Stężyca - przeszłość i ludzie z nią związani

[adamhistoryk]

Latem tego roku byłem w Stężycy, województwo lubelskie, powiat rycki. Na tablicy umieszczonej na Gminnym Ośrodku Kultury widnieje napis, z którego wynika że parafianinem Stężycy był Romuald Traugutt. Podano nawet daty przynależności Traugutta do tejże parafii, ale nie pomnę ich. Wiem, to może utrudnić odpowiedz na pytanie ...

Może to dziwne pytanie, ale gdzie mieszkał Traugutt w okresie parafii w Stężycy?

[adamhistoryk]

W Stężycy funkcjonuje LKS Mazowsze Stężyca. Duże boisko sąsiaduje z orlikiem. Z tego co się zorientowałem mecze rozgrywane są we środy i chyba w soboty.

Kto założył klub? Kiedy? Na mocy jakiego prawa?

[secesjonista]

Na tym okresie się nie znam, ale zauważyć wypada, że Traugutt przebywał w Dęblinie. Dopiero w roku 1924 powołano w tym mieście parafię garnizonową pod wezwaniem św. Michała Archanioła. A 22 maja 1929 r. erygowano w tym mieście parafię pod wezwaniem św. Piusa V.

Do tego czasu Dęblin dzielił się na dwie parafie: pod wezwaniem św. Marcina w Stężycy i pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Bobrownikach. W ten sposób Traugutt nie będąc w Stężycy mógł być jej parafianinem.

[adamhistoryk]

Tak sądziłem, że kolega odpowie. Tylko skąd to wiedziałem?

Dzięki.

Tak swoją drogą to bardzo rozległa parafia.

Dopiero w roku 1924 powołano w tym mieście [ Dęblinie] parafię garnizonową pod wezwaniem św. Michała Archanioła. A 22 maja 1929 r. erygowano w tym mieście parafię pod wezwaniem św. Piusa V.

Nie mam danych o garnizonowym kościele.

Oto moje przemyślenia. Ciekawe jest dla mnie to, że w Dęblinie aż do xx wieku nie było kościoła rzymskokatolickiego, była za to cerkiew. Znajdowała się w Łosicach (52°12′41″N 22°43′02″E) i w 1928 roku przeniesiona do Dęblina. To ta parafia pod wezwaniem Michała Archanioła, o której kolega wspomina? Ciekawe dlaczego do tego czasu nie było katolickiej parafii w Dęblinie? Bo jak nie było kościoła, to i parafii ... A może się mylę?

[adamhistoryk]

Stadion w Stężycy nosi imię Henryk Frąckiewicza. Źródło wiedzy - Mój odnośnik Kim był ten człowiek?

[secesjonista]

Tu już mogę jedynie gdybać.

To po prostu była mała wieś, która na krótko w ogóle zniknęła z map, zmieniając nazwę na Sieżo Iwanowskie. Zważywszy na to, że w odległej przeszłości pobliskie Bobrowniki (dziś dzielnica Dęblina) miały status miasta to zrozumiałym jest czemu to tam był kościół. Co do cerkwi to trudna by takowa nie powstała w dobrach... namiestnika Paskiewicza, ten zresztą miał własną pałacową cerkiew.

Mowa jest o dwóch różnych obiektach, jako, że pierwszą wojskową cerkiew (zbudowana pod nadzorem gen. Dehna) pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela wyświęcono już we wrześniu 1849 roku, zatem nie mogła być to ta z Łosic. A kościół garnizonowy (dzisiejszy kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej) powstał w pomieszczeniach dawnej cerkwi św. Trójcy (wyświęconej w lipcu 1909 r.). Była też cerkiew parafialna św. Męczennicy Carycy Aleksandry wyświęcony w sierpniu 1844 r. w gmachu Instytutu Wychowania Panien.

To, że w danej miejscowości nie ma kościoła, nie oznacza, że jego mieszkańcy nie przynależą do parafii.

[secesjonista]

Tamtejszy nauczyciel i regionalista, współlaureat nagrody im. Zygmunta Klukowskiego. Był założycielem "Towarzystwa Przyjaciół Stężycy" i jego pierwszym prezesem. Stadion uzyskał jego imię w 2004 roku.

[adamhistoryk]

Dzięki. To mi pomogło.

[adamhistoryk]

Tu też dziękuję.

[adamhistoryk]

Zygmunt Klukowski został wspomniany w temacie o stadionie w Stężycy. Czy to ten człowiek?

A o Henryku Frączkiewiczu coś ktoś wie więcej? Bardzo mi zależy - zbieram materiały na temat Stężycy.

Edytowane 18 Maj 2014 przez adamhistoryk

[secesjonista]

Inicjatorem powstania Klubu i Zespołu Sportowego był Tadeusz Frąckiewicz, który był również jego pierwszym prezesem w latach 1946-1956. Odznaczony Medalem Zasłużony dla Ziemi Stężyckiej w 2008 roku.

[secesjonista]

To właśnie ten człowiek.

[secesjonista]

Zebrałem wszystkie wątki dotyczące Stężycy w jednym miejscu, zatem gdyby adamhistoryk poszukiwał czegoś związanego z tą miejscowością, czy chciał się czymś podzielić to proszę już nie zakładać nowego tematu tylko kontynuować tutaj.

W temacie pt. "Powstawanie miast - od kiedy mówimy o mieście?" adamhistoryk napisał:

(...)

Stężyca, która prawa miejskie już utraciła ( 1875) również miała dwie ścieżki rozwoju, że tak powiem. Wiejską i miejską. A utraciła prawa miejskie nie dlatego że pola się rozrosły, ale o tym zadecydowała Wielka Polityka. Tak słyszałem: to była kara za Powstania Styczniowe.

Jak już tam pisałem: utrata praw miejskich związana była raczej ze zmniejszeniem się znaczenia Stężycy, związane m.in. ze zmianą biegu traktu handlowego z Warszawy do Lublina.

Dodajmy, że Stężyca od dawna co i rusz ulegała szeregu "katastrof" co nie pozostało bez wpływu na jej rangę. 23 listopada 1793 r. miało miejsce przeniesienia sądu grodzkiego i ziemskiego do Ryk, z czasem Stężyca podupadała przegrywając rywalizację z tą miejscowością.

Przyczyniły się do tego najazdy z 1655 r. i 1657 r., zarazy z 1656/57 i 1657/58, wylewy Wisły nękające miasto i jego okolice od początku XVIII w. do połowy XIX wieku.

W tym wszystkim raczej należy upatrywać głównej przyczyny utraty praw miejskich, które komitet Urządzający Królestwa Polskiego odebrał w 1869 r. jak podaje Klemens Kurzyp w "Stężyca nad Wisłą".

/informacje za: K. Pielacha "Szkolnictwo parafialne w dawnej ziemi stężyckiej (XVI-XVIII w.)", "Radzyński Rocznik Humanistyczny" T. 7, 2009/

[secesjonista]

Taka ciekawostka, na Wiśle na mieliznach często zatrzymywały się kry lodowe tworząc zatory na tyle duże (np. w 1854 r. utworzył się zator długości 9 wiorst i wysokości 25 stóp, ciągnący się od Samwodzia do Stężycy), że nazywano je górami lodowymi. Pewnego razu (17 marca 1792 r.) utworzył się pod Stężycą tak duży zator, że ówczesny porucznik artylerii Ludwik Chrystian Mecel (Metzell) h. Trójgwiazd otrzymał polecenie by usunąć je przy pomocy kul armatnich. Co ciekawe ostrzał nic nie dał.

[adamhistoryk]

W czasie bezkrólowia ( król Walezy uciekł by z Polski) przeprowadzono zjazdy koronne. Jednym z nich był ZJAZD STĘŻYCKI, 12 MAJA 4 CZERWCA 1575. Obradowało w nim 4, 5 tysięcy szlachty. Podaje tą liczbę za Ewą Dubas-Urwanowicz. Gdzie się pomieścili? Gdzie spali? Stężyca toż to mała przestrzeń.

Edytowane 3 Czerwiec 2014 przez adamhistoryk