Thingspiele, U-Boot Drama - teatr w służbie propagandy

[secesjonista]

Początkowo naziści wspierali nurt Thingspiele nazywając go "specyficznie narodowosocjalistycznym, a twórcy w tym stylu cieszyli się znaczną popularnością. Apogeum, a zarazem łabędzi śpiew, to wystawienie "Frankenburger Würfespiel" Eberharda Wolfganga Möllera, w roku olimpijskim, na nowo zbudowanej Dietrich-Eckart-Bühne w Berlinie.

A potem wszystko się zmieniło, w 1937 Thing-Theater zniknęła z desek, a z czsem nawet z oficjalnego słownictwa nowej Rzeszy. W 1939 r. PROMI zakazało stosowania zwrotów: "Thingstätte", "Kultisch", "Kultstätte".

Co spowodowało ten nagły zwrot?

Co propagowano po wybuchu wojny?

Jaką popularnością cieszyły się wspomniane U-Boot Drama?

Kto święcił tryumfy na deskach teatrów, jakich sztuk i tematów unikano?

[secesjonista]

Thingspiele były to monumentalne widowiska z narratorami, chórem, licznymi statystami. Na potrzeby wystawiania tego typu widowiska musiano często budować specjalne miejsca, sztuki wymagały sceny mogącej pomieścić tysiące aktorów, a widownia miała liczyć kilkadziesiąt tysięcy.

Pierwszym, do cenionym przez nową władzę, twórcą tego kierunku był Richard Euringer, twórca słuchowiska "Deutsche Passion" wystawionego na "Reichsfestspiele" w Heidelbergu w 1933 r. "Deutsche..." wydano w formie książki, którą uznano za najlepszą pozycję tego roku, uzyskując jako pierwsza w III Rzeszy nagrodę państwową.

Czy za upadkiem tego stylu kryły się problemy natury technicznej - związane z monumentalnością widowiska, koniecznością korzystania ze skomplikowanej maszynerii oświetleniowej i akustycznej?

Czy może chodziło o to, że w oprawie inscenizacyjnej korzystano z wzorów liturgii chrześcijańskiej?

[secesjonista]

Ciekawą formą teatralną by wspomniany U-Boot-Drama, autor sztuki "Die Wölfe" - Hans Rechberg materiały zbierał jako korespondent na łodzi podwodnej. Sztuka weszła na deski teatru we Wrocławiu, w ostatnim sezonie.

Tematykę marynarki wojennej (doby I w.św.) podejmowano już wcześniej m.in. w: "Brand am Skagerrak" Leo de Laofrgue (Berlin 1934), "Skagerrak" Waltera Looschena (Berlin 1935), "Fahrt nach Orplid" Bernda Hofmanna (Berlin 1936). Bodajże najgłośniejszą sztuką o tej tematyce był dramat poświęcony wydarzeniom w Scapa Flow - Karla Lerbsa "U-Boot 116".

Sztuka Rechberga była to jedna z tych sztuk, które cieszyły się szczególną uwagą dowództwa armii. Podobnie jak dramat "Generalmajor Björn" Karstena Pagela (właśc. Alexander Paul, uczestnik walk pod Dunkierką), której tematem była zdrada w 1940 r. Norwegii przez Anglików. Sztukę wystawiono jednocześnie w trzech teatrach (w styczniu 1942 r.) w: Greifswald, Karlowych Warach i Magdeburgu, wcześniej jednak tekst był przeglądany i konsultowany w Oberkommando der Wehrmacht i w urzędzie Komisarza Rzeszy w Norwegii.

Edgar Kahn w "Die ewige Kette" zajął się walkami na froncie francuskim, jako że premiera miała miejsce już w 1942 r. (w Bremie), sztuka pozbawiona była szczególnie wrogich akcentów względem Francuzów. Ten sam autor podjął się gloryfikacji włoskiego sojusznika w tragedii "Oberst Vittorio Rossi".

/za: B. Drewniak "Teatr i film Trzeciej Rzeszy"/

Skąd pomysł PROMI - pomimo często negatywnej oceny sztuk pod względem artystycznym, promowania tzw. "realizmu heroicznego"? Czy rzeczywiście brakowało odpowiednio dobrych dramaturgów?