Słowniczek słów pospolitych a szerzej nieznanych

[secesjonista]

Fontanna - jako element zastawy stołowej i skrzynia wodna?

[secesjonista]

(...)

W moim odczuciu krzyżakiem można by (skoro już wiemy, że chodzi o lisa) sposób podszycia kontusza, w którym są widoczne krzyże na podpince. Błam futra lisa (innych zwierząt podobnie) ma części, idące wzdłuż grzbietu, gdzie sierść jest najbujniejsza, oraz te brzuszne, gdzie włos jest krótszy i rzadszy. Tnąc błam na kwadraty można wybrać te najładniejsze i tylko z nich sporządzić podszycie kontusza, tyle że dadzą one kratkę, jednak na wyłogach i wylotach będą widoczne co najwyżej krzyże. Stąd taki sposób podszywania kontusza czy jakiejś mógłby się nazywać "krzyżakami".

Uczciwie trzeba przyznać, że takie kwadraty można wycinać też z najpodlejszych części lisiego błamu. W latach 70-ych były w modzie kożuszki, szyte z niewielkich kwadratów błamu owczego, znacznie tańsze, niż te zrobione z pełnych błamów.

Czy te "krzyżaki" były cechą pozytywną, czy wręcz przeciwnie, to być może Secesjonista znajdzie.

A co do sensu mojego wyjaśnienia, to ja zań ani grosza nie postawię, ale dopóki nikt nie wymyślił lepszego, to jest ono najlepsze z istniejących :thumbup: .

Chodzi po prostu o odmianę wyróżnianą ze względu na eksterier.

"Krzyżak - Vulpes vulpes cascadensis - Krótki ogon, małe zęby, żółtawe futro; podgatunek, który najczęściej wydaje lisy o ciemniejszej sierści w okolicach kręgosłupa w kształcie krzyża (tzw. cross-fox)".

/za: wiki/

"Krzyżak - odmiana lisa pospolitego z ciemnymi pręgami na grzbiecie".

/z:a SJP PWN; wyd. internetowe/

"W Litwie są lisy krzyżaki, które przez grzbiet aż do ogona mają pas czarny, a drugi w poprzek przez łopatki aż do przednich nóg".

/za: S. Linde "Słownik..."/

(...)

Odnośnie tego wydobycia się na wyżyny miernego stanika, to ja bym typował iż koleś wreszcie znalazł sobie żonę, ale z kiepskim biustem.

Tu oczywiscie żartuję.

(...)

Czyli by się rozchodziło o to, że gościu wreszcie zdobył jakąś kobietę, ale mało posażną, bądź niezbyt ładną.

Albo... Mamy do czynienia ze sformułowaniem bardziej obraźliwym niż współczesne określenie faceta, że zachowuje się jak baba.

Nie chodzi o kobietę ani o obraźliwe przyrównanie do baby, ani też o część garderoby.

Słownik polszczyzny XVI wieku podaje m.in. dla hasła: "stanik":

"moj stan, stanik

pomierny stan (a. stanik, a. staniczek)

poważny stan (a. stanik)".

Czyli: "potrafił wydobyć się na wyżyny miernego stanika" - osiągnął pewien awans społeczny.

[secesjonista]

List Krzysztofa Pawłowskiego, który wysłał z Goa w listopadzie 1596 r. uznaje się za pierwszą, zachowaną polską relację z Indii. Pawłowski w tym liście skupiał się głównie na przekazaniu szczegółów o charakterze praktycznym i merkantylnym, podawał informacje o dostępnych towarach, ich cenach itp.

Wymienia on m.in.:

"...goździki, imbiery, muszkaty i kwiaty muszkatołowej, cynamony et it genus speceria, perfumy, perły, skóry tygrowe, lampartowe, murzynie i murzynki, cienkie płótna na kołdry, kobierce adzamskie".

/K. Podemski "Socjologia podróży", Poznań 2005, s. 218; cyt. za: "Antologia pamiętników polskich XVI wieku" red. R. Pollak, wyb. i oprac. S. Drewniak, M. Kaczmarek, Wrocław 1966/

 

Czy to pewna niezręczność i "murzynie i murzynki" nie odnosi się do kategorii: skóry, a do handlu niewolnikami, czy też w ten sposób określił jakiegoś rodzaju skóry?