Egipcjanin Sinuhe-realia i fikcja

[Mariusz 70]

http://naszerecenzje.wordpress.com/2011/05/23/egipcjanin-sinuhe-mika-waltari/

Jako,ze niedawno ksiazke pana Waltari przeczytalem,ciekaw jestem opinii fachowych kolegow jak postrzegaja realia historyczne zawarte w powiesci.Nie dotyczy to tylko samego Egiptu,bo Sinuhe odwiedza tez Krete,Syrie,Palestyne,kraj Hetytow czy Mezopotamie.

[amon]

Realia są dokładnie takie jaki był stan wiedzy na temat Egiptu w pierwszej połowie lat 40-tych XX wieku. Powieść jest dobrze osadzona w tych właśnie realiach. Autor miał sprawne pióro, dobrą wyobraźnię i solidne podstawy aby stworzyć książkę wybitną i wiarygodną. Jednak powiela powszechne wyobrażenia które nie znajdują potwierdzenia, przedewszystkim z braku dowodów. Chociażby szaleństwo Echnatona.

Kto jak kto, ale autor powieśći może sobie pozwolić na wiele i dlatego fikcja zawsze wygyrwa.

Edytowane 9 Kwiecień 2012 przez amon

[Mariusz 70]

A czy mamy jakies miarodajne zrodla,z ktorych wynika ze "rewolucja" Echnatona miala w Tebach,az tak krwawy przebieg?

[amon]

Sporo o jego panowaniu mówią nam wykopliska. Na terenie rezydencji Echnatona w Achetaton ob. Tell Al-Amarna znaleziono całkiem sporą bibliotekę dyplomatyczną. Przykład;

http://pl.wikipedia.org/wiki/Listy_z_Amarna

Generalnie sprawa wygląda tak że zachowane teksty pozwalają całkiem dobrze poznać panowanie tego faraona.

[Mariusz 70]

Chodzi mi o to czy istnieja opisy,ze zamieszki(to w zasadzie oblezenie nie zamieszki)w Tebach mialy,az tak drastyczny przebieg jak to opisuje Waltari ?.

Czy wiemy tez,ze Echnaton bezposrednio wezwal wspolwyznawcow do niszczenia wizerunkow bogow i swiatyn na nieograniczona skale ?.

Wreszcie kolejna sprawa,ktora mnie ciekawi.Czy faktycznie "jednodniowych" krolow Babilonii usmiercano po zakonczeniu swieta ?

Edytowane 11 Kwiecień 2012 przez Mariusz 70

[amon]

Chodzi mi o to czy istnieja opisy,ze zamieszki(to w zasadzie oblezenie nie zamieszki)w Tebach mialy,az tak drastyczny przebieg jak to opisuje Waltari ?.

Czy wiemy tez,ze Echnaton bezposrednio wezwal wspolwyznawcow do niszczenia wizerunkow bogow i swiatyn na nieograniczona skale ?.

Wreszcie kolejna sprawa,ktora mnie ciekawi.Czy faktycznie "jednodniowych" krolow Babilonii usmiercano po zakonczeniu swieta ?

O rytuałach tyczących jednodniowych królów pisał Faser w "Złota gałąź" Czytałem to gdzieś w latach 70-tych, tak że to czy pisał też o Babilonii, nie pamiętam Jednak takie zwyczaje były praktykowane praktycznie na całym świecie.

Co do szczegółów ruchawki w Tebach, takowe istnieją i zawdzięczamy je Herodotowi z Halikarnasu. Jednak jest tu pewien myk, Herodot opisał wydarzenia za panowania Psametyka I Sądzę że Waltari zapożyczał to i owo od starożytnych, aby urealnić powieść. I to się udało.

Jeżeli prześledzimy panowanie Echnatona, to bez wiekszego trudu zauważymy że jego działania, licząc od 4 roku panowania, zawsze były radykalne. Parcie faraona by na siłę zmienić egipską tradycję, odnotowują historycy starożytni.

Natomiast powstałe w tym okresie zapisy hieroglificzne w jasny sposób przedstawiają nową religię i jej doktryny. Wiemy zatem że zmiany wprowadzane przez Echnatona były wprowadzane stopniowo, aż do zakwestionowania innych bóstw prócz Atona.

Kiedy do tego doszło, nikt w państwie egipskim nie mógł czcić innego boga niż Aton. Był to dogmat wprowadzony przez faraona jednoznacznym rozkazem.

W 9 roku panowania rozpoczęto likwidację innych świątyń. Mamy na to dowody w pozostałych inskrypcjach, gdzie skuwano słowo "bogowie" . Od tej chwili był tylko jeden bóg, czyli wprowadzono monoteizm -bezdyskusyjny.

Szukając dodowów na destrukcyjne działania Echnatona, natrafiamy na zniszczone posągi niewygodnych bogów, oraz wymazane inskrypcje które się do nich się odnoszą. Skala tego zjawiska jest trudna do oszacowania, jednak ma chrakter ogólnopaństwowy.

Edytowane 12 Kwiecień 2012 przez amon

[Mariusz 70]

Dzieki.Jesli mozna prosic o pare wyjasnien wiecej to bede wdzieczny za skomentowanie kampanii wojennych Horemheba w ksiazce zawartych.

No i wreszcie co budzi moje spore watpliwosci to obraz panstwa Hetytow.

Nie sadzisz,ze zostali tam zbytnio zdemonizowani? Ja rozumiem,ze dla kulturalnego Egipcjanina to byla dzicz,ale chyba nie trzeba bylo specjanych wzmocnien w stylu wieczornych rozrywek z torturowanymi kobietami. Jakos Ramzes Wielki potrafil trwaly pokoj z nimi zaprowadzic,ktorego skrupulatnie zreszta przestrzegali.

Edytowane 12 Kwiecień 2012 przez Mariusz 70

[amon]

Dzieki.Jesli mozna prosic o pare wyjasnien wiecej to bede wdzieczny za skomentowanie kampanii wojennych Horemheba w ksiazce zawartych.

Jedyne w miarę rzetelne informacje o sukcesach Horemheba znajdujemy w oficjalnych inskrypcjach. Czyli oficjalna propaganda i to najwyższych lotów. Do tego zgodnie z ówcześnie panujuącą modą, jego imię i rzekome osiągnięcia wykuwano w miejscach które wcześniej przypisane były poprzednikom.

Podczas rządów Tutenchamona dowodził wyprawą, być może zwycięską (?), w rejonie południowych regionów obecnej Palestyny.

Próba przejęcia władzy po śmierci Tutenchamona, a w szczególności niejsne okoliczności śmierci syna króla Hetytów, Zananzy, w którym palce maczał, spełzły na niczym, ale potwierdziły jego rangę i pozycję.

[Mariusz 70]

A Hetyci Amonie,a Hetyci? Toz to jakas wizja przypominajaca tolkienowski Mordor.

[Tomasz N]

A nie przeszkadza Ci Mariuszu, że ten Waltari to pisze na jedno kopyto wątki damsko-męskie głównych bohaterów ?

Chłopina zawsze pozostaje niewyżyty, ino kraby czy to inne badziewie ma uciechę.

Edytowane 21 Kwiecień 2012 przez Tomasz N

[Mariusz 70]

Taki byl chyba pomysl na glownego bohatera.Pierdola i pechowiec w tych sprawach.Sam Waltari tez sobie z wlasnym zyciem niezbyt radzil,stad moze ta beznadzieja w powiesci.

Faktycznie babka z Krety byla jednym wielkim niespelnieniem,ale z ostatnia mial jednak troche radosci.Fakt,ze tez ja w koncu utrupili.

[Mariusz 70]

Ciekawostka jest rodezyjska wersja "Egipcjanina Sinuhe"-"Bog Nilu" autorstwa Wilbuma Smitha.Polska edycja dostepna dzieki Wydawnictwu Albatros A.Kurylowicz.Jest tego caly cykl cztery tomiska obejmujacy.Czytam czesc pierwsza i juz widze spore podobienstwa z finskim klasykiem,a do siegniecia po sama powiesc oczywiscie zachecam.

Autor tez przyjal forme wspomnien glownego bohatera.Nasz narrator to tez egipski intelektualista z Teb,co wiecej osobnik interesujaco nietypowy.Niewolnik-kastrat,wynalazca-naukowiec,literat,medyk,a nawet swoiste medium.Jednym slowem spiewa,tanczy,gotuje niczym jakis Leonardo z epoki renesansu.Tez jak Sinuhe zajmuje sie trepanacjami czaszek,tez ma stale wewnetrzene i milosne rozterki.Tyle tylko,ze z racji swego kalectwa te ostatnie z przyczyn oczywistych niemozliwe do realizacji.Ociera sie o swiat ludzi wielkich:jest prawa reka wezyra,medykiem faraona,przyjacielem wodzow.Dokladnie jak Sinuhe.

Inna jest tylko epoka.Ciekawa.Akcja rozgrywa sie ok.roku 1800 p.n.e.,a wiec okres wstrzasow i podzialu egipskiego panstwa.Postepuje nie tylko degeneracja systemu politycznego.Rozklada sie co gorsza moralnie egipska spolecznosc.Plaga sa bandy rabusiow gnebiace ludnosc,arystokracja i kaplanstwo tonie w korupcji i oddaje sie modzie na pederastie.Faraon natomiast mysli glownie o wspanialosci wlasnego grobowca,rujnujac ta fanaberia skarb panstwowy.

Bardzo ciekawe moim zdaniem sa rozmyslania naszego bohatera na temat niewolnictwa,pozycji spolecznej kobiet czy medycyny.Np.po jaka cholere jest taka kleista,szara "owsianka" w ludzkiej glowie i do czego ma sluzyc.

Acha...taka smiesznostka ze strony redakcji:

"Wilbur Smith-swiatowej slawy pisarz afrykanski piszacy po angielsku"

Facet z Rodezji,Smith ma na nazwisko to niby po jakiemu ma pisac? Murzyskim niby narzeczem? Proponuje w takim razie specjalnie zaznaczac,ze europejski literat,niejaki Lew Tolstoj pisal po rosyjsku.Czasy mamy doprawdy ciekawe,coraz ciekawsze

Edytowane 3 Lipiec 2012 przez Mariusz 70

[tomsn]

Jako ciekawostkę możemy podać, że Waltari posługuje się tzw. długą chronologią egipską, obecnie już zarzuconą.

Ciekawi mnie tylko jak można wytłumaczyć owego "boga" morskiego na Krecie? oraz czy na Krecie faktycznie istniały wodociągi opisywane w powieści

[Furiusz]

Polecam ten temat na forum

https://forum.historia.org.pl/topic/15259-zaopatrzenie-w-systemy-dostarczania-i-odprowadzania-wody-z-starozytnych-miast/

[Amenemhahat]

Ale powieść Waltariego to w zasadzie jest swoista przeróbka staroegipskiej opowieści pt. "Przygody Sinuheta", która powstała około 1800 roku p.n.e. (Średnie Państwo; czasy Amenemhata III z XII dynastii). Akcja tego opowiadania dotyczy wydarzeń z połowy XX wieku p..e. czyli czasów Amenemhata I I Senusereta I, m.in. zamordowania tego pierwszego w wyniku spisku (dworskiego czy haremowego).