Kości drapieżników w materiałach archeozoologicznych z epoki żelaza z Europy

[Furiusz]

Temat racze jako ciekawostka, z tego bowiem co kojarzę to w średniowieczu, przynajmniej na ziemiach polskich, odnajdywane są kości zwierząt drapieżnych i dzikich np Cedynia, Szczecin czy Wolin lepiej mi znane. W poprzednich epokach jest z tym gorzej.

W Mołdawii np w warstwach datowanych na V-III wiek aC odkryto kości rysia - pojedynczy fragment żuchwy. Stanowisko to to grodzisko w Butuceni /za: C.Tarcan, Verterbrate Fauna from the Thraco-Getic Fortress on Butuceni (Orhei County, Republic of Moldova), "Thraco-Dacica" t.16, z.1, 1994, s.243-248/.

Z kultury przeworskiej znam osadę w Tądowie Górnym /M.Sobociński, D. Makowiecki, Szczątki kostne zwierząt z osady wielokulturowej w Tądowie Górnym (woj. sieradzkie), "Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Archeozoologia" (dalej RARP) t.237(17) 1992, s.177-207/ - gdzie odkryto 2 kości borsuka, podobnie jak w Łyszkowicach /M.Sobociński, Materiał kostny zwierzęcy z wykopalisk w Łyszkowicach, gm. Peczniew, woj. sieradzkie, "RARP" t.131(7) 1981, s.41-55/, jedną kość niedźwiedzia brunatnego w Konarach /M. Sobociński, Szczątki kostne zwierząt z osady ludności kultury przeworskiej w Konarach, "RARP" t.184(12) 1987, s.119-137/, kość niedźwiedzią odkryto też w grobie 180 (kultury przeworskiej) - gdzie pochowano kobietę adultus w pochówku popielnicowym, dość bogatym, datowanym na fazę B2b /J.Jaskanis, Krupice. Ein Graberfeld der Przeworsk - und Wilebark-Kulture in Ostpolen, Warszawa 2005, s.47-48/ ale to sytuacja dosyć wyjątkowa (z tym niedźwiedziem) choć kojarzy mi się jeszcze jeden pochówek z terenów obecnych Niemiec, tyle, że nie mogę znaleźć gdzie to zapisałem.

Ta większa ilość kości zwierząt mięsożernych we wczesnym średniowieczu może być powodowana np w przypadku Wolina - wielkością osady ludzkiej. Do tego może dojść bardziej rozwinięty handel skórami i futrami. Mimo to mam wrażenie tego, ze to jednak pewna uderzająca zmiana. Zwłaszcza rysie mnie zaciekawiły, zajrzę w poniedziałek do pracy dr Piątkowskiej-Małeckiej.

Temat ciekawostka ale jak ktoś ma ochotę rozmawiać i coś dopisac to z przyjemnością zapraszam

[Furiusz]

Na trzech stanowiskach kultury przeworskiej mamy łącznie 4 kości wydry.

Na 5 stanowiskach kultury przeworskiej mamy łącznie 6 kości niedźwiedzia

Na 5 stanowiskach mamy łącznie 6 kości wilków

Na 1 stanowisku mamy 3 kości lisa

Na 2 stanowiskach mamy 3 kości borsuka

Na 1 stanowisku mamy 2 kości kuny/łasicy

Porównując to np do kultury kurhanów zachodniobałtyjskich, nieco wcześniejszej ale słabiej znanej bo mamy zdecydowanie mniej przebadanych stanowisk osadowych, można uzyskać ciekawe wyniki

Ryś - 1 stanowisko 4 kości

Lis - 2 stanowiska 7 kości

Wilk - 2 stanowiska 3 kości

Niedźwiedź - 5 stanowisk i 20 kości

Borsuk - 1 stanowisko 3 kości

Łasicowate - 1 stanowisko i 1 kość

Dzikich mięsożernych odławiano więc zdecydowanie więcej na terenie krainy Wielkich Jezior Mazurskich biorąc pod uwagę, że stanowisk przebadanych w porównaniu do kultury przeworskiej jest kilkukrotnie mniej. Ciekawe z czego to wynikało?

Całość za: J. Piątkowska-Małecka, Łowiectwo ssaków na ziemiach polskich od neolitu do okresu wędrówek ludów, Warszawa 2013

[Capricornus]

2 kości kuny/łasicy

O co chodzi?

Po jednej kości w/w zwierzaków?

[gregski]

Chyba o to, że specjaliści nie są pewni czy to kuna, czy łasica...

[Furiusz]

Dokładnie tak - to tak jak koza owca. Szkielety obu tych gatunków są bardzo do siebie zbliżone i poza pewnymi cechami jak np kształt zębów trzonowych, wskaźniki wielkościowe kości śródstopia i śródręcza, szwy czaszkowe czy możdżenie generalnie nie za bardzo da się rozpoznać który to gatunek. Podobnie choć mimo wszystko nieco inaczej jest z kuną/łasicą. Jakie to konkretnie kości nie pamiętam a to by mogło w sumie rozwiać sprawę. Generalnie jednak autor opracowania archeozoologicznego nei był pewny który to gatunek i stworzył kategorię kuna/łasica

[Capricornus]

autor opracowania archeozoologicznego nei był pewny który to gatunek i stworzył kategorię kuna/łasica

To czy na pewno chodziło tu o kunę/łasicę?

Nie jestem specjalistą w rozpoznawaniu szkieletów ale wydaje mi się, że trudno te dwa gatunki pomylić.

Choćby wielkość obu zwierzaków jest bardzo różna i po tym można je odróżnić, kości też powinny być, analogicznie, większe.

Kuna 45-53 cm długości, łasica do 28 cm.

[Furiusz]

Na pewno albo inaczej tak uważał autor opracowania. Te dwie kości pochodzą z Maćkówki, we wtorek sprawdzę jak to stoi w oryginalnym opracowaniu ale obawiam się, że może to nie być takie proste, bo nie wiem co to za kości, równie dobrze mogą to być dwa siekacze, w dodatku uszkodzone, może to być jakiś ułamek kręgu z ogona, fragment żebra. Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że to wcale nie musi być takie proste, zależnie od stanu materiału. Postaram się jednak zweryfikować całą tą sytuację w oparciu o oryginalne opracowanie.

[Capricornus]

Postaram się

No i jak z tą kuną vel łasicą?

[Furiusz]

Niestety - nie spojrzałem. To praca magisterska z 1992. Udostępniana tylko za zgodą autora i/lub promotora.