Feudalizm - polityka gospodarza

[pirox]

Witam, mam do napisania prace ( żeby dostać zaliczeni ) pt. "Polityka gospodarza w państwie feudalnym" chodzi tutaj dokładnie o to jak wyglądał handel wewnątrz państwa feudalnego , handel pomiędzy państwami , podatki , kary itp. Czy możecie mi państwo podać jakieś lektury gdzie mogę znaleźć owe informacje ?

no ogólnie jak wyglądała polityka gospodarcza w państwie feudalnym a nie co to jest feudalizm i jak działał.

Pozdrawiam.

jeśli chodzi o poziom, no to studiuje Automatyke i Robotyke. więc wystarcza podstawowe informacje na temat polityki gospodarczej, nie musi to być jakoś specjalnie rozbudowane, wystarcza te najważniejsze informacje.

A no i literatura najlepiej w języku Polskim

Edytowane 20 Czerwiec 2013 przez pirox
: temat został przeniesiony do działu "Pomoc" i zmieniono jego brzmienie na bardziej czytelne.

[secesjonista]

Skoro prosisz o pomoc w napisaniu pracy, łatwo zauważyć, że istnieje odpowiedni dział na Forum o nazwie "Pomoc (zadania, prace domowe, wypracowania)".

Zawsze warto napisać na jakim poziomie jest to zaliczenie i w jakich językach wchodzi w grę ew. literatura.

[Furiusz]

Być może pomocna będzie praca pana Buczka Targi i miasta na prawie polskim : okres wczesnośredniowieczny

oraz Charewiczowej Handel średniowiecznego Lwowa obie dość stare (pierwsza ma pół wieku a druga jest przedwojenna)

[pirox]

te książki z pewnością bardzo by mi pomogły , lecz nie mam do niech dostępu, jedyna opcja to sprowadzić z innej biblioteki, a ja nie mam tyle czasu ;/

PS: czy Reformy Karola Wielkiego mogę zaliczyć do polityki gospodarczej państwa feudlanego ?

PS2: czy czy rozkwit gospodarki w latach XI - XII w. mogę przypisać do mojego tematu czy to już pod kolejny ustrój podchodzi ?

Edytowane 21 Czerwiec 2013 przez pirox

[Tomasz N]

Co do PS2 to największe znaczenie miało ius primae noctis. Po wsiach pojawiła się taka masa osobników podobnych po gębie, że aby się nie myliło, zaczęli emigrować do zakładanych w tym celu miast powodując ich rozrost i rozwój.

Jest jeszcze Benedykt Ziętara i jego "Historia powszechna średniowiecza" Warszawa 2002 Jest tam na ten temat z 30 stron (ale tego co powyżej tam nie znalazłem).

Edytowane 21 Czerwiec 2013 przez Tomasz N

[secesjonista]

J. Kuliszer "Powszechna historia gospodarcza średniowiecza i czasów nowożytnych".

K. Tymieniecki "Wpływy ustroju feudalnego w Polsce średniowiecznej", "Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych", t. III, Lwów 1934

F. Zieliński "Poszukiwania nad finansami polskiemi w XIV i XV wieku", "Biblioteka Warszawska", t. XXXV, 1849

[pirox]

możecie mi ocenić ta pracę oraz czy posiada ona wszystkie niezbęde informację ??

Feudalizm jako ustrój społeczno-polityczny polegający na istnieniu podzielnej własności ziemi i poddaństwu chłopów, czego skutkiem były różnorodne obciążenia chłopów. Stosunki feudalne w Europie, tworząc się wraz z upadku systemu niewolniczego przetrwały na jej zachodzi praktycznie do schyłku XVII w. (rewolucja francuska), w środkowowschodniej Europie zaś do drugiej połowy XIX stulecia (wiosna ludów). Podstawowymi cechami jako ustroju społeczno-gospodarczego były:

- dominacja gospodarki wiejskiej

- uzależnienie gospodarki od czynnika politycznego: w systemie lennym władza polityczna połączona była z władza ekonomiczna

-dominacja gospodarki naturalnej, wysoki stopień samowystarczalności, powolny rozwój sił wytwórczych

W latach VIII-X w. Karol Wielki stworzył fundamenty do rozwoju gospodarczego. Zreformował on system monetarny, pieniądz oparto na srebrze, wprowadzono nowy funt karoliński (ok. 408 g), podzielony na 20 solidów po 12 denarów, oraz periodyczną renovatio monetae Ograniczono liczbę mennic i zlikwidowano przywileje mennicze. Zasady karolińskiej reformy monetarnej, a w szczególności stopę menniczą, zastosowano wkrótce w Mercji, a w końcu X w. w krajach rozpoczynających bicie monety, m.in. w Polsce.

Rozwiną się handel, nawet dalekosiężny – z Bizancjum. Pośrednictwem handlowym stali się Sasi, Fryzowie i kupcy żydowscy. Szybki rozwój rolnictwa przyśpieszył proces osadnictwa oraz wprowadzenie nowej uprzęży dla koni i podków, co pozwoliło zwiększyć ich siłę pociągową, a tym samym wydajności pracy. Wprowadzono nowy system uprawy ziemi tzw. dwupolówka, co sprzyjało racjonalniejszej gospodarce rolnej i podtrzymywało urodzajność gleby. W państwie feudalnym powstawały również zakony , jako iż na wsiach nadal żyli wyznawcy religii pogańskich . Od IV-V rozpoczęto chrystianizację ludności wiejskiej i wypieranie starych wierzeń, zakony stały się również ośrodkami rzadkiego rzemiosła, zajmowali się oni złotnictwem, wyrobem szkła a także winnej latorośli.

Najważniejsza cechą feudalizmu był system lenny. Władca będący właścicielem całości ziem państwa, nadawali posiadłości ziemskie możnym, jako tzw. Beneficjum które z czasem przybrało nazwę lenna. Nadawca lenna zwie się Seniorem zaś przyjmujący je Wasalem. Darowizna na rzecz osoby świeckiej wiązała się z obowiązkiem służby wojskowej na rzecz władcy i dochowania mu wierności. W ślady władców szli możnowładcy świeccy i duchowni, którzy podporządkowywali sobie wasali wśród rycerstwa poprzez wzięcie jednostek w opiekę tzw. Komendacja lub na zasadzie lennej.

Drabina feudalna przyczyniła się do osłabienia centralnej władzy królewskiej („Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem”) i utrzymania się rozdrobnienia feudalnego, gdzie państwa stawały się federacjami księstw czy hrabstw a nie jednym silnym organizmem. Przyznawanie przez władcę immunitetów czyli zrzeczenie się władzy sądowniczej i świadczeń ekonomicznych na rzecz króla czy księcia w dobrach należących do feudałów; uniezależniło właścicieli feudalnych politycznie i ekonomicznie. System lenny w klasycznej postaci wykształcił specyficzne normy prawne („Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem”) i obrzędowości (hołd lenny).

Ciekawostka:

Przez pewien czas Pan feudalny posiadał specjalny przywilej zwany „Prawem Pierwszej Nocy”; Było ono jednym z uprawnień pana feudalnego w stosunku do poddanych, stanowiących jego źródło dochodu związane z nadzwyczajnymi wydarzeniami. Podobnie jak prawo do wyboru narzeczonej dla swego wasala, stanowiło rodzaj podatku. W niektórych rejonach, gdzie to prawo stosowano, zostało ono zastąpione "transakcją" polegającą na tym, że pan feudalny w zamian za zgodę na spędzenie nocy poślubnej z żoną poddanego pozwalał mu na upolowanie jednego lub kilku jeleni ze swego lasu. Zwyczaj ten szybko wyszedł z użycia, ponieważ mężowie zgadzający się na taką "transakcję" nie cieszyli się szacunkiem w swoim otoczeniu (jedyny ślad to nazywanie zdradzanego męża "rogaczem").

We wczesnym średniowieczu rolnictwo było dominującym działem gospodarki. Ziemia była podstawą egzystencji i miernikiem bogactwa, dawała władze polityczna i pozwalała utrzymać silę zbrojną w postaci obowiązku militarnego lenników. W zasadzie całość ziemi należała do władców, którzy nadawali ją możnym , rycerzom i duchowieństwu. Tworzyła się w ten sposób wielka własność ziemska znajdująca się w rękach:

- władców

- feudałów świeckich

- feudałów duchownych

Gospodarka wielkiej własności zorganizowana była w tzw. Włości feudalne, które obejmowały obok lasów i gruntów uprawnych na rzecz i rachunek pana feudalnego również grunty poddanych chłopów. W okresie X w. włość prowadziła gospodarkę naturalną, produkcja i świadczenia rzeczowe oraz robocizna chłopów służyły zaspokajaniu potrzeb feudała, panowała zasada samowystarczalności, handel był wymienny i okazjonalny ( konieczny był np. zakup soli). Ziemia była wówczas podstawowym środkiem produkcji, należała wówczas do feudała i do użytkujących ja chłopów. Istniała zatem podwójna własność ziemi, charakterystyczna tylko dla ustroju feudalnego. Pan feudalny posiadał własność zwierzchnią chłop zaś w odniesieniu do użytkowanej przez siebie pańskiej ziemi rozporządzał własnością użytkową (mniej lub bardziej trwałą w różnych okresach feudalizmu i na różnych obszarach europy). W skutek braku pełnej własności ziemi, chłopi musieli za jej użytkowanie świadczyć na rzecz pana feudalnego wiele powinności, czyli rentę feudalną. Dla pana renta to była dochodem z tytułu zwierzchniej własności ziemi i stanowiła podstawę uczytania warstwy feudalnej. Wyrówna się w dziejach feudalizmu trzy rodzaje rent:

-naturalną - daniny w naturze ( zbiory, zwierzęta, skóry, wino)

-odrobkową – robocizna świadczona na rzecz pańskiego gospodarstwa własnego

-czynszową – opłaty pieniężne

W okresie wczesnego średniowiecza przeważała renta naturalna i odrobkowa, bardziej przydatna w warunkach samowystarczalnej gospodarki naturalnej. W okresie późniejszy wraz z rozwojem gospodarki towarowo pieniężnej większego znaczenia nabrał czynsz (z łac. Census – podatek). Intensyfikacja rolnictwa przyniosła wzrost plonów i nadwyżki produkcyjne, które po części w postaci renty feudalnej przechodziły w ręce właścicieli, po części mogły być wymieniane na produkty rzemiosła. W ten sposób odradzała się po okresie wczesnofeudalnym gospodarka towarowa. Jej konsekwencja był społeczny podział prac: wyodrębniła się produkcja rolnicza i poza rolnicza, która zajmowali się rzemieślnicy. Natomiast pośrednictwem w wymianie towarowej trudnili się kupcy. Rzemieślnicy i kupcy skupiali się w miastach. Wykształcenie się gospodarki towarowej spowodowało zmiany w funkcjonowaniu włości feudalnej. Panowie feudalni, którzy potrzebowali pieniędzy na zakup artykułów luksusowych i rzemieślniczych, likwidowali własne gospodarstwa, zamiast danin w naturze pobierali rentę pieniężną , ziemie zaś wydzierżawili. Zjawisko zmienny pańszczyzny na czynsze, zwane komutacją dokonywało się wciągu XIII w. Korzyści były obopólne feudał miał pieniądze , chłop zaś swobodę gospodarowania i lepsze prawo do ziemi. Przyczyny tych zmian nie tkwiły wyłącznie w upowszechnianiu się gospodarki towarowej. Dużą rolę odegrały też inne czynniki: ruch kolonizacyjne, klęski głodu, wyludnienie pewnych obszarów na skutek wojen i epidemii.

Rzemieślnicy miejscy byli przez wpływowych patrycjuszy odsuwani od władzy, dlatego tworzyli organizacje zwane cechami. Stowarzyszały one właścicieli warsztatów jednej specjalności oraz czeladników. Cechy spełniały różnorodne fukcje:

-produkcyjne – pozyskiwanie surowca, zbyt towaru, kontrola jakości wyrobów

-szkoleniowe – kontrola kształcenia uczniów, egzaminy.

-sądownicze – ustalanie reguł życia cechowego.

Ustrój cechowy charakteryzował się równością członków cechu i ich solidarnością ( brak konkurencji , ceny ustalała rada cechu), natomiast ostro zwalczano konkurencję obcych nie zrzeszonych w cechu producentów. Zasady funkcjonowania cechu ustalały w drobiazgowy sposób, statuty cechowe. Określały one miedzy innymi zasady przyjęcia do cechu. Technika produkcji rzemieślniczej była prosta, oparta na pracy ręcznej ale produkty były znakomitej jakości, gdyż kontrolował je cech i opatrywał znakiem mistrza. Nie dopuszczano do usprawnień mechanicznych aby nie naruszyć równości szans wszystkich producentów.

Kupcy organizowali się w miastach w gildie, które spełniały funkcję podobne do cechów rzemieślniczych. Powstały też organizację kupców różnych miast – hanzy. Miały one ich bronić przed niebezpieczeństwami przy przewozie towarów na dalekie odległości i ryzykiem handlu. W obcych miastach kupcy tworzyli faktorie – często osobne dzielnice, odizolowane od krajowców rządzące się własnymi prawami. Ostro walczono z konkurencją obcych kupców. W tym celu istniało tzw. Prawo składu które zmuszało kupca przybywającego do danego miasta do sprzedaży całego towaru bądź pozostawienia go w miejskim składzie. Bądź wystawienia towaru na pewien czas. Zakazywano sprzedaży detalicznej, handlować było można tylko na placu publicznym. Zakazy te nie obowiązywały w okresie jarmarków , czyli targów odbywających się w określonych terminach, gromadzących kupców z różnych krajów. Obcy kupcy mogli nawiązywać kontakty tylko przy pomocy maklerów którzy reprezentowali ludność miejscową. Poważnym utrudnieniem dla swobody handlu był przymus drogowy, nakazujący trzymać się wyznaczonych dróg, co było podyktowane interesem właścicieli feudalnych, ale nadmiernie wydłużało trady podróży kupieckich. Handel ograniczany był też wielką liczbą komór celnych zarówno wewnętrznych, jak i granicach państw.

[secesjonista]

Na kiedy ta praca: bo szereg uwag by się znalazło.

[Furiusz]

Kilka uwag od osoby nie znającej się za bardzo na feudalizmie:

wkrótce w Mercji, a w końcu X w. w krajach rozpoczynających bicie monety, m.in. w Polsce.

Może warto by było sięgnąć po prace Suchodolskiego "Denar w kalecie" jest króciutka bo to tylko chyba ze dwadzieścia stron ale bedzie chyba pomocna

Rozwiną się handel, nawet dalekosiężny – z Bizancjum

Z terenami znacznie dalej położonymi niż Bizancjum - ot choćby kwestia napływu arabskiego srebra wczesnośredniowiecznego na ziemie polskie. jest o tym sporo choćby każda publikacja skarbu siekańcowego ale najłatwiej dostępny będzie chyba niejako z boku traktujący ten temat Duczko i jego "Ruś wikingów"

oraz wprowadzenie nowej uprzęży dla koni

To chyba jednak dopiero w późnym średniowieczu, we wczesnym obowiązywał system niezbyt koniom sprzyjający a podstawową siłą pociągową w rolnictwie był wół.

Od IV-V rozpoczęto chrystianizację ludności wiejskiej i wypieranie starych wierzeń, zakony stały się również ośrodkami rzadkiego rzemiosła, zajmowali się oni złotnictwem, wyrobem szkła a także winnej latorośli.

Chrystianizacja zaczęła się wcześniej, co oznacza ośrodkami rzadkiego rzemiosła? Winna latorośl to raczej uprawiano.

To kilka uwag tytułem wstępu

[secesjonista]

Kontrowersyjną jest teza, że powstanie organizacji cechowych należy łączyć z odsuwaniem rzemieślników od władzy przez patrycjat.

Raczej wskazuje się na chęć ograniczenia dostępu do rynku poprzez co można było windować ceny.

[pirox]

ale czy ogólnie moja praca jest na temat i czy są tam umieszczone najważniejsze wątki ?

Na pewno poprawie błędy stylistyczne ale nie będę się zagłębiał w nowe lektury ponieważ praca jest na jutro a dzisiaj mam jeszcze wiele innych ważniejszych spraw na głowie. Tak jak powiedziałem ja jestem z kierunku Automatyka i Robotyka i sam profesor przyznał ze wie ze jego zajęcia nie są najważniejsze i nie zamierza nikogo uwalać. Ta praca to tylko formalność chodzi o to żeby była na temat i posiadała najważniejsze rzeczy.