Prawo w Rzymie i związki ze współczesną myślą prawniczą

[MateuszKielczanin]

Witam!

Jak wyglądały procesy w Starożytnym Rzymie?

Czy były tam wyroki i jak je egzekwowano

Czym tamto prawo różniło się od naszego europejskiego, dzisiejszego?

[secesjonista]

Jeśli były procesy to wyroki musiały się pojawiać - to nader oczywiste.

A jakiego okresu mają się tyczyć owe rozważania co do prawa i na jakim poziomie szkolnym trzeba napisać o tym pracę?

Warto zajrzeć do:

W. Rozwadowski "Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł".

googlebooks - Witold Wołodkiewicz "Europa i prawo rzymskie: szkice z historii europejskiej kultury prawnej "

forum.historia.org.pl - "Procedury sądowe w starożytnym Rzymie"

[MateuszKielczanin]

dziękuję za odpowiedź i wskazanie poniższego postu:

przebieg procesu, zwłaszcza zwyczajnego. Był on dwu-fazowy: in iure, gdzie strony stawiały się przed urzędnikiem (najczęściej pretorem), który badał okoliczności prawne i faktyczne, ustalał właściwość sądu (regułą było Actor sequitur forum rei, czyli, że powód idzie do sądu miejsca zamieszkania pozwanego) i decydował czy udzielić skargi (actio) lub oddalić powództwo. Zatwierdzał także sędziego - prywatnego (wybranego przez strony) Na koniec fazy in iure następowało tzw. litis contestatio, dla nas ciekawe z tego względu, że chroniło ono zasadę powagi sprawy osądzonej, tj, że w raz roztrzygniętej sprawie nie przysługuje powtórne powództwo.

Dopiero potem następował właściwy proces przed sędzią (apud iudicem), który w procesie zwyczajnym miał swobodę w ocenie dowodów. Sam proces miał charakter sporu stron (kontradyktoryjność)

Warto zaznaczyć, że w procesie zwyczajnym nie było apelacji

ale zastanwaia mnie czy po tym przebiegu postepowania egzekwowano wydane orzeczenie, czy jeżeli sędzia go wydał to w jaki sposób powód dochodził swoich praw? Czy był ktoś w rodzaju komornika?

Edytowane 21 Październik 2013 przez MateuszKielczanin

[secesjonista]

Co do szczegółów to może ktoś inny, zaś co do różnic i ew. podobieństw, a szerzej tradycji prawa rzymskiego:

wpia.uksw.edu.pl - D. Kabat-Rudnicka "Prawo Rzymskie a europejska tradycja prawna", "Zeszyty Prawnicze" UKSW, 11.4, 2011

[secesjonista]

Co do egzekucji wszystko zależy kiedy i jaki to był proces, można np. poszukać informacji o funkcji exsecutora, tu kilka innych informacji:

umcs.net.pl/index.php?act=Attach&type=post&id=315

/wystarczy wkleić w wyszukiwarkę/

[secesjonista]

Warto zajrzeć do:

R. Tokarczyk "Współczesne kultury prawne".

[secesjonista]

Co do różnic:

"Można jednak powiedzieć, że rzymskie elementy prawa mniej więcej wszędzie; od Brytanii do Polski, Hamburga do Palermo, stanowiły część miejscowego amalgamatu systemu prawnego i w ten sposób wykształcił się swego rodzaju wspólny język (lingua franca) prawników różnych narodów, umożliwiający im wzajemne zrozumienie formuł prawnych. Proces ten nie dokonał się w Anglii (oznaczało to, że prawnicy angielscy nie mogli korzystać z platformy pojęciowej), co stawało się powodem rozdźwięku pomiędzy angielskim common law i czymś, co może być nazwane romańskim prawem cywilnym".

/J.M. Kelly "Historia zachodniej teorii prawa", Kraków 2006, s. 202-203/

[secesjonista]

Z istotnych różnic, mimo to, że pochwalano ideał równości względem prawa to jednocześnie praktykowano różne traktowanie stron zależnie od rangi. Stąd delikt iniuria mógł przechodzić w poważniejszą formę: iniuria atrox o ile stroną poszkodowaną był ktoś znamienitej rangi.

Prawo do skorzystania z actio de dolo nie przysługiwała dzieciom i wyzwoleńcom względem rodziców lub patrona, ale i:

"osoby niskiej rangi przeciwko komuś o wysokiej pozycji, na przykład plebejusz przeciwko bardzo szanowanemu człowiekowi rangi konsula albo nicpoń i hulaka lub innego rodzaju człowiek niskiego charakteru przeciwko człowiekowi nienagannego życia".

/J.M. Kelly "Historia zachodniej teorii prawa", Kraków 2006, s. 93; cyt. za: "Digesta", 4.3.11.1/

[secesjonista]

O związkach i podobieństwach:

"Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich" red. W. Wołodkiewicza, J. Krzynówka

R. Zimmermann "The Law of Obligations. Roman Foundations of the Civilian Tradition".

[secesjonista]

O związkach i spuściźnie:

E. Szymoszek "Prawo rzymskie wciąż żyje", w: "Profesorowi Janowi Kodrębskiemu in memoriam" pod red.

A. Pikulskiej-Robaszkiewicz

W. Wołodkiewicz "Czy prawo rzymskie przestało istnieć"

(również jako cykl artykułów na łamach "Palestry")

H. Kupiszewski "Prawo rzymskie a współczesność"

W. Litewski "Podstawowe wartości prawa rzymskiego"

E. Borkowska-Bagieńska "Prawo rzymskie we współczesnej kulturze prawnej Europy", w: "Honeste Vivere... Księga pamiątkowa ku czci Profesora Władysława Bojarskiego", pod red. E. Gajdy i A. Sokali

B. Sitek "Integracja Europy a prawo rzymskie", "Państwo i Prawo", 1996, z. 2

W. Dajczak "Znaczenie tradycji prawa rzymskiego dla europejskiej harmonizacji prawa prywatnego", tamże, 2004, z. 2

tegoż, "Prawo rzymskie a rozwój europejskiego prawa prywatnego", w: "Poszukiwanie Europy. Zjazd gnieźnieński a idea zjednoczonej Europy" red. A.W. Mikołajczak, L. Mrozewicz

M. Kuryłowicz "Prawo rzymskie jako fundament europejskiej kultury prawnej", "Zeszyty Prawnicze" UKSW, Warszawa 2001, z. 1.

[secesjonista]

J. Kodrębski "Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku"
Ł. Marzec "Prawo rzymskie w dawnej Anglii w świetle poglądów Artura Ducka: (wybrane zagadnienia)", "Zeszyty Prawnicze", 2006, T. 6 , nr 2
R. Mańko "Prawo rzymskie jako źródło prawa w Afryce Południowej", "Zeszyty Prawnicze", 2003, T. 3 , nr  1.