Rada Główna Opiekuńcza

[lancaster]

Rada Główna Opiekuńcza , polska instytucja samopomocowa w Generalgouvernement , czy tylko samopomocowa , czy nie odegrała pewnej roli politycznej , jako łącznik miedzy okupantem a polskim społeczeństwem , jak oceniać działalność jej prominentnych członków jak Adama Ronikiera.

Nie przeczę ze ten artykuł mnie zainspirował :

http://lubczasopismo.salon24.pl/2rp.pl/post/537818,adam-ronikier-zapomniany-bohater

Proszę o opinie Szanownych Kolegów .

Edytowane 6 Październik 2013 przez secesjonista
poprawiono błędny link

[secesjonista]

Tematem nigdy się nie interesowałem, zatem niewiele mogę powiedzieć w tym zakresie...

choć czy zapomniana, to bym się spierał; przy stykaniu się z różnymi innymi tematami, kwestia działalności RGO nader często mi się przewijała.

Po prostu, taka tematyka przegrywa na ogół (w oglądzie powszechnym) z tematyką militarną. Wystarczy zobaczyć na naszym podwórku ile jest wątków i wpisów co do Powstania Warszawskiego czy działań partyzantki i PSZ; a z drugiej strony nie wywołuje (już) takich dyskusji, gdzie w tle tkwi również spór różnych postaw politycznych (vide: temat "Gwardia Ludowa "walczy" 1942-1944" itp.).

|Kto pisał na tym forum w tematach o: służbie zdrowia w GG, czy o szkolnictwie?

Powstają przecież prace naukowe co do działań RGO w ujęciu lokalnym (choćby praca doktorska Marcin Kwietnia), faktem jednak jest, że od czasów pracy Bogdana Krolla wciąż nie powstała nowsza monografia czerpiąca w większym stopniu z zachowanego materiału archiwalnego. Zatem wciąż przed badaczami stoją wyzwania zawarte w przeszło dwóch tysiącach jednostek archiwalnych.

Co do spuścizny archiwalnej samej RGO to pamiętać trzeba, że są to na ogół suche zestawienia i statystyki, niewiele dające wiedzy o samych warunkach pracy RGO. A i sama sprawozdawczość ma pewne mankamenty, albowiem RGO nie wypracowała jakiegoś spójnego systemu swej sprawozdawczości. W okresie swego działania RGO trzy opracowania za tzw. lata operacyjne, kończące się z końcem marca 1943 r. Potem to chyba były jedynie dwa sprawozdania kwartalne i sprawozdania miesięczne.

Co do wspomnień, mamy oczywiście zapiski Ronikiera, także Lucjana Dunina i Stanisława Wachowiaka... te znam, a są inne?

Mnie się zdaje, że nie do końca wykorzystano materiały Delegatury RP - które mówią o działaniach RGO niezwiązanych z działalnością pomocową i charytatywną.

A co do słowa użytego w czwartym wersie mego posta (: "już"): oskarżenia i insynuacje co do szefa RGO - uznaję za niesłuszne.

[secesjonista]

A co z działalnością w okresie powstania warszawskiego?

Może Albinos coś dorzuci i rozsupła te zawiłości struktur: RGO i Polski Komitet Opiekuńczy?

[Albinos]

Zakładam, że secesjonista zawiłości rozsupłał, a Albinosa jeno podpuszcza, żeby trochę podyskutować, ale Albinos z czasem nie bardzo stoi, a to potrzebowałby go trochę, żeby bliżej temat rozpoznać. Chwilowo - mało realne. Ale będzie pamiętał, żeby to nadrobić.

[secesjonista]

W temacie "Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie" poldas napisał:

(...)

Ronikier pieniędzy nie brał znikąd.

Czym się różniła RGO od ZUSu?

Dobre pytanie, ale tę samą rolę pełniły.

(...)

Cóż, to można i napisać że banki to to samo co ZUS i RGO, też można sobie założyć konto, a bank nam będzie wypłacał potem odsetki.

Oczywistą różnicą pomiędzy ZUS a RGO jest ta, że z ZUS nie można było otrzymać świadczeń skoro się doń nie wpłacało. A RGO była organizacją charytatywną.

Skąd brał pieniądze Ronikier?

Głównie od Polaków: jako wpłaty bezpośrednie - anonimowe i imienne, jak i pośrednio - poprzez płacone Niemcom podatki. Część z tych ostatnich szła na opiekę społeczną w GG, a z tego (zależnie od tego co się udało wytargować) pewne sumy szły na konta RGO. Próbowano też uzyskać fundusze zajęte przez Niemców w naszych bankach, konkretnie zabiegano o 13 mln Komitetu Pomocy Zimowej. Uzyskiwano kredyty w bankach, nie doszedł niestety do skutku pomysł założenia hipoteki na dobrach ks. Leona Sapiehy i uzyskanie przez to kredytu z ZUS, pomysł zablokowały władze Niemieckie. Z czasem w terenie powstawały tzw. warsztaty domowe gdzie wyrabiano proste przedmioty zbywane w krakowskim sklepie RGO na ul. Długiej.

No i do pewnego momentu miały miejsce wpłaty z Komitetu Pomocy dla Polaków zorganizowanego w USA. Sam Ronikier podawał (za szacunkami Witolda Celichowskiego), że w 1941 roku RGO uzyskało od Polaków w postaci dobrowolnych wpłat i pomocy materialnej ok. 162 milionów złotych.

[secesjonista]

Tak na marginesie wspomnieć można, że RGO mogła nie zostać organizacją obejmująca cały teren GG.

Do 31 marca 1941 r. w Warszawie działał Stołeczny Komitet Samopomocy Społecznej, powołany przez Stefana Starzyńskiego już 4 września 1939 roku. Najważniejszym organem Komitetu było Prezydium: Artur Śliwiński (prezes), wiceprezesi: Jan Strzelecki (aresztowany w kwietniu 1940 r.), ks. Władysław Lewandowicz, Witold Chodźko, prof. Witold Staniszkis, prof. Jan Łazowski (aresztowany w maju 1940 r.), Wacław Fabierkiewicz (skarbnik), Henryk Drozdowski (sekretarz generalny), jako zwykli członkowie: Zygmunt Beczkowicz, Wincenty Rawa-Grabowiecki (którego z czasem zastąpił Jan Jankowski).

Wiosną 1940 r. prezes Śliwiński wraz ze swym współpracownikiem Januszem Machnickim został wezwany do Krakowa, na spotkanie z przedstawicielem generalnego gubernatora SS-Standartenführerem Janowskym który zaproponował rozszerzenie działalności Komitetu na obszar całej GG. Członkowie SKSS przedstawili swoje warunki (m.in.: udział w podatkach, wybieralność organów Komitetu, niezależność od władz niemieckich)ponoć plan został nawet zaaprobowany w Berlinie, ale ostatecznie projekt upadł.

Z literatury:

M. Turlejska "Prawdy i fikcje, wrzesień 1939 - grudzień 1941"

B. Kroll "Polska samopomoc społeczna (październik 1939 - lipiec 1944", w: "Studia Warszawskie", T. VII, "Warszawa lat wojny i okupacji 1939-1944", z. 1, Warszawa 1971

[secesjonista]

Z literatury o Radzie i o wcześniejszej organizacji której zadania ona przejęła, czyli Towarzystwu Opieki nad Więźniami "Patronat":

Z. Zbyszewska "Ministerstwo polskiej biedy. Z dziejów towarzystwa Opieki nad Więźniami 1909–1944"

T. Szymanowski "Patronat w latach 1899–1999", "Przegląd Więziennictwa Polskiego", Warszawa 2000, nr 26

J. Gryps "Polskie rzymskokatolickie duchowieństwo w Radzie Głównej Opiekuńczej"

H. Matoga "W kręgu opiekuńczego czepka".