby każdy neon świecił, a nie co druga litera.

W tejże "Stolicy" ale w numerze 30 z 1970 mamy notkę "To nie jest to ..." podpisany przez E.D. - o chaosie w neonach.

[adamhistoryk]

Nad lokalem tygodnika "Wiadomości Literackich" ( ul. Królewska 13) bardzo ciekawy neon. Centaurk, którego logotyp stworzony przez Tadeusza Gronowskiego zdobił winietę tygodnika.

Dekoracja witryny odpowiadała tematowi z pierwszej strony bieżącego numeru tygodnika i z tego powodu można sądzić, że zdjęcie wykonano zapewne na początku czerwca 1938, o czym może świadczyć widoczny napis „KRZYŻ” mogący być częścią tytułu „KRZYŻ CZY SWASTYKA?” – dotyczącego sytuacji po Anszlusie Austrii, który ukazał się w numerze z 5 czerwca 1938. Wiadomość za www.warszawa1939.pl, fotki danego neonu także na NAC.

Edytowane 17 Luty 2015 przez adamhistoryk

[secesjonista]

To dodam, że ów Centaur "Wiadomości Literackich" miał dziecko...

[secesjonista]

W powojennej Warszawie (do 1955 r.) większość neonów wykonało przedsiębiorstwo "Argon" (m.in. "Młodzież czyta Sztandar Młodych" - na pl. Unii Lubelskiej, "Klub Międzynarodowej Prasy" w Al. Jerozolimskich, czy słynny globus "Orbisu").

W późniejszych latach zakładaniem neonów zajęła się firma państwowa "Reklama", a potem "Lumen".

Natomiast ogromny, czterobarwny neon na ścianę "Cedetu" zamówiono w NRD.

/za: B. Brzostek "Za progiem. Codzienność w przestrzeni publicznej Warszawy lat 1955-1970"/

O neonach pisano w ówczesnej prasie:

"Express Wieczorny", 9 listopada 1956 r.

"Głos Pracy", 9 grudnia 1955 r.

"Kurier Polski", 31 marca 1970 r.

tamże, 12 września 1957 r.

[adamhistoryk]

Taka ciekawostka: ulica Bagno jest słynna z neonów reklamujących sprzęt RTV i AGD. Są one usytuowane na blokach po nieparzystej stronie. Widać je z metra Świętokrzyska.

[adamhistoryk]

Wydaje mi się, że na przedmieściach Warszawy w latach przedwojennych trudno było znależć jakikolwiek neon.